Nghệ nhân ẩm thực đam mê hương xưa vị cũ Hà thành

Từ bài báo cũ đến không gian “Quà chiều Hà Nội”

Nhà báo Vũ Tuyết Nhung vốn công tác nhiều năm ở Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội. Bà để lại dấu ấn của mình trong các chương trình: Hà Nội của chúng ta, Hà Nội nghìn năm văn hiến, Hà Thành đặc sản, Món ngon mỗi ngày…

Các bài viết trong cuộc đời làm báo của bà, bao gồm bài viết trên sóng phát thanh, sóng truyền hình và các tờ báo in đã được xuất bản thành cuốn sách nhan đề “Hà Thành hương xưa vị cũ”. Cuốn sách đã được đón nhận rất nồng nhiệt và được tái bản vài lần, phát hành cả trong Nam, ngoài Bắc, thậm chí được nhiều Việt kiều quan tâm, tìm kiếm. Mà có điều hay là việc xuất bản cuốn sách không phải do bà tự làm, mà một nhóm làm sách đã tự tập hợp và in.

Khi mạng xã hội phát triển hơn, các phóng viên trẻ quý mến bà đã lập một nhóm facebook mang tên Hà Thành hương xưa vị cũ. Đây trở thành nơi để bà Vũ Tuyết Nhung chia sẻ các bài viết giới thiệu những món ăn được bà chế biến theo phong cách truyền thống.

Ý tưởng để làm “Quà chiều Hà Nội”, theo chia sẻ của nhà báo Vũ Tuyết Nhung cũng thật bất ngờ. “Có một bạn trẻ, là fan hâm mộ những cuốn sách của tôi đã thốt lên rằng “Cô ơi, bao giờ cháu có thể được nếm những món ăn của cô nấu đây?”. Câu nói ấy đã khiến tôi rất xúc động và đã nảy sinh ra ý tưởng làm chương trình “Quà chiều Hà Nội”. Từ lâu, tôi vẫn luôn đau đáu với mong muốn lan tỏa và gìn giữ văn hóa ẩm thực truyền thống. Vì vậy, câu nói của bạn ấy đã mở ra hướng suy nghĩ mới cho tôi, và tôi bắt đầu lên kế hoạch làm Quà chiều Hà Nội” – bà Nhung kể.

Thế là “Quà chiều Hà Nội” ra đời, đáp ứng mong muốn của bà là quảng bá được văn hóa ẩm thực Hà Nội đến với tất cả những người khách yêu mến, đặc biệt là các bạn trẻ vốn ít có cơ hội tiếp xúc với ẩm thực Hà Nội truyền thống. “Trong đó, có những món ngon mà đã bị mai một theo thời gian và tôi đã khôi phục lại như vịt dấm ghém, bánh trứng ngỗng, bồng bồng nấu canh tôm…hay những món ẩm thực truyền thống ít phổ biến như bún ốc nguội, bánh nhót Triều Khúc, bánh cuốn tôm đồng…” – bà Vũ Tuyết Nhung chia sẻ.

Kết cấu của mỗi một buổi Quà chiều Hà Nội bao gồm phần trình diễn nghệ thuật như ca trù, hát xẩm, chèo, trình diễn nhạc cụ; phần chủ đạo là thuyết trình về việc chế biến món ăn theo kiểu Hà Nội xưa và cuối cùng, khách được trải nghiệm thưởng thức ẩm thực.

Nơi hội tụ của những người yêu văn hóa

Khi tôi có mặt ở không gian “Quà chiều Hà Nội”, trong phòng khách khoảng 30 m2, 30 vị khách ngồi bên các bàn trà, có những vị khách từ trong Nam ra, thậm chí thi thoảng, chương trình còn đón những Việt kiều đến dự nhân dịp từ nước ngoài về. Các vị khách được nghe chính bà Tuyết Nhung, hoặc các MC khách mời giới thiệu, đọc tạp văn về món ăn chủ đề ngày hôm đó và được thưởng thức những làn điệu dân ca. Sau đó, khách tham dự được hướng dẫn các bước để nấu món ăn chủ đề, với những lưu ý và những bí quyết riêng của người hướng dẫn để món ăn ngon hơn. Mỗi thực khách đều được tham gia vào các công đoạn, và được tự bày biện, trang trí phần ăn của mình. Trang trí xong là đến phần thưởng thức những món ăn đẹp mắt, mang phong vị truyền thống của Hà Nội xưa.

“

“Chính ngôi nhà của tôi, một không gian được trang trí theo phong cách cổ, thấm đẫm hồn người và sự chăm chút của bản thân mình, của gia đình mình vào đây thì mọi người hào hứng hơn là tôi thuê một địa điểm nào đấy có thể đông người hơn, có thể thu được nhiều tiền hơn nhưng chưa chắc đã hấp dẫn các bạn trẻ”.

Nhà báo Vũ Tuyết Nhung

Nhìn khung cảnh ấm áp và sôi động đó, không ai biết rằng, thời gian đầu, bà Tuyết Nhung và các cộng sự cũng vấp phải nhiều khó khăn. Tuy nhiên, niềm đam mê ẩm thực và mong muốn gìn giữ và lan tỏa ẩm thực truyền thống tới những người yêu thích, đặc biệt là các bạn trẻ, đã giúp bà Tuyết Nhung có thêm động lực để phấn đấu tổ chức chương trình. Quà chiều Hà Nội đã mở ra được gần 4 tháng, thu hút nhiều vị khách đến dự, thậm chí có cả những vị khách bay từ trong Nam ra, có đến khoảng 1/3 số vị khách đến với “Quà chiều Hà Nội” là người trẻ.

Chương trình đang đạt được những hiệu ứng tương đối tốt. Có những bạn trẻ đã quay lại tới 3 lần để thưởng thức những món ăn truyền thống. Dù vậy, trong quá trình làm “Quà chiều Hà Nội”, bà Tuyết Nhung cảm thấy nếu như chỉ quảng bá ẩm thực Hà Nội, nghĩa là khách đến với chương trình chỉ để ăn một món ngon nào đó thì cũng rất phí. Vì vậy, ngoài món ăn về vật chất, “Quà chiều Hà Nội” đã chuẩn bị thêm cả “món ăn tinh thần”, đó là chương trình âm nhạc với các nghệ thuật dân tộc truyền thống như chèo, hát xẩm, ca trù…Bà Tuyết Nhung chia sẻ thêm: “Tôi muốn quảng bá nghệ thuật dân tộc truyền thống, như là chèo, ca trù, hát xẩm, hát văn, kể cả tân nhạc như những bài hát về Hà Nội, yêu Hà Nội, hay thể hiện nỗi nhớ Hà Nội hoặc là niềm tự hào của người Hà Nội tôi cũng mong muốn được lan tỏa đến các bạn trẻ. Đồng thời, phần ca nhạc này cũng làm chương trình Quà chiều Hà Nội không chỉ đơn thuần là một chương trình ẩm thực mà nó là một chương trình quảng bá văn hóa dân tộc”.

Theo bà Vũ Tuyết Nhung, điều bà được nhiều nhất khi thực hiện “Quà chiều Hà Nội” là chia sẻ niềm vui với mọi người. Vốn là một người làm công tác xã hội thiện nguyện nên với bà Tuyết Nhung mục đích kinh doanh hầu như là không có. Thu chỉ vừa đủ chi, thậm chí phải bù đắp thêm, và phần công sức đã bỏ ra không được tính đếm, không thể mang lại lợi ích kinh tế. Với quan điểm không tạm bợ, bà Nhung đã trang bị cho không gian “Quà chiều Hà Nội” những bộ bàn ghế theo lối cổ, hoa cảnh, ấm chén theo phong cách truyền thống… tạo nên một không gian hướng cổ nhưng vẫn phảng phất hơi hướng hiện đại.

Bà Nhung tâm sự: “Tuy là có thu tiền nhưng tôi làm “Quà chiều Hà Nội” không vì mục đích kiếm tiền, bởi vé tham dự có giá là 300.000 đồng, nhưng mỗi buổi chương trình chỉ nhận 30 vị khách, số tiền này được dùng để mua nguyên liệu nấu ăn, trả công cho người làm (thực hiện việc chuẩn bị nguyên liệu, chế biến) và phần lớn là để trả cho những nghệ sĩ trình bày ca nhạc dân gian”.

Đã có nhiều khách hàng của “Quà chiều Hà Nội” từ những tò mò ban đầu đã trở thành khách hàng quen thuộc của không gian này. Rồi “tiếng lành đồn xa”… Mọi người đến đây rất hào hứng chia sẻ, và sau khi ra về vẫn mong muốn quay trở lại.

“Khi người ta phản hồi với tôi, tôi cảm nhận được tình cảm của mọi người đối với chương trình. Bản thân tôi cũng luôn tìm tòi những cách thức tổ chức để khách đến với chương trình thấy vui hơn, hào hứng hơn, có ý nghĩa hơn” – bà Nhung chia sẻ. Và không gian “Quà chiều Hà Nội” luôn có sự đổi mới, đầu tư để tăng giá trị trải nghiệm cho những người yêu văn hóa, yêu ẩm thực. Ví dụ như bắt thăm trúng thưởng một món ăn do bà Tuyết Nhung tự nấu hay những món quà do bà tự tay chế biến với bánh trái dân tộc như bánh tẻ Sơn Tây, bánh chưng, bánh đúc. Đó cũng là một cách để lan tỏa tình yêu đối với ẩm thực Hà Nội và lan tỏa nếp sống của người Hà Nội cứ ra khỏi nhà là có chút quà về cho người thân.