Với việc lấy điểm đạt giải từ 7/40, kết quả thi học sinh giỏi Toán quốc gia năm nay thấp kỷ lục, nhiều giáo viên bất bình vì đề thi quá khó.
Theo kết quả thi học sinh giỏi quốc gia, được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố tối 25/1, môn Toán có 262 thí sinh đạt giải trên 607 em dự thi, tương đương hơn 43%.
Trong đó, 11 học sinh đạt giải nhất (từ 22/40 điểm trở lên), 56 giải nhì (từ 16 điểm), 87 giải ba (từ 11,5 điểm) và 108 giải khuyến khích (7 điểm trở lên).
“Điểm năm nay thấp kỷ lục”, một giáo viên bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi Toán quốc gia ở miền Bắc nhận xét. Vị này cho hay năm 2019 là năm mà điểm thi học sinh giỏi quốc gia môn Toán được đánh giá “thấp chưa từng có”, giải khuyến khích cũng lấy từ 7 điểm trở lên nhưng khung giải nhì từ 16,5 và giải nhất 24 điểm, cao hơn năm nay. Các năm sau đó, thí sinh đạt ít nhất 13,5 điểm mới được giải khuyến khích, thậm chí có năm phải 18,5 điểm.
Xét theo địa phương, 11/70 đơn vị dự thi “trắng” giải môn Toán. Trong 59 đơn vị có giải, 31 địa phương chỉ có 1-3 giải, chủ yếu là khuyến khích.
TS Trần Nam Dũng, Phó hiệu trưởng trường Phổ thông Năng khiếu, Đại học Quốc gia TP HCM, đặt câu hỏi tại sao ban tổ chức không lấy tỷ lệ đạt giải Toán là 60% như mức tối đa được phép (theo quy chế thi), mà chỉ lấy hơn 43%. Ông cho rằng điều này thiệt thòi cho thí sinh và các đơn vị dự thi, khiến thầy trò hụt hẫng.
“Nếu lấy đúng tỷ lệ đạt giải là 60% trên tổng thí sinh dự thi, điểm của giải khuyến khích có thể xuống tới mức 4,5-5. Có lẽ điểm quá thấp, lo ngại dư luận ý kiến, tranh cãi nên ban tổ chức lấy từ 7 điểm trở lên”, ông Dũng dự đoán.
Những ngày qua, trên các diễn đàn Toán học, kết quả kỳ thi học sinh giỏi cũng nhận được sự quan tâm, thu hút hàng nghìn lượt tương tác. Nhiều người bất ngờ, bất bình trước việc điểm Toán quá thấp.
Về nguyên nhân điểm Toán thấp, ông Dũng đánh giá do đề khó. Đề thi Toán gồm 7 bài, chia thành hai đề, tương ứng hai ngày thi (ngày đầu bốn bài, ngày sau ba bài), mỗi ngày 180 phút. Ông Dũng cho biết đã thử giải đề, lắm lúc “vò đầu bứt tai”, nói gì đến học sinh.
“Đó là thầy cô với nhiều kinh nghiệm, giải bài trong tâm lý, không gian thoải mái. Nhưng lời giải cũng ‘không đẹp’ mà rất mông lung, dài dòng. Đáp án của ban tổ chức dài 15 trang, dài không tưởng”, ông Dũng nói.
Đây cũng là quan điểm của một giáo viên bồi dưỡng đội tuyển ở phía bắc. Thầy giáo này nhìn nhận mặt tích cực là đề đã phá được lối mòn khi rút từ hai xuống một bài hình, khác biệt với mọi năm. Nhưng đề còn nhiều điều “chưa hay” khi không phân bố đều nội dung, có 3/7 bài liên quan tới đa thức. Chưa kể, những bài yêu cầu đưa ra giả định thì có quá nhiều trường hợp, số phải tính toán rất lớn, trong khi học sinh không được dùng máy tính cầm tay.
Riêng bài 4, bài cuối trong đề thi ngày đầu tiên, thầy giáo này mất hai ngày để giải. Ông khẳng định nếu đặt trong thời gian giới hạn của đề, cũng như áp lực phòng thi, việc giải được bài đó gần như không thể.
“Đề thi làm sao phải tính tới yếu tố khả thi, là một học sinh có thể làm được trong từng đó thời gian hay không. Các thầy trong hội đồng ra đề nên giải thử với thời gian, điều kiện tương tự phòng thi để đánh giá”, thầy giáo này nói, cho biết hàng loạt học sinh năm nay nộp giấy trắng, bơ phờ sau hai ngày thi Toán.
Đề và đáp án môn Toán thi học sinh giỏi quốc gia
Trước lo ngại cho đề dễ sẽ làm giảm chất lượng thí sinh, thầy cho rằng thi học sinh giỏi quốc gia là vòng đầu tiên để chọn đội tuyển Olympic Toán quốc tế (IMO). Sau vòng này, hơn 40 học sinh điểm cao nhất sẽ vào vòng 2 để chọn ra 5-6 người xuất sắc.
“Vòng chọn Olympic rất khó rồi, nên vòng quốc gia nên nhẹ nhàng hơn một chút, để động viên các em. Học sinh nào giỏi thì kết quả vẫn tốt thôi”, thầy nói.
Ông Dũng cũng cho rằng vấn đề hoàn toàn nằm trong khả năng điều chỉnh của ban tổ chức, nhưng đơn vị này “không dũng cảm nhận khó khăn về mình mà đẩy sự thiệt thòi về phía học sinh”.
Theo ông khi ra đề, chắc chắn ban soạn biết đề thi khó hơn nhiều so với mọi năm. Nếu muốn điểm giải thưởng ở mức cao hơn, ban soạn đề có thể điều chỉnh đề thi. Ngược lại, khi xác định đề thi quá khó, ban tổ chức phải chấp nhận rằng điểm chuẩn sẽ thấp vì thí sinh không làm được bài.
Đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Toán của tỉnh Bắc Ninh. Cả 10/10 thí sinh đều có giải trong kỳ thi năm nay. Ảnh: Fanpage nhà trường
Đại diện Tổ chuyên môn Toán học và Hội đồng chấm thi của Bộ Giáo dục và Đào tạo, GS.TSKH Đỗ Đức Thái cho biết đề thi Toán phân hóa mạnh, tổ chuyên môn và hội đồng chấm thi đã cân nhắc kỹ các yếu tố, dựa trên thực tế bài làm của học sinh.
“Những học sinh đoạt giải đã phản ánh đúng năng lực trên tinh thần học thật, thi thật, tài năng thật”, ông Thái cho hay.
Về lý do chỉ lấy 43% giải, thay vì tối đa 60% như quy chế thi, lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo không trả lời.
Các giáo viên cho rằng những thí sinh góp mặt trong kỳ thi cấp quốc gia đều có năng khiếu nhất định, đã bỏ thời gian, công sức và cần được động viên đúng với năng lực. Thi học sinh giỏi cũng là một trong những cách khuyến khích học sinh thêm yêu thích, có động lực học Toán, nhưng “cách ra đề khiến học sinh phát sợ” thì khó phát triển được tình yêu Toán của các em.
“Tôi biết nhiều tỉnh vùng sâu vùng xa, thầy trò đam mê đến mức đi tỉnh khác để tìm thầy hay mà học. Giải khuyến khích thôi cũng đủ làm họ vui chứ không phải là những quyền lợi tuyển thẳng đại học hay tiền thưởng. Lẽ ra ban tổ chức nên khuyến khích tinh thần đó trong điều kiện không trái quy chế”, TS Dũng nói.
Thanh Hằng – Lệ Nguyễn – Dương Tâm
