Xuất khẩu rau quả giảm 5,2%, chuyên gia hiến kế để các quả đặc sản Việt Nam bán tốt sang Trung Quốc

Sáng 2/1, thông tin với Dân Việt, Tổng Thư ký VINAFRUIT Đặng Phúc Nguyên cho biết, tháng 1/2025, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 416 triệu USD, giảm 11,3% với tháng trước (tháng 12/2024 đạt 529 triệu USD) và giảm 5,2% so với cùng kỳ năm 2024 (tháng 1/2024 đạt 490 triệu USD).

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu rau quả tháng 1/2025 đạt 285 triệu USD, giảm 6,6% so với tháng trước (tháng 12/2024 đạt 304 triệu USD) và tăng 31 % so với cùng kỳ (tháng 1 năm 2024 đạt 216 triệu USD). 

Giải thích về nguyên nhân sụt giảm của ngành hàng rau quả, ông Nguyên nói: “Do Trung Quốc tăng cường giám sát chất vàng O và cadimi trên trái sầu riêng. Các doanh nghiệp phải có giấy test 2 chất này mới được thông quan. Điều này khiến mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bị ảnh hưởng, kéo tổng kim ngạch xuất khẩu giảm so với cùng kỳ năm ngoái, đồng thời cũng giảm so với tháng liền kề trước đó”.

Theo ông Nguyên, trước tình hình đó, các cơ quan chức năng Việt Nam đã nhanh chóng làm việc với giới chức Trung Quốc để nối lại hoạt động xuất khẩu sầu riêng. Hiện tại, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công bố danh sách 9 phòng kiểm nghiệm được Việt Nam và Trung Quốc công nhận đủ tiêu chuẩn cấp chứng nhận. Đây là cơ sở để sầu riêng Việt Nam tiếp tục xâm nhập thị trường trị giá gần 10 tỉ USD.

Hiện có 9 trung tâm, phòng kiểm nghiệm chất vàng O trong sầu riêng Việt Nam tại Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP HCM, Cần Thơ và Cà Mau được Trung Quốc công nhận. Mỗi trung tâm có thể xét nghiệm trung bình 100 mẫu một ngày, đảm bảo nhu cầu doanh nghiệp. Hai bên đã thống nhất xét nghiệm vàng O trên vỏ và cơm sầu riêng.

Dự báo về xuất khẩu rau quả tháng 2/2025, ông Nguyên cho biết, kim ngạch xuất khẩu sẽ tiếp tục giảm do đã qua Tết Nguyên đán, rau quả tiêu thụ chậm hơn, điều này khiến giá thành giảm do nhu cầu cũng giảm. Dự kiến kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 2 đạt khoảng 300-350 triệu USD.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2024 đạt 7,12 tỷ USD, tăng 27,1% so với năm 2023. Trong đó, sầu riêng là mặt hàng chủ lực khi chiếm gần 50% tổng kim ngạch rau quả, đạt trên 3,3 tỷ USD, tăng 1 tỷ USD so với năm 2023.

Đối với thị trường Trung Quốc, Việt Nam đứng thứ hai trong xuất khẩu rau quả sang đất nước tỷ dân này với kim ngạch hơn 4 tỷ USD, vượt Chile và thu hẹp khoảng cách với Thái Lan. Điều này được thể hiện qua số liệu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, trong 11 tháng 2024, Trung Quốc đã chi hơn 22,1 tỷ USD nhập khẩu rau quả từ 10 quốc gia. Thái Lan dẫn đầu với 6,8 tỷ USD, giảm 19,4%. Việt Nam ở vị trí thứ hai, trên 4 tỷ USD rau, trái cây bán sang nước láng giềng, tăng 26% so với cùng kỳ 2023.

Ông Nguyên nhận định, việc Thái Lan gặp khó khăn do thời tiết bất lợi đã giúp Trung Quốc tăng mua hàng từ Việt Nam, đặc biệt là sầu riêng. Bên cạnh đó, chuối, thanh long, dưa hấu, xoài và vải của Việt Nam cũng vượt Thái Lan, trở thành nhóm sản phẩm dẫn đầu tại thị trường này.

Việt Nam hiện là đối thủ “nặng ký” mà Chile và Thái Lan dè chừng. Nếu vượt qua rào cản kỹ thuật và nâng cao chất lượng sản phẩm tươi lẫn đông lạnh, theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Việt Nam có khả năng vươn lên dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu rau củ sang Trung Quốc năm nay.

Để duy trì tăng trưởng và đạt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD rau quả năm 2025, ông Nguyên cho rằng, người sản xuất và doanh nghiệp cần tuân thủ quy định kiểm định mới, thắt chặt liên kết thu mua để nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, hàng chế biến cần được đầu tư về mẫu mã và phù hợp tiêu chuẩn nước nhập khẩu.