Xuân đổi mới

Ông Xuân mở đầu câu chuyện: “Năm nay là năm con rắn, tôi xin kể lại câu chuyện họp Đại Hội đồng Hội Y học Thế giới (WMA) là một tổ chức song hành với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ở Montevideo, thủ đô nước Cộng hòa Uruguay xinh đẹp thuộc Nam Mỹ. Các đại biểu đến từ các Hội Y học trên toàn thế giới thích thú lắng nghe giáo sư Carlos, chủ tịch Hội Y học Vatican nói về lịch sử logo biểu tượng cho Y học thế giới. Đó là một chiếc cốc có đế cao, phía dưới có một chú rắn nhỏ đang bò, ngóc đầu lên phía trên. Ông Carlos giải thích: “Chiếc cốc là dụng cụ đựng thuốc để chữa bệnh và chú rắn biểu thị cho sự thông thái và khôn ngoan mà người thầy thuốc phải có khi điều trị cho bệnh nhân”. Từ đó trở đi, hình ảnh chú rắn nhỏ biểu trưng cho sự thông minh và khôn ngoan cứ ám ảnh mãi trong tâm trí chúng tôi, những người có may mắn đến Montevideo, một thủ đô huyền thoại của những sự tích vừa lý thú vừa ẩn chứa nhiều tư duy triết học. Thế mà, chỉ còn ít ngày nữa thôi, chúng ta đã được chào đón chú rắn nhỏ Ất Tỵ, đầy thông minh và trí tuệ đến với tất cả mọi người”.

Nghe xong câu chuyện, ai cũng thích thú, hào hứng góp thêm ý kiến của mình cho đề tài năm mới, đổi mới hơn, thông minh hơn, khôn ngoan hơn. Ông Đông, người lớn tuổi nhất đã 87 tuổi, nguyên là một giáo sư ở Đại học Văn khoa phấn khởi đọc lại bài thơ “Xuân” nổi tiếng của thi sĩ Elisa Cook sau đây: “Mùa xuân đến, mùa xuân tươi sắc thắm/ Tràn trề dâng, rạng rỡ ánh huy hoàng/ Với lá, hoa và bướm vàng vỗ nhịp/ Biến quê hương thành tiên cảnh trần gian”.

Ông Thu, năm nay đã hơn 80 tuổi, là giáo sư đã nghỉ hưu ở Paris, nay về hẳn Việt Nam sống với gia đình ở Đà Nẵng, phấn khởi góp thêm: “Các bạn phải vào Đà Nẵng ngay để biết được Đà Nẵng chúng tôi đã biến thành “tiên cảnh trần gian” như thế nào”. Mọi người vỗ tay hưởng ứng đề xuất phải đi du lịch Đà Nẵng sớm nhất có thể.

Cô Lan là Tổng Biên tập một Tạp chí Kinh tế đã nghỉ hưu được mấy năm trầm ngâm góp ý: “Báo cáo với các anh, Tết năm nay cũng có nhiều điều suy tư, lo lắng đấy các anh ạ”. Rồi cô nói về sự sắp xếp lại Ban Biên tập của tờ báo, rút bớt các Tạp chí trong Bộ nơi cô từng làm việc, việc nhiều phóng viên, biên tập viên sẽ phải nghỉ việc hoặc gặp khó khăn trong việc hành nghề thời gian tới.

Anh Hạ, Tổng Thư ký một hội nghề nghiệp cũng chia sẻ: “Hội chúng em sắp tới cũng thu gọn, giảm nhân sự và kinh phí hoạt động. Nhưng việc bàn bạc, sắp xếp đến giờ cũng tương đối hòm hòm rồi các bác ạ. Cái chính là ai cũng phải biết động não, năng động giải quyết các việc tiếp theo mà thôi’.

Anh Lâm, một giáo viên của ngành sư phạm tham gia: “Ngay bên ngành giáo dục chúng em cũng có nhiều sắp xếp, tinh gọn lại các bác ạ, nhưng em thấy cũng ổn thôi. Có người ở lại, có người phải ra đi để tìm công việc mới, nhưng nói chung đều có cách giải quyết phù hợp. Xuân này là “Xuân đổi mới” mà, nhất định nó phải khác những năm cũ và nó phải tiến hơn, tinh hơn, mạnh hơn, phải không các bác”. Rồi anh nói những việc cụ thể trong sử dụng sách giáo khoa, việc ra các đề thi khác nhau, các câu hỏi, các phương pháp chọn lựa sao cho thích hợp nhất, logic nhất, khoa học nhất với mục đích cuối cùng là chọn được nhân tài cho đất nước.

Mọi người sôi nổi bàn luận về việc đổi mới, tinh gọn, sắp xếp lại tổ chức trong các cơ quan nhà nước, trong các doanh nghiệp tư nhân, các nhà máy, công trường, các tổ chức xã hội. Ông Xuân với nét mặt ưu tư chậm rãi nói: “Cách đây hơn 40 năm, tôi còn nhớ lúc đó cũng có nhiều khó khăn, thiếu thốn trong các công việc, đến nỗi Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (với bút danh viết tắt là N.V.L) đã mở một mục quan trọng ngay ở đầu trang nhất báo Nhân dân là “Những việc cần làm ngay” có tác dụng rất tốt, rất kịp thời uốn nắn và góp phần chấn chỉnh các công việc rất có kết quả. Tôi nghĩ năm nay Ất Tỵ, 2025 cũng như vậy, trong mỗi công dân yêu nước chúng ta cũng nên xác định “Những việc cần làm ngay” để tự nhắc mình và người thân trong gia đình, nhắc nhở những người bạn mà ta quen biết cố gắng vượt khó, cố gắng thực hiện tốt trong đợt đổi mới tư duy, đổi mới tổ chức, gọi chung là “Tinh, gọn, mạnh” để đưa đất nước đến những thành công mới, thịnh vượng mới”.

Ông Thu cũng chia sẻ thêm: “Thế nào cũng có người phải hy sinh lợi ích bản thân, có người phải về hưu sớm, có người nghỉ việc mà chưa tìm được việc mới, nhưng là người công dân yêu nước ai cũng phải chấp hành”. Rồi ông dẫn lời dạy của nhà văn nổi tiếng người Italia, Silvio Pellico (1789 – 1854): “Chỉ người nào hiểu rõ và yêu quý các bổn phận của mình và tự mình buộc mình phải làm cho trọn vẹn các bổn phận ấy mới là người yêu nước chân chính”. Mọi người đều vỗ tay hoan hô và đồng tình với câu danh ngôn của Pellico mà ông Thu vừa mới đọc.

Cô Lan cũng rạng rỡ, tươi tỉnh góp thêm: “Em xin đọc câu danh ngôn của François Coppée (1842 – 1908) như sau: “Tình yêu Tổ quốc, Người sống trong tất cả các con tim” để chúng ta an tâm là việc đổi mới trong năm con rắn này nhất định sẽ thành công tốt đẹp”. Mọi người lại hò reo tán thưởng. Nhóm bạn “triết học bình dân” phấn khởi, động viên nhau cùng cố gắng trong dịp Tết đến, Xuân về và cùng nâng cốc chúc mừng năm mới Ất Tỵ.

Đến đây, xin nhắc tới một danh ngôn bất hủ của huyền thoại công nghệ thế giới, người sáng lập và là CEO của hãng Apple lừng lẫy toàn cầu, ông Steve Jobs (1955 – 2011): “Hãy luôn luôn khát khao, các bạn nhé”. Hãy luôn luôn khát khao, thật cô đọng, thật phong phú biết bao lời động viên của Steve Jobs. Bước sang năm Ất Tỵ, chúng ta mang sự thông minh, tinh khôn của con rắn đầy trí tuệ và lời động viên “luôn khát khao” đổi mới, khát khao “tinh, gọn, mạnh” để tiến hành cuộc đổi mới trên nhiều lĩnh vực của đất nước. Với nền tảng cốt lõi là lòng yêu nước, thương dân mà mỗi con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới này có được, chúng ta chắc chắn sẽ thành công trong những tháng ngày sắp tới.

Về kỹ năng tiếp thu những nội dung mới, những yêu cầu về tổ chức “tinh, gọn, mạnh” sắp tới, cần nhớ đến một lời dặn tâm huyết của triết gia Stephen Covey (1932 – 2012) như sau: “Hầu hết mọi người không lắng nghe với mục đích để hiểu, họ lắng nghe với mục đích để trả lời”. Câu danh ngôn này rất khó để thấu hiểu đến cùng, tạm thời giải thích là: Để hiểu vấn đề mới là quan trọng chứ không phải là để trả lời cho một việc cụ thể như các thói quen hàng ngày. Tập luyện được tư duy triết học này cũng đòi hỏi chúng ta mất thời gian, sức lực, có khi nhận cả thất bại mới thấu hiểu được công việc cho những lần sau. Hiểu vấn đề chính là tổng số của kinh nghiệm, của vốn sống, của tư duy phản biện, tư duy ngược cộng lại mới có được.

Trên nhiều tờ báo xuất bản trong tháng 12 năm 2024 có nêu lên khẩu hiệu “Tinh gọn bộ máy: Vừa chạy vừa xếp hàng”. Chao ôi, thật khó khăn nhưng cũng thật thú vị cho những người lao động ở mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề. Vì thực tế, năm 2025 chính là thời điểm, là thời cơ, là sự cấp bách cần phải đổi mới. Càng làm sớm, càng có lợi cho dân, cho nước.

Xin chúc tất cả chúng ta có được sức khỏe tốt cả về tinh thần lẫn thể chất để tham gia vào “Mùa Xuân đổi mới” của đất nước.