Xây dựng Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thành trung tâm nghiên cứu trọng điểm

Theo báo cáo tổng kết, năm 2024, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, tổ chức bộ máy gắn với cắt giảm đầu mối bên trong, giảm từ 38 còn 26 đầu mối; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của một số đơn vị; kịp thời rà soát, sửa đổi, ban hành nhiều văn bản quản lý thuộc nhiều lĩnh vực, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác điều hành. Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam quyết tâm hoàn thành sắp xếp tinh gọn bộ máy trong tháng 1/2025.

Quang cảnh hội nghị.

Hoạt động nghiên cứu khoa học được triển khai đúng kế hoạch, đã nghiệm thu 375/378 đề tài cấp cơ sở, 154/157 đề tài cấp Bộ, có 122 bài công bố quốc tế, 93 bài đăng thuộc danh mục ISI và Scorpus. Quan hệ hợp tác nghiên cứu với đối tác trong nước và quốc tế tiếp tục mở rộng; các báo cáo tư vấn chính sách được cải thiện về số lượng và chất lượng; từng bước tháo gỡ khó khăn, nút thắt trong triển khai các chương trình, đề án trọng điểm, giải quyết các vấn đề còn tồn đọng theo kết luận của cơ quan Trung ương; công tác quản lý tài chính, tài sản công có chuyển biến tích cực.

Bên cạnh đó là những tồn tại, hạn chế: Tiến độ triển khai một số nhiệm vụ, công tác chậm, một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các chương trình, đề án trọng điểm chậm được tháo gỡ; một số sản phẩm khoa học và báo cáo tư vấn chính sách chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Nguồn nhân lực suy giảm cả về số lượng và chất lượng.

Việc xử lý, giải quyết một số nhiệm vụ phức tạp còn tồn đọng theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương còn nhiều khó khăn, do có những vấn đề vượt quá thẩm quyền của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Tình trạng mất đoàn kết còn tồn tại ở một số đơn vị, đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, đơn thư vượt cấp vẫn còn.

Nguyên nhân là do thái độ chưa tích cực, chủ động trong thực hiện nhiệm vụ của một số lãnh đạo, người đứng đầu; sự phối hợp công tác giữa các đơn vị trong và ngoài Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu, năng lực, tinh thần trách nhiệm của một bộ phận viên chức, người lao động chưa cao; cơ chế tài chính và điều kiện cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu khoa học còn nhiều rào cản, chế độ đãi ngộ với người làm khoa học chưa thật tương xứng, không tạo được động lực, sức hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong nghiên cứu và quản lý khoa học còn nhiều hạn chế, cơ sở dữ liệu chậm được cập nhật. Hệ thống tài nguyên số chưa kết nối liên thông nên sử dụng, khai thác chưa hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi số. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ gặp khó khăn do việc khắc phục vi phạm theo Thông báo kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương gặp nhiều vướng mắc cần có cơ chế tháo gỡ của cấp trên.

Năm 2025, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm theo phương hướng: Quyết liệt thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo đúng kế hoạch và yêu cầu. Chuẩn bị chu đáo các điều kiện để tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Nghiên cứu sâu, đóng góp ý kiến có chất lượng cho Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV và Đại hội Đảng các cấp. Tập trung nâng cao chất lượng các công trình, sản phẩm khoa học kết hợp nghiên cứu cơ bản với tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận với nghiên cứu ứng dụng…

Tiến sĩ Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ.

Phát biểu với hội nghị, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt ghi nhận những thành tích của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trong năm 2024, nhấn mạnh nhiệm vụ thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá, phát triển khoa học kĩ thuật, đổi mới sáng tạo. Bộ trưởng đề nghị Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nâng cấp tạp chí khoa học, nhất là bản tiếng Anh; tập trung tháo gỡ khó khăn khi thực hiện các đề án trọng điểm; tăng cường xây dựng Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thành trung tâm nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến trên thế giới.

Hội nghị đã nghe ý kiến thảo luận về các vấn đề tài chính – ngân sách, quản lý nghiên cứu khoa học, tăng cường cơ sở pháp lý và phát triển Viện Khoa học xã hội các vùng. Ý kiến thảo luận nêu nhiều tồn tại cần có cơ chế khắc phục: Chưa có ý thức xây dựng thương hiệu Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; công bố quốc tế ít; lương thấp. Thời gian tới cần có chính sách, quy định tiết kiệm, giảm chi hội nghị, hội thảo, tập trung bảo đảm cho các đề tài nghiên cứu trọng điểm; hoàn thiện Đề án huy động nguồn lực; thành lập Nhóm nghiên cứu mạnh, có tiêu chí, chế độ đãi ngộ xứng đáng; đưa tư duy phát triển vào các hoạt động, nâng cao tính tự chủ, phân cấp mạnh hơn cho các viện chuyên ngành, đẩy mạnh xã hội hóa, tập trung liên kết giữa các viện chuyên ngành và viện vùng…

Về công tác thi đua khen thưởng, trong năm, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam có 2 cá nhân được tặng Huân chương Lao động, hàng trăm tập thể, cá nhân được nhận Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, 46 tập thể “Lao động xuất sắc”, 51 cá nhân được tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Khoa học xã hội”.

Tiến sĩ Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, phát biểu tại hội nghị.

Kết luận hội nghị, Tiến sĩ Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, khẩu hiệu của năm 2025 là “Tinh gọn – Hiệu quả – Đột phá – Phát triển – Tăng tốc”. Tinh gọn nhưng không để chảy máu chất xám; Hoàn thành xử lý các sai phạm về công tác cán bộ theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, của Ban Bí thư trong tháng 1/2025; Tập trung giải pháp nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, chất lượng hơn, có tính thời sự gắn với thực tiễn của đất nước hơn.