Thành phố Hạ Long – trung tâm kinh tế, văn hóa của tỉnh Quảng Ninh – không chỉ nổi tiếng với Vịnh Hạ Long, di sản thiên nhiên thế giới, mà còn là vùng đất có bề dày lịch sử và truyền thống văn hóa lâu đời. Với ba nền văn hóa tiền sử tiêu biểu: Văn hóa Soi Nhụ, Văn hóa Cái Bèo và Văn hóa Hạ Long, cùng hệ thống danh lam thắng cảnh, lễ hội truyền thống đặc sắc, Hạ Long hội tụ những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng. Đây chính là nền tảng để thành phố xây dựng một mô hình thành phố học tập bền vững, hài hòa giữa yếu tố hiện đại và truyền thống.
 |
| Ngày 28/2 -1/3, tại Khu bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y, xã Bằng Cả, TP Hạ Long, tổ chức hội làng gắn với Lễ công bố Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia Lễ cấp sắc người Dao, Lễ mừng cơm mới người Tày, lễ đón nhận Bằng công nhận xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao. |
Bề dày lịch sử và di sản văn hóa
Hạ Long là mảnh đất có bề dày lịch sử với ba nền văn hóa tiền sử nổi bật: Văn hóa Soi Nhụ, Văn hóa Cái Bèo và Văn hóa Hạ Long. Những di chỉ khảo cổ này là minh chứng cho sự phát triển lâu đời của con người nơi đây. Hiện nay, Hạ Long sở hữu 96/638 di tích lịch sử – văn hóa của tỉnh Quảng Ninh, trong đó có Di sản thế giới vịnh Hạ Long, 6 di tích cấp quốc gia và 11 lễ hội độc đáo. Đây là nguồn tài nguyên quý giá để thành phố phát triển du lịch văn hóa, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống.
 |
| TP. Hạ Long giữ gìn và phát huy nét văn hoá độc đáo của các dân tộc thiểu số |
Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, Hạ Long ngày càng thể hiện rõ nét sự giao thoa của nhiều dòng chảy văn hóa: từ văn hóa biển, văn hóa công nhân mỏ, đến văn hóa cộng đồng các dân tộc thiểu số. Sự kết hợp này đã tạo nên một nền văn hóa đa sắc màu, thống nhất trong đa dạng, góp phần định hình bản sắc riêng của Hạ Long.
Thành phố học tập: Khát vọng và định hướng
Khái niệm “thành phố học tập” do UNESCO đề xuất nhằm hướng đến việc xây dựng các đô thị nơi mọi người dân đều có cơ hội học tập suốt đời, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của cộng đồng. Thành phố Hạ Long đã tiếp thu và áp dụng mô hình này với mục tiêu biến thành phố thành một trung tâm giáo dục, văn hóa và sáng tạo. Để đạt được điều này, thành phố đã tập trung vào việc nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển hệ thống thư viện, trung tâm văn hóa, và tạo điều kiện để người dân tiếp cận tri thức một cách dễ dàng.
 |
| Thành phố Hạ Long tích cực chuẩn bị cho lộ trình gia nhập Mạng lưới thành phố học tập của UNESCO. |
Điểm đặc biệt trong chiến lược của thành phố Hạ Long là việc kết hợp giữa học tập và bảo tồn văn hóa. Thành phố nhận thức rõ rằng, để phát triển bền vững, cần phải giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là những nét đẹp văn hóa của các dân tộc thiểu số như. Lễ hội Làng Bằng Cả của người Dao Thanh Y diễn ra vào cuối tháng 2/2025 vừa qua là một trong những sự kiện văn hóa tiêu biểu, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách.
Hài hòa giữa hiện đại và truyền thống
Một trong những thách thức lớn nhất trong quá trình xây dựng thành phố học tập của Hạ Long là làm sao để hài hòa giữa yếu tố hiện đại và truyền thống. Thành phố đã chọn cách tiếp cận tích cực, trong đó việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào giáo dục và quản lý văn hóa được coi là chìa khóa để đạt được sự cân bằng này. Ví dụ, Hạ Long đã triển khai các dự án số hóa di sản văn hóa, trong đó các lễ hội truyền thống như Làng Bằng Cả được ghi lại và lưu trữ dưới dạng video, hình ảnh, và tài liệu số. Điều này không chỉ giúp bảo tồn di sản một cách bền vững mà còn tạo điều kiện để người dân và du khách có thể tiếp cận và tìm hiểu văn hóa một cách dễ dàng hơn.
 |
|
Các lễ hội cổ truyền không chỉ là các hoạt động văn hóa mà còn là những “bảo tàng sống” về văn hóa của cộng đồng các dân tộc thiểu số. |
Bên cạnh đó, thành phố cũng chú trọng việc đưa văn hóa truyền thống vào chương trình giáo dục. Các trường học tại Hạ Long đã tích hợp các bài học về văn hóa địa phương vào chương trình giảng dạy, giúp học sinh hiểu và trân trọng những giá trị truyền thống. Đồng thời, các hoạt động ngoại khóa như tham quan di tích, tham gia lễ hội được tổ chức thường xuyên, tạo cơ hội để thế hệ trẻ trực tiếp trải nghiệm và học hỏi từ thực tế.
Thành phố Hạ Long cũng đang khai thác tiềm năng du lịch văn hóa như một cách để quảng bá và bảo tồn các giá trị truyền thống. Lễ hội Làng Bằng Cả và các sự kiện văn hóa khác đã trở thành điểm nhấn thu hút du khách trong và ngoài nước. Thành phố đã đầu tư vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của du khách, đồng thời đảm bảo rằng các hoạt động du lịch không làm ảnh hưởng đến giá trị văn hóa bản địa.
|
| Các em học sinh, giáo viên và nhân dân hân hoan tham gia trải nghiệm các hoạt động trong các dịp lễ hội văn hoá. |
Ngoài ra, thành phố còn hợp tác với các tổ chức quốc tế để quảng bá văn hóa địa phương ra thế giới. Các chương trình giao lưu văn hóa, triển lãm và hội thảo quốc tế đã được tổ chức, mang đến cơ hội để người dân Hạ Long học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với các nền văn hóa khác.
Hướng tới thành phố học tập toàn cầu
Các hoạt động này cho thấy sự quyết tâm của thành phố Hạ Long – thành phố thủ phủ của tỉnh Quảng Ninh – trong việc thực hiện Đề cương văn hóa Việt Nam, xây dựng sức mạnh văn hóa con người Hạ Long nói riêng và Quảng Ninh nói chung và hướng tới mục tiêu tham gia vào mạng lưới thành phố học tập toàn cầu của UNESCO trong năm 2025.
Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại không chỉ giúp Hạ Long gìn giữ được những giá trị văn hóa quý báu mà còn tạo ra động lực mới cho sự phát triển kinh tế – xã hội, đưa thành phố tiến xa hơn trên bản đồ học tập và sáng tạo toàn cầu.
 |
| Thành phố Hạ Long hướng tới xây dựng một thành phố học tập hài hoà giữa yếu tố hiện đại và truyền thống. |
