Xây dựng một ASEAN đoàn kết, bao trùm và tự cường

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định, sau hai ngày thảo luận sôi nổi, diễn đàn đã hoàn thành chương trình nghị sự với hàng trăm ý kiến sâu sắc, giải quyết những vấn đề quan trọng từ xu hướng lớn đến vai trò của phụ nữ trong xây dựng hòa bình, từ việc nhìn lại những nguyên tắc nền tảng của ASEAN đến quản trị công nghệ mới nổi và nhiều nội dung khác.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, diễn đàn đã đạt được một số đồng thuận quan trọng. Trước hết, trật tự thế giới đang biến đổi sâu sắc, với nhiều bất ổn và phức tạp. Với ASEAN, việc chèo lái qua giai đoạn chuyển đổi đầy bất định của trật tự toàn cầu có thể sẽ là thách thức mang tính quyết định cho thế hệ chúng ta.

Thứ hai, cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), sự ra đời của mô hình Deepseek AI và chip lượng tử Majorana 1 mới đây của Microsoft chỉ là những dấu hiệu ban đầu của một cuộc cách mạng công nghệ đang dần hé lộ. Những tiến bộ tương tự sẽ còn gia tăng nhanh chóng trong thời gian tới, làm thay đổi căn bản nền kinh tế và xã hội theo cách mà chúng ta mới chỉ bắt đầu hiểu được.

An ninh phi truyền thống đang có tác động ngày càng gia tăng, bao gồm những mối đe dọa trên không gian mạng, biến đổi khí hậu và già hóa dân số, đòi hỏi các quốc gia ASEAN cần có giải pháp sáng tạo vượt ra ngoài ranh giới quốc gia và huy động nguồn lực ở mức cao nhất.

Toàn cảnh phiên bế mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025. (Ảnh: SƠN TÙNG)

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, mặc dù ASEAN đang đối mặt những thách thức chưa từng có trong giai đoạn chuyển đổi toàn cầu này, những thách thức đó cũng mở ra cơ hội khẳng định sức mạnh tập thể và vai trò lâu dài của hiệp hội.

“Với giá trị cốt lõi là tinh thần đoàn kết và vai trò trung tâm, ASEAN có thể tiếp tục duy trì vị thế là một bên trung gian đáng tin cậy, một diễn đàn đối thoại chiến lược, và như Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã nói, một ‘ngọn hải đăng hy vọng’ cho phát triển bền vững, chủ nghĩa khu vực mở rộng và trật tự dựa trên luật lệ”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cũng cho rằng, cần duy trì và củng cố đoàn kết, khả năng thích ứng và tính bao trùm của ASEAN – những nguyên tắc cốt lõi mà Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh trong bài phát biểu khai mạc, vốn là nền tảng cho thành công của ASEAN.

Ngoài ra, ASEAN cũng cần cam kết tăng cường đầu tư công nghệ trọng yếu và xây dựng lập trường chung về quản trị công nghệ mới. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định, chỉ có công nghệ mới có thể giúp khu vực thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cho rằng, ASEAN cần duy trì nguyên tắc đồng thuận, tính bao trùm và sẵn sàng đổi mới để đạt được Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Ông đề xuất việc ASEAN cần có báo cáo tổng kết diễn đàn, tập hợp những khuyến nghị quan trọng gửi đến Ban Thư ký ASEAN để phổ biến và làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan và tổ chức liên quan.

“Tôi tin rằng diễn đàn lần này sẽ trở thành một vườn ươm ý tưởng. Những ý tưởng, góc nhìn từ diễn đàn này sẽ giúp chúng ta định hướng con đường phía trước. Hãy rời diễn ra hôm nay với quyết tâm đổi mới để xây dựng một ASEAN thực sự đoàn kết, bao trùm, tự cường không chỉ cho thế hệ hiện tại mà còn cho các thế hệ mai sau”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.

Thay mặt cho đơn vị tổ chức, TS Nguyễn Hùng Sơn, quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao Việt Nam phát biểu nêu rõ, khép lại diễn đàn với những thảo luận về AI, các công nghệ mới nổi, về phát triển bền vững, hợp tác tiểu vùng… không phải chỉ là những trao đổi về lý thuyết đơn thuần.

TS Nguyễn Hùng Sơn khẳng định, đây là đối thoại kênh 1,5, phản ánh cam kết chung cho việc xây dựng ASEAN mạnh mẽ hơn, kiên cường hơn, đồng thời truyền tải thông điệp biến trao đổi thành hành động.