Xây dựng khung pháp lý toàn diện, rõ ràng cho ngành công nghiệp công nghệ số

Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đang lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động đối với dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số (CNCNS). Dự kiến các văn bản sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ thông tin và công nghệ số.

Theo UBTVQH, việc ban hành Luật CNCNS tại thời điểm này là cần thiết và phù hợp nhằm tạo hành lang pháp lý cho phát triển CNCNS, đưa CNCNS thành một ngành đóng góp lớn cho kinh tế đất nước.

Tại hội thảo góp ý dự thảo Luật CNCNS do Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Hà Nội (HUSTA) tổ chức ngày 13/3 tại Hà Nội, Chủ tịch HUSTA Lê Xuân Rao cho biết, thế giới đang chứng kiến một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của công nghệ số, nơi trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), Internet vạn vật (loT), chuỗi khối (blockchain) và nhiều công nghệ tiên tiến khác đang làm thay đổi hoàn toàn cách sản xuất, kinh doanh và vận hành xã hội.

Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã xác định CNCNS là trụ cột quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo đảm an ninh quốc gia trên không gian mạng.

Ông Lê Xuân Rao – Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Hà Nội (HUSTA). (Ảnh: HNM)

Tuy nhiên, để ngành công nghiệp này phát triển mạnh mẽ, đóng góp hiệu quả vào nền kinh tế, cần một khung pháp lý rõ ràng, toàn diện và linh hoạt nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi của người dân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

TS Lê Hồng Hà – Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam cho rằng, dự thảo Luật CNCNS mới nhất đã có một cấu trúc rõ ràng, bao quát nhiều lĩnh vực quan trọng của ngành CNCNS.

Nhiều quy định trong dự thảo có tính khả thi cao và phù hợp với tình hình thực tế phát triển công nghiệp công nghệ số ở Việt Nam. Tuy nhiên, một số quy định còn mang tính nguyên tắc chung, cần có hướng dẫn chi tiết hơn để có thể triển khai hiệu quả.

Vì vậy, ông Hà đề xuất bổ sung các quy định về cơ chế thực thi, trách nhiệm của các bên liên quan cũng như các biện pháp bảo đảm thực thi để tăng tính khả thi của văn bản.

“Về chính sách ưu đãi, Điều 11 quy định nguồn tài chính cho phát triển CNCNS, trong đó đề xuất trích 3% ngân sách nhà nước, nhưng chưa có hướng dẫn hoặc nguyên tắc tối thiểu về phân bổ, quản lý và giám sát hiệu quả sử dụng. Đối với Điều 35 về cơ chế đặt hàng đặc thù trong nghiên cứu, phát triển công nghệ số chiến lược, cần quy định rõ cơ quan chủ trì, phương thức đấu thầu, tránh tình trạng khó triển khai”, ông Hà nêu.

Ngoài ra, ông Hà đề xuất bổ sung quy định về bản quyền, sở hữu trí tuệ trong ngành CNCNS cân nhắc bổ sung nội dung về thị trường lao động công nghệ số, bổ sung quy định về đạo đức trong phát triển và sử dụng trí tuệ nhân tạo, bổ sung quy định về quản lý rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư trong lĩnh vực tài sản số.

Đến từ doanh nghiệp CNCNS, ông Nguyễn Hoàng Kiên – Phó Tổng giám đốc CTCP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông đánh giá, một số cơ chế của dự thảo luật mang tính đột phá về khoa học công nghệ như cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, cơ chế khoán đã được cập nhật vào từ Điều 42-45 trong Chương V của dự thảo Luật.

Cũng theo ông Kiên, dự thảo luật dã dành hẳn Chương III (từ Điều 34-37) quy định về Phát triển doanh nghiệp công nghệ số.

Tuy nhiên, dự thảo còn có 16/56 điều chờ “Chính phủ quy định chi tiết” hoặc “Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, Bộ Khoa học và Công nghệ quy định, hướng dẫn. Như vậy, sẽ cần thời gian để luật đi vào cuộc sống.

Ngoài ra, theo Phó Tổng giám đốc CTCP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, một số điều khoản của Luật CN CNS liên quan đến nhiều luật khác như: Luật Công nghệ thông tin, Luật Dữ liệu, Luật Công nghệ cao, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa… Vì vậy, để các điều khoản này khả thi trong thực tiễn thì cũng cần rà soát tính đồng bộ với các luật khác.

Hội thảo còn ghi nhận nhiều ý kiến góp ý liên quan trí tuệ nhân tạo theo hướng tiếp cận chính sách phát triển và quản trị rủi ro tại Việt Nam. Các ý kiến đóng góp tại hội thảo sẽ được HUSTA tổng hợp, gửi tới Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý để góp phần hoàn thiện dự thảo, dự kiến được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ IX tới.

Minh Thu