Xăng, điều hòa là mặt hàng thiết yếu, tại sao đánh thuế tiêu thụ đặc biệt?

Chiều 10-3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Đề xuất không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, điều hòa nhiệt độ

Đáng chú ý, về đối tượng chịu thuế tại dự luật mới nhất tiếp tục quy định tiêu thụ đặc biệt quy định có xăng các loại.

Cùng với đó là điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống trừ loại theo thiết kế của nhà sản xuất chỉ để lắp trên phương tiện vận tải bao gồm ô tô, toa xe lửa, tàu, thuyền, máy bay.

Trường hợp tổ chức, cá nhân sản xuất bán hoặc tổ chức, cá nhân nhập khẩu nhập tách riêng từng bộ phận là cục nóng hoặc cục lạnh thì hàng hóa bán ra hoặc nhập khẩu (cục nóng, cục lạnh) vẫn thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như đối với sản phẩm hoàn chỉnh (máy điều hòa nhiệt độ hoàn chỉnh).

Nêu ý kiến sau đó, Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho hay trong dự thảo luật vẫn quy định xăng các loại là mặt hàng phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo bà Nga, bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt là đánh vào mặt hàng xa xỉ, không khuyến khích tiêu dùng. Trong khi đó, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, không thể không có trong đời sống người dân.

“Chúng ta đi đánh thuế tiêu thụ đặc biệt vào mặt hàng thiết yếu của người dân là không đúng với bản chất, mục đích của thuế này”, bà Nga nêu rõ.

Bà nhắc lại tại phiên họp thường vụ lần trước cũng như tại thảo luận tổ kỳ họp Quốc hội bà đã có đề xuất và thấy có nhiều ý kiến trên các phương tiện thông tin đại chúng trong lần sửa đổi này đề nghị xem lại, bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng nhưng chưa được giải trình.

“Chúng tôi đề nghị cơ quan soạn thảo, thẩm tra có giải trình thêm. Hiện nay chưa thấy có giải trình nào trong báo cáo nói rằng cần phải giữ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng. Tôi đề nghị bỏ thuế này với xăng”, bà Nga đề nghị.

Với mặt hàng điều hòa công suất bình thường, bà Nga cho hay trước đây chục năm điều hòa là mặt hàng xa xỉ nhưng đến nay điều hòa công suất bình thường cũng là loại mặt hàng thiết yếu rồi.

“Chúng tôi đề nghị bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này. Chúng tôi đề nghị bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và điều hòa công suất bình thường. Nếu như không bỏ thì cần lý giải thêm tại sao đưa mặt hàng thiết yếu vào đánh thuế tiêu thụ đặc biệt?”, bà Nga nêu thêm.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng bày tỏ thống nhất với ý kiến của bà Lê Thị Nga về nội dung liên quan tới xăng, điều hòa nhiệt độ và ông có quan điểm như vậy từ đầu.

Ông Tùng nói xăng là mặt hàng rất thiết yếu và là hàng hóa đầu vào của nền kinh tế, trong đời sống người dân ai cũng phải dùng xăng.

“Nó không thực sự là mặt hàng xa xỉ để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt và xăng cũng chịu thuế bảo vệ môi trường. Nên đây là thời điểm phù hợp để xem xét, cân nhắc có nên tiếp tục quy định xăng là mặt hàng chịu thuế thu nhập đặc biệt hay không?.

Tương tự với điều hòa nhiệt độ cũng nên xem xét lại. Khi đại biểu Quốc hội thảo luận dự luật này tại kỳ họp thứ 8 cũng rất nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc vấn đề này. Hầu như từ nông thôn đến đô thị chẳng có nhà nào không có 1-2 điều hòa nhiệt độ.

Chúng ta cho rằng điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống là mặt hàng xa xỉ, đánh thuế tiêu thụ đặc biệt không thực sự phù hợp. Trường hợp tiếp tục thực hiện phải có giải trình rất cụ thể, thuyết phục đại biểu Quốc hội”, ông Tùng nêu thêm.

Bộ Tài chính giải thích vì sao không nên bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng

Giải trình sau đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho hay trong những năm qua nhu cầu về các thiết bị lạnh, điều hòa không khí ở nước ta tăng cao.

Mặc dù một số điều hòa không khí đã thay đổi công nghệ để giảm sử dụng dung môi chất lạnh gây tác hại đến môi trường, áp dụng công nghệ tiết kiệm điện.

Tuy nhiên điều hòa không khí vẫn sử dụng dung môi chất lạnh khác nhau, trong đó nhiều chất tác hại đến môi trường, tầng ozone và tiềm năng gây nóng lên toàn cầu.

Công nghệ biến tần inverter dù hỗ trợ nhưng cũng chỉ giúp tiết kiệm điện năng 20 – 40% so với thiết bị thông thường, vẫn gây tác hại đến môi trường. Thủ tướng có quyết định 496 về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone.

Tham khảo kinh nghiệm các nước, một số nước thu thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa như Hàn Quốc, Ấn Độ, Na Uy đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với HFC dùng trong điều hòa. Tại châu Âu để tiết kiệm năng lượng, nhiều nước quy định hạn chế sử dụng điều hòa.

Như Tây Ban Nha cấm để điều hòa dưới 27 độ C, ở Anh lắp đặt điều hòa, chủ nhà phải xin giấy phép, sau khi lắp đặt điều hòa phải thường xuyên kiểm tra về mức độ tiết kiệm năng lượng, khả năng vận hành. Thụy Sĩ để xin giấy phép lắp đặt điều hòa không hề đơn giản.

“Do vậy cần tiếp tục thu thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống để nâng cao nhận thức hạn chế tiêu dùng và tiêu dùng tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường”, ông Tuấn nêu.

Đối với xăng, theo ông Tuấn, xăng sinh học E5, E10 được pha chế theo tương ứng 95 – 90%, xăng RON 92 là 5-10% sinh học.

Ông nói xăng có nhiều nhiên liệu hóa thạch, không tái tạo, cần phải sử dụng năng lượng tiết kiệm nên hầu hết các nước đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng, thu thuế tiêu thụ đặc biệt mức thấp với xăng sinh học. Như Pháp, Đức, Ý, Anh, Hàn Quốc, Úc, Thái Lan, Singapore, Trung Quốc, Campuchia, Lào…

Tại Việt Nam, ông Tuấn nói thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng từ năm 1995, đến nay trên 20 năm, rất ổn định.

“Luật cũng đưa vào xăng E5 là 8%, E10 là 7% thấp hơn xăng thông thường. Để tạo khuyến khích doanh nghiệp, người dân sử dụng xăng sinh học thân thiện với môi trường và chúng ta cũng đã thu ổn định do đó không nên đặt vấn đề đưa khỏi đối tượng”, ông Tuấn nói thêm.