– Một trong những biện pháp phòng, chống tham nhũng (PCTN) hiệu quả chính là kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức, có quyền, người có nghĩa vụ kê khai ở các cấp, ngành. Từ năm 2022, tỉnh tăng cường kiểm soát thông qua lựa chọn bốc thăm xác minh kê khai thu nhập, tài sản nhằm đảm bảo công khai, minh bạch hoạt động này.
Bước đi đầu tiên
Để kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức, có quyền, người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập, từ năm 2022, tỉnh tổ chức chọn lựa ngẫu nhiên các đơn vị, cá nhân để xác minh tài sản, thu nhập theo các quy định của Luật PCTN 2018, Nghị định 130/2020/NĐ-CP ngày 30/10/2020 của Chính phủ quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; Quyết định số 56-QĐ/TW ngày 8/2/2022 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế phối hợp giữa các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập và định hướng xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh đã xây dựng kế hoạch và trình UBND tỉnh phê duyệt nội dung, kế hoạch. Ngày 27/7/2022, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành quyết định xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 tại 3/39 cơ quan, đơn vị, địa phương với tổng số 16 người được xác minh tài sản, thu nhập.
Các thành viên Tổ xác minh tài sản, thu nhập (Thanh tra tỉnh) trao đổi nghiệp vụ trước mỗi đợt xác minh
Ngày 5/8/2022, Thanh tra tỉnh tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên người được xác minh tài sản thu nhập bằng hình thức bốc thăm dưới sự chứng kiến của đại diện Uỷ ban Kiểm tra Tỉnh uỷ và Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh. Ngày 10/8/2022, Chánh Thanh tra tỉnh đã ban hành Quyết định số 125/QĐ-TTr thành lập Tổ xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 và tiến hành xác minh đối với 16 trường hợp thuộc các cơ quan, đơn vị đã được lựa chọn.
Đồng chí Nguyễn Mai Loan, Phó Chánh Thanh tra tỉnh cho biết: Công tác xác minh tài sản, thu nhập được Thanh tra tỉnh triển khai đảm bảo công khai, minh bạch; việc tổ chức bốc thăm lựa chọn người được xác minh tài sản thu nhập đảm bảo đúng trình tự theo quy định. Các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan đã thực hiện đầy đủ trách nhiệm phối hợp trong cung cấp các thông tin về tài sản, thu nhập theo quy định. Kết quả, năm 2022, qua xác minh, Chánh Thanh tra tỉnh đã ban hành 16 kết luận xác minh tài sản thu nhập đối với 16 cá nhân được xác minh tài sản, thu nhập, trong đó 15 trường hợp đề nghị chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong việc kê khai tài sản, thu nhập; 1 trường hợp (thuộc Sở Xây dựng) không nghiên cứu đầy đủ các quy định về kê khai tài sản, thu nhập, dẫn đến kê khai không đầy đủ, chính xác tài sản, thu nhập phải kê khai, đề nghị xem xét xử lý kỷ luật và hiện nay, Sở Xây dựng đã xử lý bằng hình thức khiển trách đối với trường hợp này.
Qua thực hiện xác minh năm 2022, ngành chức năng cho rằng, công tác kê khai tài sản, thu nhập cá nhân đối với những người có trách nhiệm kê khai tại các cơ quan, đơn vị, địa phương đã được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo thời gian, niêm yết công khai tại các đơn vị. Tuy nhiên, do cách triển khai tại các cơ quan, đơn vị, địa phương khác nhau, nhận thức, cách hiểu chưa đầy đủ nên qua xác minh cũng đã phát hiện còn một số hạn chế, thiếu sót như: cá nhân có nghĩa vụ kê khai chưa nghiên cứu đầy đủ văn bản, kê khai thiếu thông tin, chưa đầy đủ chính xác về tài sản, thu nhập, nhất là liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở, các tài sản có giá trị, các khoản tiền gửi tại ngân hàng; việc góp vốn kinh doanh; tổng thu nhập giữa 2 lần kê khai; biến động về tài sản, thu nhập và giải trình nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm…
Không chỉ phát hiện những tồn tại, thiếu sót trong các bản kê khai của đối tượng kê khai, mà qua công tác xác minh cũng cho thấy khó khăn, vướng mắc của các thành viên tổ xác minh như: việc xác minh, thu thập thông tin từ các đơn vị liên quan như văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, các tổ chức tín dụng, cơ quan quản lý đăng ký phương tiện giao thông… còn có nhầm lẫn, thiếu sót do hệ thống cơ sở dữ liệu của các ngành chưa hoàn thiện; số liệu xác minh chỉ trong phạm vi của tỉnh, đối với những tài sản nằm ngoài địa bàn tỉnh thì chưa thể xác minh. Mặt khác, do chưa có hướng dẫn cụ thể về nội dung, cách thức xác minh nên Chánh Thanh tra tỉnh không có cơ sở để chỉ đạo xác minh và kết luận đối với các tài sản, thu nhập gắn liền với đất; vàng, kim cương, các loại đá quý; tiền mặt, tiền cho vay, tiền gửi trong và ngoài nước; cổ phiếu, trái phiếu, các giấy tờ có giá trị khác; các tài sản, tài khoản ở nước ngoài…
Đồng chí Nguyễn Mai Loan, Phó Chánh Thanh tra tỉnh cho biết thêm: Là năm đầu tiên thực hiện nên tổ xác minh cũng nhận thấy nhiều khó khăn, vướng mắc, từ đó tham mưu Chánh Thanh tra tỉnh có kiến nghị với Thanh tra Chính phủ xem xét sớm ban hành hướng dẫn về quy trình, phạm vi, cách thức xác minh tài sản, thu nhập; tổ chức tập huấn, hướng dẫn cho cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập ở địa phương; sớm hoàn thiện việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập để phục vụ có hiệu quả hơn nữa công tác này trong thời gian tới. Thông qua xác minh cũng tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể cách kê khai đảm bảo yêu cầu cho các cá nhân, đơn vị diện được kê khai để hạn chế xảy ra thiếu sót cho việc kê khai trong những năm tiếp theo.
Tiếp tục tăng cường kiểm soát
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác kê khai tài sản, thu nhập năm 2023, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh tiếp tục quán triệt tổ chức thực hiện theo các quy định của pháp luật. Theo đó, đối với khối chính quyền, ngày 30/1/2023, UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt nội dung kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập năm 2023, theo đó, lựa chọn ngẫu nhiên 8 cơ quan, đơn vị với tổng số 88 người được xác minh. Trong đó, Thanh tra tỉnh đã xây dựng kế hoạch và chia thành 3 đợt thực hiện xác minh (quý I có 28 người; quý II có 31 người; quý III có 29 người) và hiện nay đang tiến hành xác minh đối với các cá nhân thuộc UBND huyện Cao Lộc và Sở Tài nguyên và Môi trường.
Thanh tra tỉnh tổ chức lựa chọn bốc thăm các đơn vị, cá nhân xác minh kê khai tài sản, thu nhập năm 2023
Đối với các đơn vị, cá nhân thuộc khối đảng, thực hiện Hướng dẫn số 03 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, ngày 23/3/2023, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy đã tổ chức hội nghị lựa chọn ngẫu nhiên đảng viên để xác minh tài sản, thu nhập theo hình thức bốc thăm. Theo đó, đối với các sở, ban, ngành tiến hành bốc thăm 1 lần để chọn ra 1 người được xác minh; đối với các huyện ủy được chia làm 2 nhóm bốc thăm, mỗi nhóm chọn ra 1 người được xác minh. Kết quả, qua bốc thăm đã xác định được 18 cán bộ, đảng viên để xác minh tài sản, thu nhập theo quy định. Trong đó có 6 cá nhân thuộc 3 huyện uỷ: Cao Lộc, Hữu Lũng, Lộc Bình; 12 cá nhân thuộc các sở, ban, ngành của tỉnh.
Đối với cấp huyện, uỷ ban kiểm tra các huyện uỷ, thành uỷ cũng tiến hành lựa chọn đơn vị và tổ chức bốc thăm ngẫu nhiên để chọn ra các đồng chí thuộc diện Ban Thường vụ Huyện uỷ quản lý thực hiện xác minh kê khai tài sản, thu nhập. Tính đến ngày 13/4/2023, đã có 8 đơn vị xây dựng kế hoạch, tổ chức bốc thăm ngẫu nhiên 108 đồng chí thực hiện xác minh kê khai tài sản, thu nhập. Các cá nhân được bốc thăm ngẫu nhiên để thực hiện xác minh ở các đơn vị cấp huyện, cấp tỉnh đảm bảo không trùng chéo, đúng đối tượng theo quy định.
Đồng chí Đinh Đức Chính, Phó Bí thư Thường trực Huyện uỷ Hữu Lũng cho biết: Vừa qua, Huyện uỷ có 2 cá nhân, UBND huyện có 21 cá nhân được Uỷ ban Kiểm tra Tỉnh uỷ và Thanh tra tỉnh lựa chọn kê khai xác minh thu nhập, tài sản năm 2023. Tại cấp huyện, năm 2023, Uỷ ban Kiểm tra Huyện uỷ đã tổ chức lựa chọn 9 đơn vị để bốc thăm ngẫu nhiên 9 cá nhân xác minh tài sản, thu nhập theo quy định.
Chị Hoàng Thị Hương, Kế toán viên Văn phòng HĐND và UBND huyện Cao Lộc là một trong 20 cá nhân thuộc UBND huyện Cao Lộc được lựa chọn xác minh kê khai tài sản, thu nhập năm 2023. Chị Hương cho biết: Cá nhân tôi luôn chấp hành nghiêm túc việc kê khai minh bạch tài sản hằng năm cũng như bổ sung theo quy định. Đợt này khi được bốc thăm lựa chọn xác minh kê khai tài sản, thu nhập năm 2023, tôi chấp hành việc kê khai, phối hợp với tổ công tác của Thanh tra tỉnh thực hiện việc xác minh đảm bảo theo các quy định của luật.
Mặc dù việc xác minh kê khai tài sản, thu nhập mới đưa vào tiến hành thực hiện từ năm 2022 đến nay nhưng đã có hiệu quả nhất định, tạo được đồng thuận, hưởng ứng của các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, đảng viên. Thông qua việc xác minh tài sản, thu nhập nhằm nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc kê khai, công khai tài sản, thu nhập trung thực, đầy đủ, rõ ràng; việc niêm yết các bản kê khai và kết quả xác minh đảm bảo công khai, minh bạch tại các cơ quan, đơn vị có cá nhân thực hiện việc xác minh đã nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng từ các cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên tại các cơ quan, đơn vị. Qua đó, chính các cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức tại các cơ quan, đơn vị sẽ theo dõi, giám sát, phát hiện giúp cơ quan chức năng các trường hợp kê khai tài sản, thu nhập cá nhân chưa đầy đủ, trung thực so với thực tế. Từ việc kê khai và xác minh kê khai thu nhập, tài sản này sẽ góp phần đánh giá kết quả thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về minh bạch tài sản, thu nhập, từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn hành vi tham nhũng xảy ra.
