Xây dựng mô hình “xã thông minh” – kiểu mẫu tại Việt Dân theo 3 trụ cột (chính quyền số, kinh tế số, xã hội số) là một trong những mục tiêu về xây dựng NTM kiểu mẫu của Đông Triều, nhằm thực hiện chủ đề công tác năm nay của thị xã về “Nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư, chất lượng đời sống nhân dân, hoàn thành xây dựng NTM kiểu mẫu và thành lập thành phố Đông Triều”.
Việt Dân là xã duy nhất của Đông Triều triển khai xây dựng mô hình “xã thông minh” trong năm nay. Qua tìm hiểu được biết, việc xây dựng mô hình này được xã triển khai theo lộ trình cụ thể. Từ năm 2022, địa phương bắt đầu từ trụ cột đầu tiên là “chính quyền số”. Các cán bộ, công chức đều tham gia lớp tập huấn liên quan đến vận hành, điều hành, nhận, chuyển các văn bản qua mạng để triển khai thực hiện. Các thủ tục của dịch vụ công, xã đang triển khai thực hiện ở mức độ 3.
Chị Đặng Thị Sen, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã, cho biết: Mắc nhất hiện nay là cơ sở vật chất máy móc đã cũ, hệ thống mạng phục vụ nhu cầu công việc còn hạn chế. Tới đây, khi xã được trang bị lại hệ thống máy móc, nâng cấp đường truyền thì sẽ thuận lợi hơn để triển khai các phần việc trên môi trường mạng.
Với trụ cột “công dân số”, xã hiện đang triển khai tới các tổ ở các thôn liên quan tới tuyên truyền để hướng dẫn nhân dân thực hiện một số quy trình trên môi trường mạng bằng thiết bị thông minh của gia đình. Chị Đặng Thị Sen cho hay, việc tuyên tuyền, vận động tới nhân dân, cho đến nay xã đã làm 2-3 lượt, đầu tiên là kê khai, hướng dẫn, hiện giờ là kết nối với các ngân hàng để trên cơ sở ngân hàng hỗ trợ mở tài khoản miễn phí cho bà con. Trên cơ sở đó, sau này với các dịch vụ công liên quan tới tiền điện, nước là thực hiện thu bằng chuyển khoản hết, không dùng tiền mặt. Dần dần, bà con cũng đang bắt nhịp tốt nhưng hiện nay, xã vẫn tiếp tục tuyên truyền hướng dẫn để mỗi gia đình có ít nhất 1 tài khoản ngân hàng, tiến tới các giao dịch không dùng tiền mặt sau này.
Cũng theo tìm hiểu cho thấy, từ năm 2020 cho tới năm 2022, xã Việt Dân đã từng bước áp dụng chuyển qua tài khoản lương, phụ cấp đối với cán bộ, công chức, lao động hợp đồng ở cấp xã, công an viên, những đối tượng cố định ở xã… Sang năm nay thì triển khai tới các thôn, từ bí thư chi bộ, trưởng thôn, đại biểu HĐND ở thôn, chi trưởng các thôn liên quan tới các đoàn thể như phụ nữ, nông dân… Trong tháng 4 vừa qua, xã triển khai đồng bộ đến các đối tượng đang hưởng chế độ phụ cấp từ ngân sách từ cấp thôn trở đi đến các đại biểu HĐND với phụ cấp cố định hàng tháng. Yêu cầu là trong tháng 4, các đối tượng thuộc diện này đều phải có tài khoản hết và sang tháng 5, xã thực hiện chi trả hoàn toàn các khoản phụ cấp đến cấp thôn qua số tài khoản.
Chị Sen cho biết, với các đối tượng được hưởng chế độ chính sách trên địa bàn cũng dần sẽ chuyển sang chi trả qua tài khoản. Đến tháng 4 vừa rồi, qua khảo sát xã có hơn trăm đối tượng thuộc diện này đã có sẵn tài khoản, nếu tiến hành trả qua tài khoản thì có thể thực hiện được ngay. Các thanh toán hiện nay đều đang sử dụng thống nhất qua một ngân hàng là Agribank.
“Kinh tế số” liên quan đến các sàn giao dịch nông sản, việc này khá thuận lợi khi triển khai ở Việt Dân bởi đa phần các hộ sản xuất lớn trên địa bàn đều đã có tài khoản để thực hiện các giao dịch. Với những hàng quán nhỏ lẻ, vừa qua xã chỉ đạo Đoàn thanh niên phối hợp cùng với ngân hàng, Chi cục thuế giám sát các hộ kinh doanh triển khai nộp hoá đơn điện tử, các giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, yêu cầu các cửa hàng phải có một tài khoản, cấp mã QR để thực hiện giao dịch trên môi trường kinh tế số.
Việt Dân hiện có tổng số 1.359 hộ dân, xã hiện đang thống kê tới từng hộ, cá nhân trong gia đình, từ việc sử dụng tài khoản ngân hàng, điện thoại thông minh, mạng internet…, để có sự đầu tư hạ tầng thông tin phù hợp trong lộ trình xây dựng xã thông minh.
Một trong những tồn tại hiện nay là chưa có những hướng dẫn cụ thể về xây dựng xã thông minh, vì vậy chị Sen cho hay là Việt Dân đang áp dụng theo 21 tiêu chí của thôn thông minh, mở rộng ra với xã. Các tiêu chí chủ yếu liên quan tới các kết nối về công nghệ như internet, camera an ninh, tỷ lệ công dân số… Xã đang triển khai xây dựng đồng thời các thôn thông minh. Theo đó, rà soát, tổng hợp để đề xuất đầu tư với các tiêu chí cứng về mạng internet của thôn, camera an ninh tại các đầu nút ngã ba, ngã tư trên các tuyến đường chính, hoặc các ngã nối sang xã lân cận. Với các gia đình dọc trục đường đã lắp camera an ninh thì vận động bà con lắp thêm một mắt hướng ra đường, để phối hợp cùng xã làm công tác an ninh trật tự…
Việt Dân được công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên trong cả nước từ năm 2019. Đời sống người dân khá cao với thu nhập trung bình đạt 75 triệu đồng/người/năm. Qua khảo sát nhỏ của chúng tôi cho thấy, bà con đa phần có tư tưởng tiến bộ, ủng hộ những cái mới trong xây dựng xã thông minh. Đây là nền tảng, cơ sở thuận lợi để xây dựng mô hình xã thông minh ở Việt Dân.
Chị Sen cho hay, việc triển khai được xã làm thận trọng theo từng bước, đảm bảo huy động nguồn lực đầu tư theo hướng “nhà nước và nhân dân cùng làm” phù hợp sức dân, nhất là đối với việc lắp đặt hệ thống camera an ninh, đấu nối internet tới các nhà văn hoá thôn, đồng thời đảm bảo lộ trình, các quy định hiện hành… Việc thay đổi nhận thức của người dân trong việc áp dụng công nghệ số cũng phải làm từng bước để thấm dần, thấm sâu, phù hợp độ tuổi.
