Vì sao vi khuẩn HP lại tăng nguy cơ gây ung thư dạ dày, phòng ngừa thế nào?

Theo PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn – phó viện trưởng Viện phẫu thuật tiêu hóa, chủ nhiệm khoa phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc hiểu rõ mối liên hệ giữa HP và ung thư dạ dày cũng như các biện pháp điều trị có vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh.

Mối liên hệ giữa nhiễm HP và ung thư dạ dày

Helicobacter pylori (HP) là một loại vi khuẩn xoắn có khả năng sống sót và phát triển trong môi trường axit của dạ dày. Vi khuẩn này gây viêm niêm mạc dạ dày và có thể dẫn đến viêm loét dạ dày, một trong những tiền đề chính của ung thư dạ dày.

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), HP được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư dạ dày, chịu trách nhiệm cho khoảng 60-90% các trường hợp ung thư dạ dày trên toàn thế giới.

Nhiễm HP làm tổn thương niêm mạc dạ dày, gây viêm mãn tính và thay đổi cấu trúc tế bào niêm mạc.

Theo thời gian, các tổn thương này có thể dẫn đến sự biến đổi ác tính, từ đó hình thành các tế bào ung thư.

Nghiên cứu của The Lancet Oncology (2018) cho thấy rằng những người bị nhiễm HP có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp 2-6 lần so với người không nhiễm vi khuẩn này.

Theo đó, cơ chế gây ung thư của HP đó là khi HP tấn công niêm mạc dạ dày, nó tiết ra các enzyme như urease và cytotoxin-associated gene A (CagA) gây tổn thương mô và kích hoạt phản ứng viêm. Tình trạng viêm mãn tính kéo dài làm suy yếu niêm mạc và kích thích quá trình tăng sinh tế bào.

Theo Viện Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC), CagA của HP được coi là một yếu tố gây ung thư mạnh, làm thay đổi cấu trúc DNA và gây đột biến tế bào.

Điều trị HP để phòng ngừa ung thư dạ dày

Việc phát hiện sớm và điều trị nhiễm HP là bước quan trọng trong phòng ngừa ung thư dạ dày. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng điều trị triệt để vi khuẩn này giúp giảm đáng kể nguy cơ phát triển các bệnh lý dạ dày, bao gồm ung thư.

Để phát hiện nhiễm HP, các phương pháp chẩn đoán sau thường được áp dụng như nội soi dạ dày và sinh thiết. Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất. Trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ lấy mẫu niêm mạc dạ dày để kiểm tra sự hiện diện của HP.

Xét nghiệm hơi thở Urea: Đây là phương pháp không xâm lấn, cho phép phát hiện HP thông qua việc đo lượng ure bị phân hủy trong hơi thở sau khi bệnh nhân uống dung dịch chứa ure. Theo nghiên cứu của Mayo Clinic, xét nghiệm hơi thở Urea có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, giúp phát hiện nhiễm HP chính xác.

Xét nghiệm máu và phân: Xét nghiệm máu để tìm kháng thể chống lại HP hoặc xét nghiệm phân để phát hiện kháng nguyên HP trong phân cũng là những phương pháp chẩn đoán thông dụng.

Phương pháp điều trị nhiễm HP

Điều trị kháng sinh: Để tiêu diệt vi khuẩn HP, phác đồ điều trị kháng sinh kết hợp được áp dụng. Phác đồ điều trị 3 thuốc hoặc 4 thuốc là lựa chọn phổ biến nhất, bao gồm:

Kháng sinh: Các loại kháng sinh như amoxicillin, clarithromycin, hoặc metronidazole được sử dụng để tiêu diệt HP.

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Thuốc như omeprazole hoặc lansoprazole giúp giảm sản xuất axit trong dạ dày, tạo điều kiện thuận lợi cho kháng sinh hoạt động.

Bismuth: Đôi khi bismuth được thêm vào phác đồ điều trị để tăng cường hiệu quả diệt HP.

Theo nghiên cứu của The American Journal of Gastroenterology, phác đồ điều trị kết hợp 3 hoặc 4 thuốc giúp tiêu diệt HP thành công trong khoảng 80-90% các trường hợp. Việc điều trị triệt để nhiễm HP không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư dạ dày mà còn giảm nguy cơ tái phát viêm loét dạ dày.

Phòng ngừa nhiễm HP thế nào?

Ngoài việc điều trị, việc phòng ngừa nhiễm HP cũng rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe dạ dày. Vi khuẩn HP lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa thông qua thức ăn và nước uống bị ô nhiễm, hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt và chất dịch của người bị nhiễm.

Các biện pháp phòng ngừa bao gồm giữ vệ sinh cá nhân. Thường xuyên rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Ăn uống an toàn, đảm bảo sử dụng nguồn nước sạch, tránh ăn uống thực phẩm chưa được nấu chín kỹ hoặc không đảm bảo vệ sinh.

Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân, không dùng chung bát đũa, cốc chén với người khác để tránh lây nhiễm HP.

Nhiễm vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư dạ dày. Việc phát hiện và điều trị kịp thời nhiễm HP có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư.

Bên cạnh đó, các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn HP, kết hợp với lối sống lành mạnh và tầm soát định kỳ sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh.

Bác sĩ chỉ cách ăn uống ngăn ngừa ung thư dạ dày

Các nghiên cứu đã khẳng định những thói quen ăn uống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, trong khi một chế độ ăn giàu dinh dưỡng có thể giảm thiểu nguy cơ phát triển các khối u ác tính.