Vì sao điện thoại cũ không dùng được sóng 5G?

Sóng 5G được nhắc đến như một phương thức kết nối di động không dây với tốc độ nhanh ngang với Wi-Fi trong nhiều gia đình Việt hiện nay, nhưng khác với thiết bị gia đình có thể tận dụng được internet không dây tốc độ cao, điện thoại thông minh đang bán trên thị trường trong nước không có nhiều mẫu phù hợp với công nghệ này, đặc biệt ở phân khúc tầm trung và giá rẻ.

Cần phần cứng chuyên biệt để tương thích sóng 5G

5G không đơn thuần là một bản cập nhật công nghệ mạng từ thế hệ thứ 4 (4G) lên thế hệ thứ 5 (5G). Thực tế, các chuyên gia xác định đây là một mạng lưới kết nối thế hệ tiếp theo do sự yêu cầu về phần cứng chuyên biệt. Để dễ hình dung, có thể xem sóng 5G là một ngôn ngữ mới hoàn toàn mà thiết bị di động của người dùng phải hiểu và nói thành thạo.

Dù 5G có thể sử dụng một số dải tần tương tự 4G đang dùng, công nghệ này cũng mở rộng sang những dải tần cao hơn. Các tín hiệu tần số cao có thể xử lý lượng lớn dữ liệu nhưng với điều kiện điện thoại phải có ăng-ten và modem đúng tiêu chuẩn để xử lý – điều mà điện thoại cũ có thể không có.

Sóng 5G cũng sử dụng các giao thức liên lạc tiên tiến gọi là 5G New Radio (5G NR). Các thiết bị cũ không có những thành phần bên trong để sử dụng tín hiệu này. Khác với một chương trình máy tính có thể cập nhật, modem điện thoại được gắn cố định và không nâng cấp. Do vậy, khi phần cứng không được thiết kế cho sóng 5G ngay từ đầu, người dùng sẽ không thể tận dụng kết nối này trên điện thoại thế hệ cũ hoặc vốn không tương thích.

Những giới hạn vật lý khác

Có những giới hạn nhất định về mặt phần cứng sẽ trở nên rõ ràng hơn khi người dùng tìm cách sử dụng điện thoại cũ của mình để bắt sóng 5G. Họ sẽ cần thay thế ăng-ten, chip radio, có thể phải thay luôn cả bộ xử lý để có thể giải quyết được lượng công việc và dữ liệu thêm vào. Dù có khả năng tự tháo rời và lắp đặt phần cứng, người dùng cũng gặp rắc rối khác. Ví dụ, ăng-ten của điện thoại phải được điều chỉnh chính xác cho các tần số cụ thể, modem của máy bị khóa vào kiến trúc mạng lưới cũ (như 3G hay 4G).

Vậy liệu có thể sử dụng một thiết bị 5G gắn ngoài để kết nối vào điện thoại hay không? Vấn đề này nghe hợp lý trên lý thuyết, nhưng thực tiễn chưa từng tồn tại sản phẩm như vậy, ít nhất là với điện thoại. Việc phải mang thêm một phụ kiện khác cũng có thể khiến điện thoại trở nên cồng kềnh hơn, không còn phù hợp cho vai trò “thiết bị di động”.

Nâng cấp điện thoại để dùng sóng 5G có cần thiết không?

Câu trả lời có thể phụ thuộc vào từng thời điểm, ví dụ tại Việt Nam hiện nay, sóng 5G chưa phủ rộng và tốc độ 4G vẫn đang đáp ứng được nhu cầu của người dùng cuối phổ thông, thì việc nâng cấp rõ ràng là chưa cần thiết. Nhưng bước nhảy từ 4G lên 5G không phải nhỏ về mặt tốc độ mà thay đổi hoàn toàn cách điện thoại “giao tiếp” với trạm thu phát sóng (BTS).

Mạng 5G thường có độ trễ cực thấp, cho phép điện thoại gửi và nhận thông tin theo thời gian thực. Loại phản ứng này quan trọng đối với các công nghệ mới như phát sóng trực tuyến, xe tự lái, phẫu thuật từ xa, thực tế ảo, thực tế tăng cường… Hiện nay, người dùng có xu hướng tiêu thụ lượng nội dung rất lớn trực tuyến, lúc này 5G sẽ cho thấy sự khác biệt khi hỗ trợ phát sóng video với độ nét cao, có thể lên tới 2K, 4K, khả năng tải các tập tin lớn về điện thoại cũng được cải thiện rõ rệt.

Nhưng cuối cùng, việc “cần thiết hay không” vẫn phải tùy thuộc vào từng cá nhân. Có thể thấy sóng 5G phù hợp cho quy mô công nghiệp hoặc đáp ứng các nhu cầu đặc biệt lớn về mặt tiêu thụ nội dung. Còn 4G vẫn đang đáp ứng được nhu cầu kết nối cơ bản, nhất là khi sóng Wi-Fi giờ đây có mặt ở hầu hết hộ gia đình, thậm chí ở địa điểm công cộng tại một số thành phố lớn.