Vì sao cây na ra quả đặc sản Lạng Sơn lại đang bị cắt trụi cành lá?

Cây na có tập tính ra hoa, đậu quả ở những mầm trồi, đầu cành, vì vậy trước đây khi chưa áp dụng kỹ thuật cắt tỉa cành, tạo tán, việc thu hoạch na rất khó khăn bởi quả na thường ở trên cao. 

Vì vậy người trồng na ở Hữu Lũng đã áp dụng kỹ thuật cắt tỉa cành, tạo tán để cây na cho quả ở thân, cành thấp.

Những ngày sau Tết Nguyên Đán 2025, chúng tôi có dịp về huyện Hữu Lũng, thăm các vườn na từ xã Hòa Lạc, Cai Kinh, Đồng Tân đến Yên Vượng, Yên Sơn, Yên Thịnh, Nhật Tiến, Minh Tiến… đâu đâu cũng thấy người dân đang dùng dao, kéo để cắt tỉa, tạo tán cho những cây na.

Đang tranh thủ cắt tỉa những cành na, anh Phan Văn Duy ở xã Yên Thịnh cho hay: Sau khi ăn Tết Nguyên Đán, từ ngày 15 tháng Giêng, cũng như những gia đình trồng na khác, gia đình tôi đã lựa chọn những cây na từ 3 năm tuổi để cắt tỉa cành, tạo tán. 

Quá trình cắt phải dùng dao, kéo thật sắc, cắt dứt khoát, để cành na ít chảy nhựa và tổn thương nhất.

Những cây na được cắt tỉa cành tạo tán phải từ năm thứ 3. Ảnh Hoàng Tính

Kỹ thuật cắt tỉa cành cho cây na là lựa chọn những cành na đã già, sâu bệnh, cành na nhỏ, na phụ, cành cao quá đầu người sẽ được cắt bỏ chỉ để lại cành từ 15-20cm.

Sau khi cắt tỉa, gặp thời tiết thuận lợi, có mưa xuân, cây na sẽ đâm trồi, nẩy lộc ra từ thân và cành, từ đó sẽ ra hoa, thuận lợi cho áp dụng kỹ thuật thụ phấn và thu hoạch sau này.

Cũng như gia đình anh Duy, gia đình ông Đoàn Văn Ngọc ở xã Đồng Tân cũng đang tất bật vào vụ cắt, tỉa cho 2.000 cây na, theo ông Ngọc: Việc cắt tỉa cành, tạo tán cho cây na phải thực hiện vào những ngày trời không có mưa, bởi vết cắt mà gặp mưa sẽ dễ bị nấm, bệnh ảnh hưởng đến quá trình phát triển và ra hoa sau này của cây. Năm nay do thời tiết ít mưa, vì vậy chúng tôi cũng cắt cành na muộn hơn so với mọi năm.

Chia sẻ thêm về hiệu quả cắt tỉa, tạo tán cho cây na, ông Lý Minh Hoàn ở xã Đồng Tân, cho biết thêm: Trước đây chưa áp dụng kỹ thuật cắt tỉa cành, tạo tán cho na thì cho quả na ra không đều. Nhưng từ hơn 15 năm trở lại đây chúng tôi đều áp dụng kỹ thuật cắt tỉa, tạo tán.

Làm việc này giúp cây na phát triển mạnh, đâm trồi, nẩy lộc và cho hoa đều, chủ động được quá trình phát triển ra hoa của cây. Nhiều hộ gia đình cũng đã áp dụng kỹ thuật này để làm na trái vụ, đem lại hiệu quả kinh tế rất cao.

Kỹ thuật cắt tỉa cành, tạo tán cho cây na được xem như là kỹ thuật quan trọng nhất trong quá trình trồng na, bởi nếu cắt sớm quá khi thời tiết vẫn còn đang lạnh thì rẽ rất ảnh hưởng đến quá trình phát triển của cây, còn nếu cắt muộn quá thì cây na sẽ đâm trồi nẩy lộc ảnh hưởng việc ra hoa.

Những cành, lá sau khi được cắt, tỉa đều sẽ được thu gom lại để đốt, loại bỏ những mầm bệnh để cây na sinh trưởng và phát triển tốt nhất.

Sau quá trình cắt, tỉa tạo tán để thúc đẩy cây na sinh trưởng khỏe mạnh, mỗi cây na người dân trên địa bàn huyện Hữu Lũng sẽ bón từ 15-20 kg phân gà, phân chuồng.

Từ khi cắt tỉa, tạo tán sau khoảng 30 ngày là cây na sẽ đâm trồi, nẩy lộc và sau khoảng 3 tháng là sẽ cho ra hoa, lúc này người trồng sẽ tiến hành kỹ thuật thụ phấn để cây na đậu quả đồng đều.

Hiện trên địa bàn huyện Hữu Lũng đang có diện tích trồng na khoảng 1.700ha với sản lượng đạt 12.000 tấn. 

Trong những năm vừa qua ngành Nông nghiệp huyện Hữu Lũng đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về trồng na trong đó có kỹ thuật cắt tỉa cành, đến nay 100% các hộ gia đình trên địa bàn huyện đều đã áp dụng kỹ thuật cắt tỉa cảnh vào sản xuất.