Vì sao bệnh sởi kéo dài ở miền Nam?

Theo thống kê của các bệnh viện tuyến cuối phía Nam, có đến 90% trẻ mắc sởi nhập viện điều trị đều chưa được tiêm vắc xin phòng bệnh vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nhiều bệnh nhi bệnh sởi thở máy

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, sáng 17-3 tại khoa nhiễm – thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), nơi đây đang điều trị cho 75 ca sởi nội trú, trong đó có khoảng 10 ca nặng thở máy, CPAP (phương pháp thở áp lực dương liên tục, được áp dụng với những trường hợp bệnh nhân bị suy hô hấp và vẫn còn khả năng thở). Số ca khám và điều trị ngoại trú 20-30 ca/ngày. Có đến 90% bệnh nhi được chuyển đến từ các tỉnh như Đồng Nai, Bình Dương, Bến Tre…

Chị T.P. (39 tuổi, TP.HCM) đưa con nhỏ 6 tuổi đến bệnh viện thăm khám trong tình trạng trẻ phát ban toàn thân.

Chị P. cho hay con chị có biểu hiện sốt liên tục 3 ngày không hết dù chị đã mua thuốc cho con uống. Đến ngày thứ 4, thấy con tiếp tục sốt, nổi nốt phát ban khắp người nên chị đã đưa con đến bệnh viện, các bác sĩ nhanh chóng cho trẻ nhập viện.

Chị P. cho hay gia đình có 3 người con, trong đó lớn nhất là hơn 10 tuổi nhưng chưa có trẻ nào được tiêm vắc xin phòng sởi. Lý do vì công việc bận rộn khi đến lịch tiêm chủng cho con thì quên.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Dư Tuấn Quy, trưởng khoa nhiễm – thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1, cho hay các ca sởi nhập viện tại bệnh viện đều có biến chứng, phổ biến nhất là viêm phổi (khoảng 80%), tiếp theo là viêm ruột, viêm tai giữa, nhiễm trùng máu. 

Theo bác sĩ Quy, có ba nguyên nhân chính khiến ca sởi nặng phải nhập viện: do trẻ chưa được tiêm vắc xin sởi, trẻ chưa đến tuổi tiêm vắc xin nhưng bị lây từ người khác và phụ huynh không cho trẻ tiêm vắc xin.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM, tuần 10 (từ ngày 28-2 đến ngày 6-3), ghi nhận 276 ca sởi có địa chỉ tại TP.HCM, tổng số ca sởi tích lũy từ đầu dịch (4-2024) đến ngày 6-3 là 7.601 ca. Các quận huyện có số ca mắc cao đến tuần 10 bao gồm huyện Bình Chánh, quận Bình Tân và TP Thủ Đức.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, bệnh viện đang khám, điều trị cho hơn 50 bệnh nhi. Trong đó có 3 ca điều trị tại khoa hồi sức tích cực – chống độc, 4 ca thở NCPAP (phương pháp cung cấp áp lực dương liên tục vào đường thở, giúp duy trì đường thở mở và cải thiện việc trao đổi khí) và 7 ca thở oxy.

Tại Hà Nội, theo ông Cao Việt Tùng – phó giám đốc Bệnh viện Nhi trung ương, ca mắc sởi có xu hướng tăng từ tháng 11-2024 đến nay. Theo ông Tùng, thách thức trong quản lý ca bệnh sởi là số lượng bệnh nhân đông, việc phân luồng khó khăn.

Đồng thời bệnh nhân điều trị nội trú đông, trong khi phòng bệnh có hạn, dẫn đến hạn chế phòng cách ly tiêu chuẩn. Trong khi đó việc kiểm soát giao lưu giữa người bệnh và gia đình người bệnh gặp khó khăn. Nguồn bệnh có thể lây từ người này qua người khác.

Ông Tùng cũng nhận định bệnh sởi tiếp tục gia tăng và diễn biến phức tạp vì vậy các bệnh viện cần tích cực sàng lọc, phát hiện và cách ly ca bệnh, quản lý phơi nhiễm trong bệnh viện. Đồng thời tăng cường giám sát phản hồi và phối hợp, hỗ trợ giữa cơ sở y tế các tuyến. Tránh tình trạng đổ dồn lên tuyến trên gây quá tải.

Tăng tốc phủ vắc xin sởi

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai, nguyên nhân dịch sởi kéo dài dai dẳng là do trẻ không được tiêm đầy đủ vắc xin trong giai đoạn COVID-19 và gián đoạn cung ứng vắc xin (năm 2021-2023) tạo ra “khoảng trống miễn dịch”. Trước tình hình đó, để tạo miễn dịch cộng đồng, từ tháng 9 đến tháng 12-2024, Đồng Nai đã tổ chức tiêm bổ sung 127.000 mũi vắc xin cho trẻ từ 1 – 10 tuổi chưa tiêm đủ 2 mũi sởi.

Ngày 24-2, Đồng Nai tiếp tục tổ chức chiến dịch tiêm vắc xin sởi cho khoảng 9.700 trẻ từ 6 – 9 tháng tuổi trên địa bàn. Hiện chiến dịch đã tiêm ngừa cho khoảng 60% trẻ ở nhóm tuổi này. Nhờ vậy dịch sởi đang “hạ nhiệt” dần.

Ông Hoàng Minh Đức, cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), cho hay chủ yếu bệnh nhân mắc sởi đều không được tiêm vắc xin phòng bệnh sởi hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (chiếm hơn 95%).

Theo ông Đức, dịch sởi có xu hướng chung giảm nhưng chưa dừng lại, cần hết sức thận trọng, sẽ tiếp tục ghi nhận nhiều ca sốt phát ban nghi sởi tại các tỉnh, thành phố trong phạm vi cả nước, đặc biệt ở một số tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn khó khăn, những tỉnh có tỉ lệ tiêm vắc xin phòng sởi thấp.

Theo ông Hà Anh Đức – cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế cùng các đơn vị đã xây dựng hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sởi cập nhật nhằm phát hiện sớm ca bệnh, đồng thời tăng hiệu quả điều trị.

Trong đó bổ sung yếu tố nguy cơ bệnh diễn tiến nặng với trẻ dưới 12 tháng; người chưa tiêm phòng vắc xin hoặc tiêm không đầy đủ; người suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải; bệnh nền nặng; suy dinh dưỡng nặng; thiếu vitamin A và phụ nữ mang thai.

Để phòng chống bệnh sởi hiệu quả, sắp tới Bộ Y tế sẽ thực hiện tập huấn, hướng dẫn chuyên môn, kiểm tra, giám sát công tác thu dung, tuân thủ hướng dẫn điều trị, báo cáo dịch bệnh.

Đồng thời chỉ đạo các đơn vị tiêm chủng thuộc bệnh viện tăng cường tiêm chủng cho những đối tượng có chỉ định tiêm trong và ngoài bệnh viện. “Đặc biệt tiêm cho những đối tượng cần thực hiện mũi tiêm tại bệnh viện”, ông Đức nhấn mạnh.