Vành đai lửa Thái Bình Dương đang “nuôi” lục địa thứ 7?

Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Scientific Reports đã vén thêm nhiều lớp màn bí ẩn về hai “lục địa ngầm” gọi là LLSVP (large low-shear-velocity provinces), ẩn giấu bên trong Trái Đất.

LLSVP là những khu vực mà sóng địa chấn khi đi qua đó bị chậm lại bất thường, có nguồn gốc đầy bí ẩn.

Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi TS James Panton từ Đại học Cardiff (Anh) phát hiện ra rằng chúng có thể ảnh hưởng đáng kể đến từ quyển của Trái Đất, là lớp “áo giáp” vô hình đã giúp sự sống được an toàn trước những tia vũ trụ có hại.

Theo nghiên cứu mới này, hai “lục địa ngầm” bí ẩn không ngừng thay đổi theo thời gian, kéo theo sự thay đổi đáng kể của từ trường.

“Các mô hình lưu thông lớp phủ của chúng tôi trong 1 tỉ năm qua chứng minh rằng các LLSVP có thể phát triển tự nhiên do hậu quả của quá trình tái chế lớp vỏ đại dương” – TS Panton cho biết.

Điều này được chứng minh bởi sự thay đổi rõ rệt của “lục địa ngầm” bên dưới Thái Bình Dương. Các nhà khoa học cho rằng hoạt động địa chất cuồng nộ của Vành đai lửa Thái Bình Dương đã liên tục bổ sung vật liệu vỏ Trái Đất cho vùng này.

Trái lại, vùng LLSVP châu Phi, tức “lục địa ngầm” bên dưới châu Phi, lại hầu như không thay đổi do không nằm dưới khu vực hút chìm.

Hút chìm là một phần của quá trình kiến tạo mảng. Trong đó, các mảng kiến tạo bên trên bị hút xuống lòng đất do chui xuống bên dưới mảng khác.

Có thể hiểu mảng kiến tạo như những mảnh vỏ Trái Đất. Hành tinh của chúng ta có lớp vỏ gồm trên dưới 20 mảnh lớn nhỏ, liên tục chuyển dịch, khiến hình dạng các lục địa và đại dương không ngừng thay đổi trong lịch sử 4,5 tỉ năm.

Các LLSVP ảnh hưởng ngược lại đến thế giới bên ngoài thông qua sự chênh lệch nhiệt độ giữa chúng và các khu vực xung quanh, ảnh hưởng đến cách nhiệt tản ra khỏi lõi Trái Đất, từ đó ảnh hưởng đến sự đối lưu trong lõi tạo nên từ trường của hành tinh.

Các giả thuyết này cũng phản bác lại quan niệm trước đó cho rằng hai “lục địa ngầm” này không thay đổi trong hàng tỉ năm.

Giả thuyết được ủng hộ nhất về nguồn gốc của chúng liên quan đến hành tinh Theia, một hành tinh giả thuyết to bằng Sao Hỏa, được cho là lao vào Trái Đất sơ khai 4,5 tỉ năm trước.

Sau va chạm, vật liệu Trái Đất sơ khai và Theia hòa trộn thành Trái Đất ngày nay, nhưng vẫn còn 2 mảnh Theia khá lớn không bị phá vỡ hoàn toàn, chui xuống lòng đất và trở thành 2 LLSVP nói trên.

Cũng theo giả thuyết này, vật liệu từ 2 hành tinh sơ khai cũng bắn lên không trung, thành vành đai quanh Trái Đất rồi dần kết tụ thành Mặt Trăng.