Ưu tiên nguồn lực để phát triển đội ngũ nhân lực nữ chất lượng cao

Sáng 8/3, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt các nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng lao động, nữ tướng; dự Lễ kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia và trao Giải thưởng năm 2024.

Sự kiện do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 1985 năm Khởi nghĩa Hai Bà Trưng và 115 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3; hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025); kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia (1985-2025).

Cùng dự có đồng chí Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia; Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; 138 đại biểu là nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng Lao động, nữ tướng; 46 đại biểu đại diện các cá nhân, tập thể các nhà khoa học nữ đạt Giải thưởng Kovalevskaia từ năm 1985 đến nay.

Chủ trương mới giúp các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu

Giải thưởng Kovalevskaia là Giải thưởng cao quý mang tên nhà nữ toán học Nga lỗi lạc thế kỷ XIX – Sophia Kovalevskaia (1850-1891). Giải thưởng năm 2024 được trao cho 2 cá nhân: PGS.TS Nguyễn Minh Tân – Giám đốc Viện Nghiên cứu và phát triển ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, giảng viên Khoa Kỹ thuật hoá học, Trường Hoá và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội; PGS.TS Đặng Thị Mỹ Dung – Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Nano, Đại học Quốc gia TPHCM.

Hai nhà khoa học này đã có những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn, đóng góp quan trọng góp phần vào sự phát triển của đơn vị, của ngành, nhiều kết quả nghiên cứu đi vào ứng dụng thực tiễn, chuyển giao công nghệ hàng tỉ đồng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Phát biểu thay mặt các nhà khoa học nhận Giải thưởng, PGS. TS Nguyễn Minh Tân bày tỏ xúc động và tự hào được đứng trong hàng ngũ những nhà khoa học nữ tiên phong; trân trọng cảm ơn sự quan tâm và hỗ trợ không ngừng của Đảng, Nhà nước cùng các cơ quan liên quan đã tạo điều kiện thuận lợi để phụ nữ có cơ hội phát huy tài năng và đóng góp cho sự phát triển khoa học.

Theo Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến, trong 40 năm qua, Giải thưởng đã được trao cho 22 tập thể và 57 cá nhân nhà khoa học nữ xuất sắc trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên của Việt Nam. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam là cơ quan thường trực, tham mưu cho Ủy ban Giải thưởng.

Lễ trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 và kỷ niệm 40 năm Giải thưởng được tổ chức tại trụ sở Chính phủ, được Thủ tướng Chính phủ dự và trực tiếp trao tặng là một sự động viên, khích lệ rất lớn đối với cá nhân nhận giải nói riêng, đối với Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và phụ nữ cả nước nói chung, chắc chắn sẽ là động lực để các chị tiếp tục nghiên cứu, cống hiến công sức, trí tuệ cho sự phát triển của đất nước.

Trong thời gian tới, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, để Hội làm tốt hơn nữa vai trò cơ quan Thường trực, thúc đẩy sự phát triển của Giải thưởng, đồng hành, khuyến khích phụ nữ tham gia nghiên cứu khoa học, ứng dụng vào thực tiễn, khẳng định vai trò, tiềm năng của phụ nữ trên các lĩnh vực.

GS.TS, Nhà giáo nhân dân, Anh hùng lao động Nguyễn Thị Trâm – người được trao giải năm 2000 về thành tựu chọn tạo giống lúa – cho rằng, nhà nghiên cứu lúc nào cũng phải tìm tòi phát hiện, hình thành các ý tưởng mới và tìm cách giải quyết.

“Nhà nước có lúc nghèo không có tiền hoặc có rất ít tiền cấp cho nghiên cứu nhưng nhà nghiên cứu thì luôn phải suy nghĩ, miệt mài theo đuổi đối tượng nghiên cứu của mình, tìm tòi, phát hiện những đặc điểm hữu ích, sáng tạo phương pháp phù hợp thì mới có kết quả mong đợi”, GS Nguyễn Thị Trâm phát biểu.

GS Nguyễn Thị Trâm nhắc tới việc Bộ Chính trị ra Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Quốc hội ban hành Nghị quyết 193 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ đã nêu rõ các tổ chức, cá nhân nghiên cứu và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây thiệt hại trong quá trình sử dụng ngân sách nhà nước, với điều kiện đã thực hiện đầy đủ quy trình và quy định pháp luật.

Theo GS Nguyễn Thị Trâm, chính sách mới này sẽ giúp các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu đề xuất hiều ý tưởng táo bạo, không ngại dấn thân để thực hiện các nghiên cứu khó và mới đưa đất nước thực sự vươn mình.

Những dấu ấn sáng ngời của phụ nữ Việt Nam anh hùng

Phát biểu tại sự kiện, thay mặt Tổng Bí thư Tô Lâm, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi tới các đại biểu và phụ nữ Việt Nam nói chung lời chào thân ái, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất; bày tỏ tôn vinh, ngưỡng mộ, tự hào về truyền thống của phụ nữ Việt Nam qua các thời kỳ và nhấn mạnh sự có mặt của các đại biểu tại cuộc gặp mặt đã tạo động lực, truyền cảm hứng cho tất cả chúng ta, cho xã hội và thế hệ trẻ.

Thủ tướng nhấn mạnh, phụ nữ luôn đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi gia đình, mỗi cộng đồng, từng quốc gia, dân tộc và đóng góp cho nhân loại nói chung. Lịch sử dân tộc Việt Nam gắn liền với những dấu ấn sáng ngời của người phụ nữ Việt Nam anh hùng. Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, các thế hệ phụ nữ Việt Nam luôn nỗ lực, cố gắng vươn lên, vượt qua mọi nghịch cảnh, rào cản, định kiến, khó khăn, trở ngại, có những đóng góp, cống hiến to lớn, góp phần quan trọng xây dựng và bảo vệ vững chắc non sông gấm vóc Việt Nam.

Nhắc lại lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: “Dân tộc Việt Nam ta là dân tộc anh hùng, phụ nữ Việt Nam là phụ nữ anh hùng”, Thủ tướng nêu rõ, phẩm chất “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” của phụ nữ Việt Nam luôn được minh chứng rõ trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang của dân tộc ta.

“Từ tinh thần yêu nước kiên cường, ý chí bất khuất, khí phách quật cường của Bà Trưng, Bà Triệu – từ chủ nghĩa anh hùng cách mạng sáng ngời của các nữ chiến sĩ cách mạng Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Định… – từ sự hy sinh cao cả của các Mẹ Việt Nam Anh hùng trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng, phát triển đất nước – từ những tấm gương anh dũng, hy sinh quên mình của các nữ Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Ngô Thị Tuyển, La Thị Tám… – từ tinh thần lao động hăng say, sáng tạo, hết lòng, hết sức vì sự nghiệp chung của các nữ Anh hùng lao động Cù Thị Hậu, Nguyễn Thị Ráo (Ba Thi), Huỳnh Thị Phương Liên… và nhiều tấm gương tiêu biểu khác”, Thủ tướng phát biểu.

Trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước, dù ở bất kỳ hoàn cảnh và trong bất cứ vị trí công tác nào, phụ nữ Việt Nam luôn phát huy mạnh mẽ giá trị truyền thống và phẩm chất tốt đẹp đã được hun đúc từ bao đời nay, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, mọi nghịch cảnh, luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng, năng động, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu và có nhiều đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Thủ tướng khẳng định, Đảng, Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của phụ nữ và công tác phụ nữ, với nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi, chăm lo, bảo vệ quyền, tăng cường vai trò, sự đóng góp của phụ nữ và thúc đẩy bình đẳng giới trong mọi mặt đời sống, xã hội. Các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về phụ nữ luôn được các cấp, các ngành, các địa phương chú trọng tổ chức triển khai thực hiện và đạt nhiều kết quả quan trọng.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm đặc biệt của các cấp, các ngành, các địa phương và toàn xã hội, chúng ta tự hào thấy rằng, phụ nữ Việt Nam đang ngày càng phát triển về mọi mặt, khẳng định vai trò, vị thế, sự đóng góp quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, Thủ tướng nhấn mạnh.

Việt Nam là một trong những quốc gia hoàn thành sớm nhất Mục tiêu thiên niên kỷ về bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ. Theo Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu năm 2024 do Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) công bố, Chỉ số xếp hạng về bình đẳng giới của Việt Nam năm 2024 xếp hạng 72/146 quốc gia, tăng 11 bậc so với năm 2022.

Tỉ lệ cán bộ lãnh đạo quản lý trong các cơ quan Đảng và Nhà nước được nâng cao về số lượng và chất lượng. Tỉ lệ nữ đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026 của Việt Nam ở mức cao so với các nước trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương (trên 30%).

Nữ giới cũng là lực lượng lao động đông đảo của đất nước. Những năm gần đây, tỉ lệ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ tăng lên đáng kể (chiếm khoảng 20%). Có 51% doanh nghiệp Việt Nam có phụ nữ trong cơ cấu chủ sở hữu, cao hơn nhiều quốc gia khác.

Trong các lĩnh vực giáo dục – văn hóa – thể thao – du lịch, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ mạch nguồn tinh hoa văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Một ví dụ là nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương đã được UNESCO vinh danh.

Đồng thời, phụ nữ Việt Nam cũng luôn là lực lượng quan trọng trong công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại, gìn giữ và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa độc lập, hòa bình, hợp tác và phát triển. Việt Nam là một trong những nước đi đầu về tỉ lệ nữ tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học công nghệ, lực lượng trí thức nữ ngày càng phát triển vững mạnh, nhiều người gặt hái thành công lớn cả trong và ngoài nước, được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Theo danh sách được công nhận chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, giai đoạn 2019 – 2024, có 601 nữ Giáo sư và Phó Giáo sư/tổng số 2.798 Giáo sư và Phó Giáo sư, chiếm 21,5%.

Bản lĩnh, trí tuệ, tự tin, tự hào, học tập và học tập suốt đời

Người đứng đầu Chính phủ đánh giá, Giải thưởng Kovalevskaia là Giải thưởng danh giá đầu tiên cấp quốc gia, tôn vinh những nỗ lực, sự cống hiến các nhà khoa học nữ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Ngay từ khi ra đời, Giải thưởng đã khẳng định vị thế, uy tín, được các nhà khoa học nữ Việt Nam hưởng ứng, trở thành người bạn đồng hành, nguồn động viên, cổ vũ các chị em thêm tự tin, hăng hái nghiên cứu khoa học, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.

Trong suốt 40 năm qua (1985-2025), đã có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận Giải thưởng Kovalevskaia với những thành tích xuất sắc, nổi bật trong lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn cuộc sống, đem lại nhiều lợi ích trên tất cả các mặt của đời sống kinh tế – xã hội.

Thủ tướng nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng thành tích xuất sắc, đáng ghi nhận của 2 nhà khoa học nữ được trao Giải thưởng năm 2024. Đây là những tấm gương sống động, biểu hiện cho trí tuệ, sức sáng tạo, nỗ lực học tập, nghiên cứu bền bỉ, không ngừng nghỉ của các nữ trí thức, nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Thủ tướng trân trọng cảm ơn GS.TS Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam và nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình – Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam, đã dành nhiều tâm huyết và trí tuệ cho sự nghiệp khuyến học, chỉ đạo duy trì hiệu quả hoạt động của Giải thưởng Kovalevskaia trong những năm qua, góp phần khuyến khích, động viên phụ nữ trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao những đóng góp to lớn của các nữ Anh hùng lực lượng vũ trang, nữ Anh hùng lao động, nữ tướng, các nhà khoa học nữ trong suốt thời gian qua. Các chị là những tấm gương học tập, rèn luyện, cùng góp sức xây dựng một xã hội học tập, vững vàng tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Các chị chính là những nhân tố tích cực, tạo động lực, truyền cảm hứng, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, truyền lửa cho các lực lượng phụ nữ, để cùng nhau phát triển, đóng góp cho sự nghiệp chung của nước nhà.

Thủ tướng biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã có nhiều đổi mới, sáng tạo trong phát động và tổ chức các phong trào thi đua, có nhiều hoạt động thiết thực động viên, cổ vũ, hỗ trợ phụ nữ vươn lên, phát triển mọi mặt; qua đó đã phát hiện, tôn vinh, nhân rộng nhiều điển hình tiên tiến, tạo hiệu ứng lan tỏa tốt trong cộng đồng.

Đặc biệt, Thủ tướng trân trọng cảm ơn và đánh giá cao sự đóng góp, cống hiến đặc biệt quan trọng của toàn thể phụ nữ Việt Nam – những người hằng ngày, hằng giờ, hằng giây phút không quản ngại khó khăn, vất vả, luôn hết lòng, hết sức vì gia đình, vì người thân, vì bạn bè, vì cộng đồng, vì xã hội và vì một đất nước Việt Nam ngày càng tươi đẹp, nhân dân ngày càng hạnh phúc, ấm no.

Theo Thủ tướng, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm diễn ra nhiều sự kiện kỷ niệm lớn của đất nước, là năm “tăng tốc, bứt phá, về đích”, góp phần thực hiện thành công Kế hoạch 5 năm 2021-2025; đồng thời tập trung thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; tổ chức Đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV; góp phần “tạo thế, tạo lực, tạo đà” cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Vừa qua, Chính phủ đã đề xuất, Trung ương đã có Kết luận, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên; tạo đà cho tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo. Đây là nhiệm vụ rất nặng nề, nhưng cũng rất quan trọng và vẻ vang để có thể đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm; đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước, trong đó có vai trò đặc biệt quan trọng của phụ nữ với đóng góp nhiều hơn nữa.

Thủ tướng nhấn mạnh, cần vừa khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa các phong trào của phụ nữ, phát huy hơn nữa vai trò, các phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ phát huy vai trò, phẩm chất đó và hưởng thụ thành quả đạt được, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ như bình đẳng giới, tiến bộ, công bằng, phát triển bền vững, bao trùm.

Thủ tướng đề nghị Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò đại diện của các tầng lớp phụ nữ trong tham mưu các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để phụ nữ Việt Nam nói chung, các nhà nghiên cứu khoa học nữ nói riêng tiếp tục phát huy tài năng, trí tuệ, sự cống hiến vì sự tiến bộ và phát triển của phụ nữ; để phụ nữ tham gia chủ động, tích cực, hiệu quả trong thực hiện các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước.

Thủ tướng đề nghị các cấp, các ngành, các địa phương ưu tiên dành nguồn lực, có cơ chế chính sách, cơ chế đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực nữ chất lượng cao. Trong đó dành sự quan tâm đặc biệt đến lực lượng phụ nữ hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, các lĩnh vực kinh tế, xã hội, nhân văn, phụ nữ đang công tác, làm việc tại các vùng khó khăn, miền núi, hải đảo trong kỷ nguyên số của đất nước.

Cùng với đó, tạo mọi điều kiện thuận lợi để phụ nữ tiếp cận và ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong sản xuất và đời sống một cách bình đẳng, chủ động, tích cực, đặc biệt trong nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.

Đồng thời, chủ động, tích cực hỗ trợ phụ nữ hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế đất nước trên các lĩnh vực, nhất là về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thủ tướng đề nghị Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam trong những năm tiếp theo cần tiếp tục lựa chọn và tôn vinh các tập thể, cá nhân nữ tiêu biểu, có tính lan toả và có thành tích xuất sắc trong hoạt động nghiên cứu khoa học, nhất là về các lĩnh vực giáo dục, y tế, công nghệ số, tự động hoá, công nghệ sinh học, năng lượng và môi trường…

Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Nội vụ, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nghiên cứu, đề xuất các giải thưởng vinh danh các nhà khoa học trong các lĩnh vực khoa học khác như kinh tế – xã hội và nhân văn, các nhà khoa học nữ trẻ.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta mong muốn và tin tưởng rằng, phụ nữ Việt Nam ngày nay sẽ tiếp tục giữ vững, phát huy truyền thống Bà Trưng, Bà Triệu, truyền thống văn hóa, lịch sử hào hùng của đất nước, vận dụng sáng tạo trong điều kiện đất nước và hoàn cảnh quốc tế hiện nay, với đạo đức, tri thức, sức khỏe, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội, không ngừng đổi mới, sáng tạo, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, xứng đáng với lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: “Non sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta, trẻ cũng như già, ra sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp, rực rỡ”.

Thủ tướng chúc phụ nữ Việt Nam luôn bản lĩnh, trí tuệ, tự tin, tự hào dân tộc, về truyền thống vẻ vang của mình, luôn học tập và học tập suốt đời để không ngừng đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.