Robert Fico, ứng viên có quan điểm thân Nga, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ở Slovakia sau chiến dịch vận động phản đối viện trợ cho Ukraine.
Cử tri Slovakia ngày 30/9 đi bỏ phiếu bầu quốc hội nước này. Với 98% các khu vực bỏ phiếu đã báo cáo kết quả, đảng Dân chủ Xã hội (SMER) của ông Fico giành chiến thắng với tỷ lệ ủng hộ 23,37%. Đảng Cấp tiến Slovakia (PS) xếp thứ hai với 16,86% số phiếu và đảng Tiếng nói Dân chủ – Xã hội (HLAS) đứng thứ ba với 15,03%.
Ông Robert Fico tại một cuộc tranh luận trên truyền hình. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, Fico sẽ phải xây dựng liên minh để thành lập chính phủ mới, nhiều khả năng là với đảng HLAS về thứ ba trong cuộc bầu cử. Peter Pellegrini, lãnh đạo HLAS, chưa đưa ra quyết định về liên minh trong tương lai.
Fico sinh ngày 15/9/1964 tại thị trấn Topolcany, vùng Nitra, tây nam Slovakia. Cha ông là tài xế lái xe nâng và mẹ làm việc trong một cửa hàng giày. Ông tốt nghiệp khoa Luật Đại học Comenius ở thủ đô Bratislava vào những năm 1980. Sau đó, ông làm việc tại Bộ Tư pháp, trước khi được bầu làm thủ tướng Slovakia nhiệm kỳ 2006-2010.
Ông tái đắc cử năm 2012, nhưng buộc phải từ chức vào tháng 3/2018 sau nhiều tuần biểu tình rầm rộ liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jan Kuciak và vợ chưa cưới Martina Kusnirova. Nhà báo Kuciak bị sát hại khi điều tra về tình trạng tham nhũng của giới thượng lưu Slovakia, trong đó có cả những người có liên hệ trực tiếp với Fico và đảng SMER.
Trong giai đoạn tranh cử, Fico công khai thể hiện thiện cảm với Nga, đồng thời đổ lỗi cho “những kẻ phát xít Ukraine” đã khiến Tổng thống Vladimir Putin phát động chiến sự, lặp lại thông điệp mà Điện Kremlin vẫn đưa ra để giải thích cho hành động của mình.
Fico từng kêu gọi chính phủ Slovakia ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine và nói rằng nếu ông trở thành thủ tướng, Bratislava sẽ “không gửi thêm một lô đạn dược nào nữa” cho Kiev. Ông cũng phản đối nỗ lực kết nạp Ukraine vào NATO.
Nếu Fico thành lập liên minh cầm quyền và trở thành Thủ tướng, Slovakia nhiều khả năng sẽ trở thành thành viên NATO thứ hai, sau Hungary, công khai phản đối viện trợ quân sự, kinh tế cho Ukraine. Đây được coi là thách thức không nhỏ đối với Kiev, trong bối cảnh chiến sự kéo dài.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng mô tả Fico là người theo chủ nghĩa thực dụng và dường như ông sẽ tập trung hơn vào các vấn đề trong nước. Mặt khác, những quyết định chính sách trong tương lai của ông cũng bị tác động nhiều bởi các đối tác trong liên minh cầm quyền.
Nhà khoa học chính trị Juraj Marusiak lưu ý rằng Fico từng chỉ trích các biện pháp trừng phạt Nga sau khi Moskva sáp nhập Crimea vào lãnh thổ năm 2014, nhưng không có bất kỳ động thái nào để ngăn chặn điều này khi ông nắm quyền.
Dù vậy, Fico đã có quan điểm cứng rắn hơn trong những năm qua, khiến hành động của ông trở nên khó đoán hơn, giới quan sát đánh giá.
Vũ Hoàng (Theo Reuters, Washington Post)
