Tại phiên khai mạc Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc hôm 5/3, Bắc Kinh đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 ở mức “khoảng 5%”. Con số này được đưa ra trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức, trong đó có chính sách thuế leo thang của Tổng thống Donald Trump – tăng gấp đôi lên 20% đối với hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ.

Tăng chi tiêu, ổn định thị trường trong nước

Trước sức ép rất lớn từ Mỹ và khả năng khó xoay chuyển ý chí “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền ông Trump, Bắc Kinh dần chuyển hướng tập trung vào nhu cầu nội địa, giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu, đặc biệt là Mỹ – thị trường chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch thương mại của nước này.

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo của chính phủ Trung Quốc là việc nâng mục tiêu thâm hụt ngân sách lên “khoảng 4%” GDP. Đây là mức cao nhất trong 15 năm qua, vượt xa con số 3% của năm 2024, thậm chí cao hơn mức 3,6% thời kỳ đại dịch năm 2020.

Đặc biệt, Trung Quốc cũng tung ra kế hoạch 1.300 tỷ Nhân dân tệ (NDT) trái phiếu Chính phủ đặc biệt siêu dài hạn trong năm 2025, cao hơn 30% so với năm ngoái. Bên cạnh đó là gói hỗ trợ trị giá 500 tỷ NDT cung cấp cho các ngân hàng thương mại quốc doanh lớn để tăng cường cho vay.

TrumpXi BBC.jpg
Mỹ – Trung leo thang căng thẳng thương mại. Ảnh: BBC

Như vậy, chính sách của Bắc Kinh là nới lỏng tài khóa, “chủ động hơn” và chính sách tiền tệ “nới lỏng phù hợp”. Chính quyền Trung Quốc cũng cam kết “cắt giảm kịp thời” cả lãi suất và tỷ lệ dự trữ bắt buộc của ngân hàng.

Tiền sẽ được bơm ra nền kinh tế mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng.

Tuy nhiên, mục tiêu lạm phát được đặt giảm xuống còn “khoảng 2%” – mức thấp nhất trong hơn hai thập kỷ và thấp hơn đáng kể so với mức trên 3% của những năm trước. Nó cho thấy sức cầu trong nước của Trung Quốc yếu kém và là dư địa để Bắc Kinh có thể còn tăng mạnh bơm tiền hơn nữa, mạnh tay chi tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình.

Thị trường bất động sản, vốn chiếm gần một phần ba nền kinh tế Trung Quốc, được ưu tiên ổn định. Sau nhiều năm khủng hoảng với lượng nhà ở dư thừa và giá giảm mạnh, Trung Quốc đã triển khai các chính sách hỗ trợ như giảm lãi suất vay mua nhà và bơm vốn cho các nhà phát triển bất động sản. 

Dù vậy, khó khăn gốc rễ nằm ở chỗ niềm tin tiêu dùng của doanh nghiệp và người dân vẫn ở mức thấp, đồng NDT suy yếu…

Đa dạng thị trường, dồn lực cho công nghệ

Bên cạnh việc áp thuế trả đũa, bổ sung 15% đối với một số hàng hóa của Mỹ từ ngày 10/3 và đưa một số doanh nghiệp Mỹ vào danh sách thực thể không đáng tin cậy,… Bắc Kinh đang đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Để ứng phó, Trung Quốc tăng cường hợp tác với các nước châu Á, châu Phi và châu Âu, đồng thời thúc đẩy sáng kiến “Vành đai và Con đường” để mở rộng thị trường tiêu thụ.

Chẳng hạn, Trung Quốc đã cam kết hỗ trợ bảo hiểm xuất khẩu và tăng cường thương mại với các quốc gia không bị ảnh hưởng bởi chính sách bảo hộ của ông Trump. Điều này không chỉ giúp bù đắp phần nào thiệt hại từ thị trường Mỹ mà còn củng cố vị thế địa chính trị của Bắc Kinh. Dù vậy, các rào cản thương mại từ EU (như thuế cao lên tới hơn 35% lên xe điện EV của Trung Quốc,… ) hay như Indonesia cho thấy con đường này không hề dễ dàng.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh tự chủ công nghệ để giảm phụ thuộc vào Mỹ trong các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI).

Thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây hồi phục sau cuộc gặp hiếm hoi giữa Chủ tịch Tập Cận Bình với một số doanh nhân công nghệ hàng đầu vào tháng trước, trong đó có Jack Ma của Alibaba và Liang Wenfeng của AI DeepSeek… Nước này đang đặt cược vào công nghệ như cứu cánh dài hạn.

Tuy nhiên, nếu ông Trump tiếp tục áp thuế lên tới 60% như đã đe dọa, xuất khẩu Trung Quốc có thể giảm rất mạnh và có thể khiến GDP Trung Quốc mất 0,5-1% tăng trưởng. Điều này buộc Trung Quốc phải cân bằng giữa kích thích ngắn hạn và đầu tư dài hạn, chưa kể phải đối mặt nguy cơ trả đũa thương mại từ các đối tác khác.

Ông Trump áp thêm thuế với hàng Trung Quốc, đích đến của cuộc chiến thuế quanTổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế thêm 10% lên hàng hóa nhập từ Trung Quốc, nâng tổng thuế đánh lên quốc gia này là 20%. Các mức thuế cao có thể đẩy giá cả hàng hóa tại Mỹ tăng vọt và làm tổn thương người tiêu dùng Mỹ.