Nga chính thức ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu qua Ukraine từ ngày 1-1-2025 khi thỏa thuận quá cảnh 5 năm giữa hai nước hết hạn, đánh dấu sự kết thúc thời kỳ thống trị thị trường khí đốt châu Âu của Matxcơva.
Đường ống dẫn khí đốt ở làng Boyarka, Kiev, Ukraine – Ảnh: REUTERS
Nga ngừng cung khí đốt cho châu Âu qua Ukraine
Nga được vận chuyển khí đốt đến châu Âu qua lãnh thổ của Ukraine theo một thỏa thuận được ký kết vào năm 2019. Tuy nhiên, thỏa thuận 5 năm hết hạn vào hôm nay 1-1-2025. Kiev không muốn gia hạn do cuộc xung đột hiện tại với Matxcơva.
Dữ liệu từ đơn vị vận chuyển khí đốt của Ukraine cho thấy tính đến 17h GMT ngày 31-12-2024 (tức 0h ngày 1-1-2025 giờ Việt Nam), Nga không đăng ký bất kỳ lượng khí đốt nào qua đường ống dẫn khí trên lãnh thổ Ukraine cho ngày 1-1.
Theo Hãng tin Reuters, các nhà phân tích dự đoán tác động thị trường không đáng kể từ việc dừng khí đốt từ Nga qua Ukraine. Việc chấm dứt hợp đồng khó có khả năng gây ra khủng hoảng giá khí đốt như năm 2022, bởi lượng khí bị ảnh hưởng tương đối nhỏ.
Thị trường khí đốt châu Âu không có nhiều phản ứng vào hôm 31-12-2024. Giá khí đốt tiêu chuẩn của châu Âu chốt ở mức 48,50 euro/MWh.
Liên minh châu ÂU (EU) đã nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022.
EU đã tìm được nguồn cung thay thế là khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Qatar và Mỹ, nguồn cung cấp qua đường ống từ Na Uy.
Sự thay đổi này trở nên rõ ràng hơn vào năm 2023 khi nhà sản xuất khí đốt Nga Gazprom ghi nhận khoản lỗ khoảng 7 tỉ USD – lần đầu tiên kể từ năm 1999.
Một số khách hàng còn lại cũng mua khí đốt của Nga trung chuyển qua Ukraine như Slovakia hay Áo cũng đã sắp xếp các nguồn cung thay thế.
Một phát ngôn viên của Ủy ban châu Âu cho biết EU đã chuẩn bị bằng cách áp dụng các biện pháp sử dụng năng lượng hiệu quả, phát triển năng lượng tái tạo và hệ thống khí đốt linh hoạt.
“Hạ tầng khí đốt của châu Âu đủ linh hoạt để cung cấp khí đốt không có nguồn gốc từ Nga cho Trung và Đông Âu thông qua các tuyến thay thế. Hạ tầng này đã được tăng cường với các công suất nhập khẩu LNG mới đáng kể từ năm 2022”, phát ngôn viên Anna-Kaisa Itkonen cho biết.
Tác động khó tránh
Dù có tiến triển trong việc tìm nguồn cung thay thế từ Nga, châu Âu vẫn cảm nhận được tác động khi chi phí năng lượng cao làm giảm khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp so với Mỹ và Trung Quốc.
Điều này góp phần thúc đẩy suy thoái kinh tế nghiêm trọng, lạm phát tăng vọt và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.
Ukraine hiện sẽ phải đối mặt với khoản lỗ 800 triệu USD/năm từ phí vận chuyển từ Nga, trong khi Gazprom sẽ mất gần 5 tỉ USD tiền bán khí đốt.
Nga và Liên Xô trước đây đã xây dựng thị phần lớn trên thị trường khí đốt tại châu Âu suốt nửa thế kỷ. Tuy nhiên cuộc xung đột với Ukraine đã tác động đến hoạt động này.
Năm 2023, Nga chỉ chuyển khoảng 15 tỉ m3 khí đốt qua Ukraine, giảm so với 65 tỉ m3 khi hợp đồng 5 năm bắt đầu vào năm 2020.
Hầu hết các tuyến khí đốt của Liên bang Nga tới châu Âu hiện đã bị đóng, bao gồm Yamal-Europe qua Belarus và các đường ống Nord Stream dưới biển Baltic (bị phá hủy vào năm 2022).
Hungary và một số quốc gia khác vẫn tiếp tục nhận khí đốt Nga từ phía nam qua đường ống TurkStream dưới đáy Biển Đen.
Nguồn: https://tuoitre.vn/ukraine-khoa-van-ky-nguyen-khi-dot-cua-nga-tai-chau-au-ket-thuc-20250101080325163.htm
