Diễn biến nắng nóng, khô hạn, nguồn nước từ tháng 01-4/2024
Theo báo cáo trong bản tin dự báo chuyên đề của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia thì nhiệt độ trung bình trong tháng 1,2,3/2024 tại các khu vực trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5-1,50C. Tính đến 24/4/2024, nhiệt độ tại Bắc Bộ và Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế, nhiệt độ phổ biến cao hơn từ 2-40C so với TBNN, các khu vực khác nhiệt độ phổ biến cao hơn từ 1,5-20C so với TBNN.
Dù lúa đã cấy xong, nhưng nhiều ruộng đã nứt toác do không có nước tưới.
Còn về tình hình nắng nóng, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định: Bắc Bộ và Trung Bộ đã xảy ra 03 đợt nắng nóng sau: Từ ngày 31/3-4/4 xảy ra tại khu vực Tây Bắc Bắc Bộ, vùng núi phía Bắc và các tỉnh từ Thanh Hoá-Phú Yên; từ ngày 13-17/4 xảy ra tại khu vực Tây Bắc Bắc Bộ, Trung Trung Bộ; từ ngày 19-21/4 xảy ra ở Thanh Hóa-Phú Yên, trong đó khu vực Tây Bắc và các tỉnh từ Thanh Hóa-Thừa Thiên Huế xảy ra nhiều ngày nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt với nhiệt độ từ 36-390C, có nơi trên 400C. Số ngày nắng nóng trung bình (SNNN TB) trên khu vực Tây Bắc, Bắc Trung Bộ vào tháng 3 phổ biến từ 2-4 ngày (cao hơn từ 1-2 ngày so với TBNN). Trong tháng 4/2024, tại khu vực Tây Bắc trung bình là 9 ngày (cao hơn 6 ngày so với TBNN).
Tại Tây Nguyên xuất hiện 03 đợt nắng nóng kéo dài từ ngày 03-08/4, 13-17/4 và 21-22/4 và SNNN TB khu vực tại Tây Nguyên vào tháng 3 phổ biến từ 2-4 ngày (cao hơn từ 1-2 ngày so với TBNN). Trong tháng 4 xảy ra 11 ngày nắng nóng (cao hơn 7 ngày so với TBNN cùng thời kỳ).
Bên cạnh đó, tại thượng lưu sông Đà (phía Trung Quốc), tổng lượng mưa (TLM) 3 tháng đầu năm 2024 ở mức thiếu hụt từ 58-80% so với TBNN; thiếu hụt 20-60% so với cùng kỳ năm 2023. Tính đến 24/4/2024, tại khu vực Đà Nẵng đến Bình Thuận, Tây Nguyên phổ biến ít mưa. Khu vực Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế có TLM phổ biến từ 10-40mm, riêng khu vực Đông Bắc phổ biến từ 50-130mm, TLM phổ biến thấp hơn từ 40-100% so với TBNN, riêng một số nơi tại Quảng Ninh TLM xấp xỉ so với TBNN.
Tình hình khô hạn, thiếu nước tại khu vực Tây Nguyên đang diễn ra gay gắt, nhiều hồ chứa nhỏ đã cạn nước ảnh hưởng lớn đến cây trồng có kinh tế cao như cà phê, hồ tiêu. Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk và Lâm Đồng có khoảng 2.992 ha bị ảnh hưởng hạn hán (trong đó có 1.885 ha lúa, 1.103 ha cây lâu năm, 04 ha cây hàng năm, nguồn Bộ NN&PTNT).
Tình trạng khô hạn thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi đã xảy ra ảnh hưởng đến dân sinh và sản xuất nông nghiệp tại tỉnh Ninh Thuận (huyện Ninh Sơn, Bác Ái, Ninh Hải, Thuận Bắc, Thuận Nam), Bình Thuận (huyện Hàm Thuận Nam), Kon Tum (huyện Sa Thầy, Ia H’ Drai, Đắk Hà, Đăk Tô, Kon Rãy, tp Kon Tum); Gia Lai (huyện Mang Yang, Chư Păh, Đắk Pơ, Đức Cơ), Đắk Lắk (huyện Krông Búk, Ea H’leo, Krông Năng, Lắk, Buôn Đôn, Krông Pắc, TX Buôn Hồ, Cư Kuin, Cư M’gar), Đắk Nông (huyện Cư Jút, Krông Nô, Đắk Mil, Đắk R’Lấp), Lâm Đồng (huyện Lâm Hà, Bảo Lâm, Đạ Tẻh, Di Linh).
Trong khi đó mực nước các sông ở khu vực Bắc Bộ biến đổi chậm và ở mức thấp, đặc biệt mực nước trên sông Thái Bình tại Phả Lại, trên sông Thao tại Phú Thọ đã xuống mức thấp nhất lịch sử. Nguồn nước trên các sông, hồ chứa khu vực Bắc Bộ phổ biến thiếu hụt so với TBNN từ 30-60%, thiếu hụt nhiều trên sông Thao và sông Lô từ 50-60%.
Còn ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ thì mực nước trên các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên biến đổi chậm và ở mức thấp, trên một số sông mực nước đã xuống dưới hoặc tương đương với mực nước thấp nhất lịch sử như: sông Vu Gia tại Ái Nghĩa: 1,41m (05h/15/4), ở mức thấp nhất lịch sử; sông Thu Bồn tại Giao Thủy -0,47m (01h/15/4), dưới mức thấp nhất lịch sử 0,09m; sông Ayun tại Pơ Mơ Rê: 669,65m (19h/15/4), dưới mức thấp nhất lịch sử 0,27m; sông Đăkbla tại KonPlong: 590,37m tương đương mức thấp nhất lịch sử năm 2020.
Dòng chảy trên các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên phổ biến thiếu hụt so với TBNN từ 20-40%, một số sông thiếu hụt trên 70% như trên sông Ba tại Củng Sơn, sông La Ngà tại Tà Pao.
Tình hình nắng nóng, nguồn nước, cảnh báo hạn hán từ tháng 5-9/2024
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tháng 5/2024, trên phạm vi toàn quốc nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn so với TBNN khoảng 1,0-2,00C, có nơi cao hơn. Tháng 6/2024, cao hơn từ 0,5-1,50C so với TBNN cùng thời kỳ. Từ tháng 7-9/2024, nhiệt độ trung bình trên cả nước phổ biến cao hơn so với TBNN khoảng từ 0,5-1,00C.
Theo bản tin dự báo chuyên đề của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia mới phát, từ tháng 5-7/2024, tình trạng khô hạn và thiếu nước sẽ diễn ra ở nhiều địa phương trên cả nước.
Từ tháng 5-7/2024, nắng nóng tiếp tục xuất hiện tại khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ và Tây Nguyên. Dự báo số đợt nắng nóng ở các khu vực phổ biến cao hơn TBNN, tại khu vực Tây Bắc khoảng 4-5 đợt, khu vực Đông Bắc 3-4 đợt và Đồng bằng Bắc Bộ từ 6-8 đợt; khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế từ 7-9 đợt, từ Đà Nẵng đến Bình Thuận từ 4-6 đợt và tại khu vực Tây Nguyên từ 3-4 đợt.
Trong khi đó, mùa mưa tại khu vực Tây Bắc bắt đầu vào cuối tháng 4 đầu tháng 5/2024; các khu vực khác ở Bắc Bộ có khả năng xuất hiện từ giữa tháng 5/2024. Mùa mưa tại Tây Nguyên xuất hiện từ nửa đầu tháng 5/2024
Tổng lượng mưa các khu vực phổ biến ở mức xấp xỉ so với TBNN, riêng khu vực Trung Bộ, trong các tháng chính của mùa mưa (từ tháng 9-11/2024) có xu hướng cao hơn so với TBNN.
Tại khu vực Bắc Bộ: TLM tháng 5-8/2024 phổ biến ở mức xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ. Tháng 9/2024 TLM phổ biến ở mức cao hơn 10-30% so với TBNN.
Còn tai khu vực Trung Bộ thì từ tháng 5/2024, TLM phổ biến thiếu hụt từ 10-30% so với TBNN. Tháng 6/2024 TLM phổ biến ở mức xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ. Tháng 7/2024, TLM tại khu vực Bắc Trung Bộ phổ biến xấp xỉ so với TBNN, TLM tại khu vực Trung và Nam Trung Bộ phổ biến cao hơn từ 15-30% so với TBNN cùng thời kỳ.
Tháng 8/2024, TLM phổ biến xấp xỉ so với TBNN, riêng khu vực từ Nam Nghệ An đến Đà Nẵng TLM cao hơn từ 10-20% so với TBNN. Tháng 9/2024, tại khu vực từ Thanh Hóa-Thừa Thiên Huế TLM phổ biến cao hơn từ 10-30% so với TBNN, khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận phổ biến cao hơn từ 5-15% so với TBNN.
Ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ: Tháng 5/2024, TLM thiếu hụt so với TBNN khoảng từ 10-30%. Tháng 6/2024, TLM phổ biến xấp xỉ so với TBNN. Tháng 7-9/2024 TLM phổ biến ở mức cao hơn từ 5-20% so với TBNN cùng thời kỳ.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nguồn nước trên các lưu vực sông và hồ chứa ở khu vực Bắc Bộ: Trong tháng 5/2024, chưa có dấu hiệu xuất hiện lũ tiểu mãn ở khu vực Bắc Bộ. Từ tháng 5-9/2024, dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên sông Đà thiếu hụt từ 30-40% so với TBNN, dòng chảy đến hồ Thác Bà trên sông Chảy và đến hồ Tuyên Quang trên sông Gâm có khả năng ở mức thiếu hụt từ 20-30% so với TBNN.
Còn tại khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ: Từ tháng 5-9/2024, lượng dòng chảy trên các sông ở Thanh Hóa, sông Tả Trạch (ThừaThiên Huế), sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), các sông ở Bình Định, bắc Bình Thuận ở mức xấp xỉ và cao hơn từ 10-30% so với TBNN; các sông khác ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên mức thấp hơn từ 15-55% so với TBNN, riêng dòng chảy trên sông Bến Hải (Quảng Trị), sông Ba (Phú Yên) và sông La Ngà (Nam Bình Thuận) thấp hơn TBNN từ 65-80%.
Trung tâm Dự báo Khí tương Thủy văn Quốc gia cũng đưa ra cảnh báo với tình trạng hạn hán ở khu vực Bắc Tây Nguyên tiếp tục đến nửa đầu tháng 5/2024, sau đó có khả năng giảm dần, riêng phía Nam Tây Nguyên có thể chấm dứt hạn từ giữa tháng 5/2024; các tỉnh khu vực phía bắc của Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ hạn hán tiếp tục ảnh hưởng từ tháng 5-7/2024, sau đó có xu thế giảm dần.
Mùa hè năm 2024 khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, khả năng sẽ xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Nguy cơ cao xảy ra các trận dông, lốc, mưa đá.
