Từ đâu ông Trump đưa ra tuyên bố táo bạo về tiếp quản Gaza?

Các quan chức chính quyền Tổng thống Donald Trump được cho là đang vội vã nắm bắt tình hình và phần nào “chữa cháy” sau tuyên bố của ông chủ Nhà Trắng về ý tưởng Mỹ tiếp quản Gaza tái thiết dải đất này.

Xuất phát từ chính ông Trump

CNN dẫn các nguồn thạo tin cho hay ý tưởng của ông Trump đã được ấp ủ một thời gian và dường như do chính tổng thống đề ra, thay vì được đội ngũ chuyên gia và cố vấn từng bước xây dựng và cuối cùng trình lên ông chủ Nhà Trắng.

Các quan chức cho rằng quyết định này phần nào phản ánh bức tranh về sự bế tắc khi không có nước nào đưa ra được giải pháp hợp lý do vấn đề tái thiết Gaza nếu xung đột chấm dứt. Song, việc ông Trump công bố ý tưởng này khi đọc từ bản ghi chú đã gây sốc chính trường trong và ngoài nước, thậm chí nhiều cố vấn của ông Trump không biết trước ý tưởng này.

Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump Steve Witkoff đã đến Gaza vào tuần trước, trở lại Washington và báo cáo cho ông Trump cũng như trả lời phóng viên rằng Gaza không còn là nơi có thể sống được.

“Đó là những tòa nhà có thể đổ bất cứ lúc nào. Không có bất kỳ tiện ích nào ở đó, không có nước, điện, khí đốt, không gì cả. Có Chúa mới biết loại dịch bệnh nào có thể đang hoành hành ở đó. Vì vậy, khi tổng thống nói về việc dọn dẹp nơi này, ông ấy nói về việc biến nơi này thành nơi có thể ở được. Đây là một kế hoạch dài hạn”, ông Witkoff nói với phóng viên hôm 4.2. Trong khi đó, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz nói rằng ông Trump có thể đã nghĩ về kế hoạch cho Gaza hậu chiến ngay từ khi chiến sự bùng phát ngày 7.10.2023.

Trong các cuộc trò chuyện với trợ lý, ông Trump than thở về các bên khác trong khu vực Trung Đông thiếu những kế hoạch cụ thể về tái thiết Gaza. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump đã suy nghĩ về ý tưởng trên trong một thời gian dài. Tuy nhiên, nó chưa được cụ thể hóa bằng văn bản vào thời điểm ông Trump tuyên bố ngày 3.2.

Thông tin tin từ chuyến thăm Gaza của ông Witkoff ít nhiều ảnh hưởng đến quyết định của ông Trump, song các quan chức trong Nhà Trắng, thậm chí phía Israel không nghĩ nhà lãnh đạo Mỹ lại đưa ra tuyên bố sớm như vậy, trong khi thiếu kế hoạch chi tiết, theo The New York Times.

Ngoại trưởng Mỹ “xem TV mới biết tin”

Một số thành viên nội các và nghị sĩ Cộng hòa đã bất ngờ trước thông tin này. Ý tưởng về Gaza nêu trên không được ông Trump đề cập trong cuộc gặp kín với thành viên đảng Cộng hòa thuộc Ủy ban quân vụ thượng viện Mỹ tuần trước.

Đài CNN cho hay Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lần đầu nghe nói đến ý tưởng tiếp quản Gaza khi đang xem TV về buổi họp báo của ông Trump sau cuộc gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Phần lớn thông tin và công việc về vấn đề Trung Đông được cho là đã chuyển sang cho ông Steve Witkoff phụ trách, do đó công việc của ông Rubio liên quan khu vực này đã giảm đáng kể. Trong ngày 5.2, ông Rubio giải thích rằng tổng thống Mỹ không có ý thù địch và kế hoạch di dời người dân tại Gaza chỉ là tạm thời trong thời gian dọn dẹp đống đổ nát sau hơn 1 năm chiến sự.

Về phía Israel, không rõ Thủ tướng Netanyahu đã nghe thông tin nào trong cuộc gặp ông Trump, song truyền thông Mỹ đưa tin nụ cười trên khuôn mặt khi ông Trump tuyên bố phần nào cho thấy nhà lãnh đạo Israel thích những điều đã nghe được.

Gaza là “vị trí vàng” cho bất động sản?

Trong một số cuộc thảo luận hồi năm ngoái, ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh giá trị ven biển Dải Gaza, cho rằng đây là vị trí đắc địa để phát triển bất động sản. Con rể của ông Trump Jared Kushner, người từng là cố vấn tại Nhà Trắng nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cũng gọi khu vực bờ sông tại Gaza “rất có giá trị”.

Sau khi ông Trump nhậm chức, Tổng thống Mỹ cũng đưa ra những gợi ý về kế hoạch tại Gaza. “Đó là một vị trí tuyệt vời, với bờ biển và thời tiết tuyệt vời. Mọi thứ đều tốt. Một số điều đẹp đẽ có thể được thực hiện tại đây”, ông Trump nói sau khi tuyên thệ nhậm chức, khẳng định sẽ xây dựng Gaza thành một nơi “mang tầm quốc tế và kinh ngạc”.

Tuy nhiên, việc không loại trừ khả năng điều động quân đội đến Gaza cho kế hoạch xây dựng đã đi ngược lập trường lâu nay của ông Trump, người nhiều lần chỉ trích sự can dự của Mỹ vào nước ngoài và muốn rút dần quân đội Mỹ về nước.