Trung Quốc sắp vượt Mỹ về ngành công nghiệp robot

Theo SCMP, Mỹ vẫn là quốc gia giữ vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực này với những sản phẩm nổi bật như robot hình người Atlas của Boston Dynamics và robot hậu cần Stretch. Tuy nhiên, Trung Quốc đang nhanh chóng mở rộng vị thế của mình trong công nghệ và sản xuất robot để thách thức Mỹ.

Theo báo cáo từ công ty phân tích SemiAnalysis, nỗ lực sản xuất robot trong nước của Trung Quốc đang diễn ra thuận lợi. Tính đến năm 2020, thị phần của các nhà sản xuất robot Trung Quốc trong nước đã đạt 30% và dự kiến tăng lên 50% vào tháng 3.2025. Nhiều nhà sản xuất Trung Quốc đã chuyển hướng từ thị trường robot cấp thấp sang các phân khúc cao hơn, với ví dụ điển hình là Unitree G1 được đánh giá cao về khả năng công nghệ.

Nền tảng cho ngành công nghiệp robot Trung Quốc

Đằng sau sự phát triển này là động lực mạnh mẽ từ chính phủ Trung Quốc, cùng với năng lực sản xuất vượt trội và các khoản đầu tư chiến lược. Chính phủ Trung Quốc đã xác định ngành công nghiệp robot là lĩnh vực trọng điểm trong chiến lược quốc gia và đang thúc đẩy các chính sách đầu tư thông qua kế hoạch “Made in China 2025”. Đặc biệt, chính phủ nước này đã đầu tư mạnh vào robot hình người, coi đây là động lực mới cho tăng trưởng kinh tế.

Với vai trò là công xưởng của thế giới, Trung Quốc sở hữu công nghệ sản xuất hàng loạt tiên tiến và cơ sở công nghiệp khổng lồ giúp nước này vượt trội về hiệu suất chi phí và tốc độ sản xuất. Chẳng hạn, chi phí sản xuất một chiếc Universal Robots UR5e tại Mỹ cao gấp 2,2 lần so với sản xuất tại Trung Quốc.

Nhiều nhà sản xuất robot Trung Quốc đang tích cực nghiên cứu tích hợp các thành phần chính, với tỷ lệ sản xuất nội bộ của ESTUN đã đạt 95%, giúp cải thiện đáng kể tốc độ và tính linh hoạt trong phát triển sản phẩm. Hơn nữa, các công ty Trung Quốc cũng chiếm ưu thế trên thị trường toàn cầu về các thành phần quan trọng như pin.

Trong khi đó, thị trường nội địa Trung Quốc chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt, khuyến khích các công ty phát triển và cải tiến sản phẩm nhanh chóng. Một ví dụ điển hình là DJI có trụ sở tại Thâm Quyến đã nhanh chóng tối ưu hóa quy trình sản xuất và cung cấp, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn.

Ngành công nghiệp robot của Trung Quốc cũng cho thấy khả năng thích ứng cao với những thay đổi từ môi trường bên ngoài. Trong thời kỳ đại dịch Covid-19, các nhà sản xuất đã nhanh chóng thúc đẩy tự động hóa để bù đắp cho tình trạng thiếu hụt lao động.

Sự lơ là của các công ty Mỹ

Mặc dù Mỹ vẫn thống trị ngành công nghiệp robot nhưng sự thống trị này đang dần bị lung lay. SemiAnalysis chỉ ra rằng nền kinh tế Mỹ đã chuyển hướng sang đổi mới kỹ thuật số và ngành dịch vụ, điều này dẫn đến sự suy giảm năng lực sản xuất. Nhiều nhà sản xuất Mỹ đã chuyển cơ sở sản xuất ra nước ngoài để tận dụng chi phí thấp hơn, làm giảm khả năng sản xuất trong nước.

Trong khi Trung Quốc phát triển ngành công nghiệp robot thông qua các sáng kiến dài hạn, Mỹ lại thiếu một chiến lược nhất quán. Các công ty lớn như FANUC, ABB, Yaskawa Electric và KUKA ít đầu tư vào nghiên cứu và phát triển robot thế hệ tiếp theo so với các nhà sản xuất Trung Quốc. Ngược lại, Siasun của Trung Quốc đã mua lại một trường đào tạo nghề ở Đức để phát triển nguồn nhân lực và tiếp thu công nghệ.

SemiAnalysis nhấn mạnh rằng “robot đa năng” có khả năng thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào trong mọi môi trường là “chén thánh” của robot hiện đại. Quốc gia nào phát triển thành công sẽ thu được lợi ích lớn. Hiện tại, Mỹ đang nhận thức rõ về sự tụt hậu trong ngành robot và có những kêu gọi hợp tác giữa chính phủ, ngành công nghiệp và các viện nghiên cứu. Để ngăn chặn Trung Quốc thống trị ngành robot và duy trì khả năng cạnh tranh, Mỹ cần xây dựng một chiến lược quốc gia phù hợp, tái cấu trúc sản xuất trong nước, củng cố chuỗi cung ứng cũng như đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.