Trình Quốc hội cho ý kiến Luật Tình trạng khẩn cấp tại kỳ họp thứ 9

Báo cáo tại phiên họp, Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, việc ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập của pháp luật về tình trạng khẩn cấp như: Về khái niệm tình trạng khẩn cấp để phân biệt với tình huống cấp bách; về hình thức văn bản; thẩm quyền quy định về tình trạng khẩn cấp và ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp; về các chính sách cứu trợ, hỗ trợ nhằm ứng phó trong tình trạng khẩn cấp, bảo đảm an sinh xã hội, phục hồi kinh tế.

Theo ông Cương, kể từ khi có Pháp lệnh Tình trạng khẩn cấp và một số luật chuyên ngành có quy định về tình trạng khẩn cấp, nước ta chưa từng ban bố tình trạng khẩn cấp. Ngay trong giai đoạn chống dịch Covid-19, mặc dù chưa ban bố tình trạng khẩn cấp nhưng một số biện pháp tương tự như biện pháp của tình trạng khẩn cấp lại được áp dụng để ứng phó với dịch. Quá trình chống dịch Covid-19 đã mang lại nhiều bài học kinh nghiệm, đồng thời cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập trong tổ chức thực hiện pháp luật về tình trạng khẩn cấp.

Bên cạnh đó, cục diện thế giới đang có sự chuyển biến nhanh, phức tạp chưa từng có, theo chiều hướng đa cực, đa trung tâm, đa tầng lớp và phân tuyến mạnh. Điều chỉnh chính sách và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các trung tâm quyền lực sẽ ngày càng gay gắt. Xung đột, chiến tranh diễn ra ở nhiều khu vực, phức tạp hơn, với nhiều hình thái và phương thức mới.

Tình hình thiên tai có xu thế ngày càng gia tăng, diễn biến bất thường, trái quy luật, gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm gia tăng các tình huống khẩn cấp về sự cố, thảm họa, đòi hỏi các quốc gia phải có các biện pháp ứng phó khẩn cấp. Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất từ biến đổi khí hậu; dịch bệnh nguy hiểm xảy ra thường xuyên với mức độ cao hơn. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch, phản động không ngừng chống phá.

Từ những phân tích trên, ông Cương nói: “Việc xây dựng, ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp là cần thiết để hoàn thiện hành lang pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn”.

Thẩm tra sơ bộ dự án Luật, ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Quốc hội cho hay, Thường trực Uỷ ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Quốc hội nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật với những căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ và thấy rằng việc ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp là nhằm thể chế hóa đường lối chủ trương của Đảng về hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố; đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân. Việc ban hành Luật nhằm kịp thời khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật về tình trạng khẩn cấp, nhất là từ khi diễn ra đại dịch Covid-19.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, qua thảo luận, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Bộ Quốc phòng đã tích cực nỗ lực trách nhiệm trong chuẩn bị hồ sơ Luật, bảo đảm đầy đủ đúng tiến độ theo quy định. Thường trực Uỷ ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại cũng đã thẩm tra sơ bộ.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với nhiều nội dung trong dự thảo Luật do Chính phủ trình và thẩm tra của Uỷ ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại, các cơ quan của Quốc hội.

Ông Phương đánh giá, dự thảo Luật cơ bản bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng về đổi mới hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật và yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9.

Để hoàn thiện dự thảo Luật, ông Phương đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu rà soát kỹ lưỡng các văn bản, quy phạm pháp luật có liên quan đến tình trạng khẩn cấp, các điều ước quốc tế, bảo đảm tính thống nhất, tính tương thích, tính khả thi, xử lý hài hoà các nội dung, quy định có liên quan đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu thể chế hoá quan điểm về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, các nguyên tắc quản lý nhà nước, phân cấp, phân quyền, giao quyền cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan ngang bộ, đơn giản hoá thủ tục hành chính.