Ý kiến cho rằng câu hỏi số 79, mã đề 324, môn địa lý trong bài thi khoa học xã hội của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023 không có đáp án đúng nêu ra những lý do như sau: “Cơ cấu là cấu trúc bên trong, hoặc tỷ lệ và những mối quan hệ giữa những bộ phận cấu thành, kết hợp tạo nên một hệ thống. Vì thế, để vẽ biểu đồ thể hiện sự thay đổi cơ cấu của các đối tượng chúng ta bắt buộc phải vẽ biểu đồ về diện tích; cụ thể trong trường hợp này là biểu đồ miền hoặc tròn; không thể vẽ biểu đồ cột hoặc đường biểu diễn để thể hiện sự thay đổi cơ cấu khối lượng hàng hóa.
Điều đáng nói với số liệu 4 năm người ta cũng không bao giờ vẽ biểu đồ tròn vì rất khó nhìn, rất khó so sánh đối tượng… Chính vì thế chỉ có biểu đồ miền là thích hợp, gò ép lắm mới vẽ biểu đồ tròn”.
Câu hỏi 79 môn địa lý đang gây tranh luận
Tuy nhiên, theo tôi thực tế đây là câu hỏi hay trên nền kiến thức cơ bản về kỹ năng biểu đồ trong môn địa lý và có tính phân hóa thí sinh rõ rệt. Nhưng câu hỏi này có thể gây lúng túng cho thí sinh khi làm bài.
Về phương diện địa lý, có thể hiểu cơ cấu là một tổng thể bao gồm các thành phần cấu thành, được biểu thị bởi tỷ trọng (tỷ lệ) của mỗi thành phần trong đó. Sự chuyển dịch cơ cấu chính là sự thay đổi tỷ trọng của các thành phần tạo nên cơ cấu.
Để thể hiện cơ cấu cũng như sự thay đổi cơ cấu của hiện tượng địa lý qua biểu đồ, thông thường có thể biểu hiện bằng các dạng biểu đồ cơ bản như biểu đồ tròn, biểu đồ cột và biểu đồ miền. Trong đó, biểu đồ cột thể hiện cơ cấu là biểu đồ cột với tổng thể 100% ở mỗi thời điểm (khác với biểu đồ cột thể hiện giá trị tuyệt đối). Và tất nhiên, không thể biểu hiện bằng biểu đồ đường vì biểu đồ đường không thể hiện cơ cấu của hiện tượng.
Thí sinh sau giờ thi tổ hợp khoa học xã hội (sử, địa, giáo dục công dân) kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023
Cho nên, với câu hỏi số 79, mã đề thi 324 yêu cầu “các dạng biểu đồ thích hợp” để thể hiện sự thay đổi cơ cấu khối lượng hàng hóa luân chuyển bằng đường hàng không ở nước ta” thì có thể biểu hiện bằng các dạng biểu đồ: tròn, cột và miền là đúng. Vì vậy, đáp án câu này là C.
Trong trường hợp, với câu hỏi này, nếu đề thi yêu cầu chọn biểu đồ thích hợp nhất để thể hiện sự thay đổi cơ cấu thì biểu đồ đúng là biểu đồ miền, do sự thay đổi (chuyển dịch) cơ cấu với nhiều năm (4 năm trở lên).
Ở đây, cần nhấn mạnh, đề thi chỉ yêu cầu xác định các dạng biểu đồ thích hợp (không phải thích hợp nhất) để thể hiện sự thay đổi cơ cấu thì biểu đồ tròn, cột và miền đều được.
Vì vậy, câu hỏi số 79, mã đề thi 324 kỳ thi tốt nghiệp THPT 2023 là không sai, không phải “không có đáp án đúng”.
