“Trải thảm” đón giảng viên tiến sĩ

Từ năm 2025, vào ngày 30-6 hằng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo bắt đầu công bố kết quả thực hiện chuẩn cơ sở giáo dục đại học,trong đó có chuẩn về giảng viên tiến sĩ

Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học (ĐH) có hiệu lực thi hành kể từ ngày 22-3-2024 và bắt đầu được áp dụng cho các cơ sở giáo dục ĐH từ năm 2025. Theo đó, chuẩn cơ sở giáo dục ĐH gồm 6 tiêu chuẩn: Tổ chức và quản trị, giảng viên, cơ sở vật chất, tài chính, tuyển sinh và đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Nguồn tuyển khó vẫn phải nâng tỉ lệ tiến sĩ

Trong đó, tiêu chí 2.3 của tiêu chuẩn 2 quy định tỉ lệ giảng viên toàn thời gian có trình độ tiến sĩ (TS) không thấp hơn 20% và từ năm 2030 không thấp hơn 30% đối với cơ sở giáo dục ĐH không đào tạo TS; không thấp hơn 5% và từ năm 2030 không thấp hơn 10% đối với các trường đào tạo ngành đặc thù không đào tạo TS; không thấp hơn 40% và từ năm 2030 không thấp hơn 50% đối với cơ sở giáo dục ĐH có đào tạo TS; không thấp hơn 10% và từ năm 2030 không thấp hơn 15% đối với các trường đào tạo ngành đặc thù có đào tạo TS.

Để bảo đảm lực lượng TS theo đúng quy định tại Thông tư số 01 là một thách thức với rất nhiều cơ sở giáo dục ĐH hiện nay, nhất là việc tìm kiếm các giảng viên trình độ TS ở những ngành đào tạo về ngôn ngữ, hay các ngành mới mở. Hiệu trưởng một trường ĐH đóng tại Hà Nội cho hay nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là điều cần phải làm để nâng cao chất lượng đào tạo. Công tác phát triển đội ngũ giảng viên được lãnh đạo nhà trường đặc biệt quan tâm nhưng việc phát triển đội ngũ còn rất nhiều khó khăn do nguồn tuyển rất thiếu. Thậm chí mặc dù nhà trường có áp dụng chính sách thu hút TS từ nước ngoài nhưng thủ tục hành chính liên quan khá phức tạp và mất nhiều thời gian nên việc tuyển dụng không dễ dàng. Thậm chí có TS đến với trường vì lý do kinh tế nên khi có cơ sở đào tạo khác có chính sách hấp dẫn hơn, họ sẵn sàng chuyển đi.

Để có đủ giảng viên trong tương lai, năm 2025, ĐH Bách khoa Hà Nội thông báo tuyển dụng 43 ứng viên trẻ tuổi, tài năng để đào tạo đạt trình độ TS và trở thành giảng viên của ĐH Bách khoa Hà Nội. Điều kiện đăng ký dự tuyển là các sinh viên tốt nghiệp ĐH loại giỏi/xuất sắc, tuổi dưới 30, chuyên ngành phù hợp theo từng vị trí tuyển dụng và thạc sĩ loại khá trở lên, tuổi dưới 35. Ưu tiên tốt nghiệp ĐH loại xuất sắc từ các trường ĐH uy tín trong và ngoài nước, là tác giả chính của công bố trong danh mục ISI/Scopus; có khả năng nghiên cứu, kinh nghiệm và năng lực thực tế gắn với chuyên môn. Các ứng viên phải cam kết làm việc lâu dài tại ĐH Bách khoa Hà Nội.

Năm 2025, ĐHQG TP HCM tiếp tục tuyển TS theo Đề án VNU350 (Chương trình VNU350) để phục vụ nghiên cứu khoa học và các nhiệm vụ khác của các trường ĐH thành viên. Theo đó, đợt 1 năm 2025, Chương trình VNU350 tuyển dụng 101 chỉ tiêu làm việc tại các đơn vị thành viên và trực thuộc. Đại diện ĐHQG TP HCM cho biết ứng viên làm việc theo Đề án VNU350 được hưởng chính sách ưu đãi riêng.

Tại các trường ĐH khác, việc nâng cao tỉ lệ giảng viên có trình độ TS được đẩy mạnh. Tại Trường ĐH Tài chính – Marketing, tính đến ngày 20-11-2024, tỉ lệ giảng viên có trình độ TS của trường là 30%, mục tiêu đến năm 2027 là 55%. Để đạt được mục tiêu trên, một mặt trường quy định giảng viên có trình độ thạc sĩ dưới 45 tuổi trong 3 năm tới phải học lên TS.

Ngoài ra, trường cũng tăng cường tuyển dụng những giảng viên có trình độ TS từ bên ngoài về trường công tác. Trường ĐH Công nghiệp TP HCM hiện có 38% tỉ lệ giảng viên có trình độ TS, mục tiêu đến năm 2025 là 40%, bằng cách nâng cao trình độ từ lực lượng giảng viên tại chỗ và từ ngoài trường về.

Tại Trường ĐH Ngân hàng TP HCM, mỗi năm trường tăng từ 20 đến 35 giảng viên có trình độ TS, PGS, GS từ nguồn giảng viên tại chỗ và từ bên ngoài về. Hiện nay, tỉ lệ giảng viên có trình độ TS là 55,5%, trường đặt mục tiêu đến năm 2026 nâng tỉ lệ này lên 80%.

Chi tiền tỉ thu hút nhân tài

Để nâng tầm thương hiệu cũng như bảo đảm các tiêu chí theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thời gian qua nhiều trường đã đưa ra những chính sách thu hút hấp dẫn. GS Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược – ĐHQG Hà Nội, cho hay trường đã thu hút được đội ngũ nhân lực trình độ cao về làm công tác giảng dạy cả chính nhiệm, cả kiêm nhiệm. Đặc biệt, thời gian gần đây, đa phần các chuyên gia đầu ngành tại các bệnh viện lớn ở Hà Nội đã về đảm nhận những chức vụ chuyên môn như trưởng bộ môn, trưởng khoa hay phó khoa tại trường.

ĐHQG Hà Nội đưa ra chính sách thu hút là các nhà khoa học có thành tích nghiên cứu xuất sắc, ở trong và ngoài nước, bao gồm cả người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài, có mong muốn tham gia nghiên cứu khoa học, đảm nhận các vị trí trưởng nhóm nghiên cứu mạnh ở các lĩnh vực khoa học – công nghệ mà ĐHQG Hà Nội định hướng nghiên cứu ưu tiên. Quyền lợi được hưởng bao gồm các chế độ ưu đãi theo quy định của nhà nước và ĐHQG Hà Nội, được ưu tiên sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị dùng chung của nhà trường, được bảo đảm các điều kiện việc làm, trang thiết bị và triển khai cơ chế chính sách theo thỏa thuận để có thể đẩy mạnh các lĩnh vực khoa học – công nghệ mũi nhọn của Việt Nam. Đặc biệt, các nhà khoa học được đầu tư kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học – công nghệ từ 3 tỉ đồng trong 3 năm và được đề xuất đầu tư tăng cường năng lực để phát triển nhóm nghiên cứu mạnh.

Năm 2024, Trường ĐH Công nghiệp Hà Nội cũng tuyển dụng 41 chỉ tiêu theo đề án “Chính sách thu hút giảng viên, chuyên gia có chức danh GS, PGS và trình độ TS”. Trường xét tuyển đối với giảng viên có trình độ TS qua các vòng thẩm định hồ sơ và kiểm tra giảng viên, phỏng vấn và tiếp nhận đối với giảng viên, chuyên gia có chức danh GS, PGS. Các ứng viên cần cam kết thời gian làm việc tại trường tối thiểu 5 năm. Ngoài được hưởng chế độ chính sách theo quy định, các giảng viên và chuyên gia được thu hút về công tác Trường ĐH Công nghiệp Hà Nội sẽ được hưởng chế độ thu hút bằng tiền sau khi được tuyển dụng, tiếp nhận.

Tại Trường ĐH Công thương TP HCM, để tạo điều kiện cho giảng viên học lên TS, trường giảm 50% giờ dạy và miễn 100% học phí học TS; trường cũng đã ban hành các chính sách ưu đãi để thu hút TS về trường công tác. Theo đó, mỗi TS về trường sẽ nhận 100 triệu đồng, người có học hàm PGS là 150 triệu đồng, GS nhận 200 triệu đồng…, các chính sách này đã phát huy hiệu quả. Để tăng tỉ lệ giảng viên có trình độ TS, trường đã có các chính sách đãi ngộ nhằm tăng thu nhập cho cán bộ giảng viên. Ngoài lương, cán bộ giảng viên mỗi tháng còn được hưởng các phụ cấp phúc lợi và thu nhập theo vị trí việc làm, học hàm – học vị. Năm 2023, có 21 TS, 2 PGS về trường công tác.

PGS-TS Phạm Tiến Đạt, Hiệu trưởng Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho biết đối với giảng viên là thạc sĩ học lên TS, trường thanh toán toàn bộ học phí, chi phí đi lại (nếu học ngoài TP HCM), mỗi học kỳ chỉ dạy 1-2 lớp và hưởng nguyên lương cũng như thu nhập khác. Khi có bằng TS, giảng viên còn được nhận thêm 60 triệu đồng nếu là đào tạo trong nước, đào tạo ở nước ngoài là 100 triệu đồng. Với giảng viên có học hàm PGS được tặng thưởng 300 triệu đồng, học hàm GS thưởng 400 triệu đồng (dưới 50 tuổi)…