Giữa bạt ngàn những cánh đồng lúa thẳng tắp vùng Tứ Giác Long Xuyên, giữa bốn bề những con kênh chở nặng phù sa thuộc một trong những khu vực châu thổ trù phú nhất hạ nguồn sông Cửu Long, rừng tràm Trà Sư hiện lên như một viên ngọc quý nằm lặng lẽ giữa bao la ruộng đồng. Trà Sư là một trong những mô hình kết hợp nhuần nhuyễn và thành công giữa việc bảo tồn hệ sinh thái và phát triển du lịch bền vững.
Chúng tôi nhiều lần đến thăm rừng tràm Trà Sư trong những thời điểm khác nhau. Mỗi mùa, khu rừng này có một sắc thái khác biệt, và hầu như đều rất thú vị. Miền Tây, nhất là những vùng canh tác lúa với hệ thống cánh đồng bạt ngàn, thường sẽ rất đẹp trong mùa nước nổi, từ khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm. Khi những cánh đồng xung quanh ngập trong nước lũ, cũng là nguồn phù sa vô tận đổ về từ thượng nguồn sông Mekong, thì Trà Sư nhìn từ xa cũng bồng bềnh như một mảng xanh mượt mà.
Hoặc nếu khách phương xa đến thăm Trà Sư vào độ giáp Tết, khoảng tháng Chạp đổ lại, thì sẽ được chứng kiến mùa chim di trú. Đôi khi may mắn sẽ bắt gặp quần thể chim giang sen bay về, đậu rợp cả một khu vực rộng bằng cả sào đất. Hay vào mùa hạ, khi những cơn mưa rào đồng loạt trút xuống vùng đồng bằng, lúa ngoài đồng đương độ đơm bông, cây cối tốt tươi, thì Trà Sư cũng khoác lên một tấm áo mới, bởi bèo tây và những cụm sen nằm rải rác khắp khu rừng tràm bỗng dưng trỗi dậy xanh tốt lạ thường.
Về Trà Sư, chúng tôi thường rất thích ngồi khề khà ly trà, chung rượu với các anh chị trong ban quản lý rừng, nghe kể về các giống chim thú lạ được phát hiện. Sự đa dạng và phong phú về chủng loài ở rừng tràm còn thu hút các nhà nghiên cứu sinh học đến làm việc thường xuyên ở đây. Trà Sư hiện ghi nhận hơn 70 loài chim, khoảng 15 loài dơi, 25 loài ếch nhái và đặc biệt là 140 loài cá, trong đó có 13 loài cá chỉ xuất hiện vào mùa lũ về.
Ở rừng tràm Trà Sư, khoảng thời gian ấn tượng nhất là khi ánh nắng nhạt dần, hoàng hôn buông nhẹ xuống những tán tràm, cũng là lúc bầy chim xao xác bay về tìm tổ trú. Từng bầy, từng bầy xuất hiện dày đặc, tiếng gọi đàn chí choé, tiếng vỗ cánh râm ran. Rồi những buổi tinh mơ, khi bầy nhái nhảy bì bõm dưới những tấm lá sen to, con cá quẫy đuôi đập nước nhẹ nhàng, chúng tôi được đưa đi vòng quanh hồ nước bằng xuồng, xuyên qua những hàng tràm thẳng tắp và xanh mướt, nắng len nhẹ qua tán lá, mùi hương hoa tràm thoang thoảng xung quanh. Ẩn trong làn nước trong veo là những loài thuỷ sinh, rong rêu. Một không gian bình yên đến lạ.
Tạp chí Heritage
