TP.HCM định vị xung lực bứt phá

Từ năm 2025, không gian kinh tế TP.HCM sẽ không ngừng được mở rộng, gắn kết với cả nước và quốc tế dựa trên khai thác tiềm năng và lợi thế

Chuyển mình mạnh mẽ

Năm 2024, TP.HCM ước đạt tăng trưởng GRDP 7,17%, tiếp tục khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế cả nước. Đây là nền tảng để Thành phố phấn đấu đạt mức tăng trưởng 2 con số vào năm 2025 – năm TP.HCM kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thưa ông, dấu ấn đặc biệt về kinh tế – xã hội của Thành phố trong nửa thế kỷ qua là gì?

Trong 50 năm qua, TP.HCM luôn khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế – xã hội của cả nước. Đây là nơi tập trung nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn, dịch vụ hiện đại và thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư trong và ngoài nước.

Sự phát triển kinh tế của Thành phố có tác động lan tỏa đến các địa phương khác trong vùng Đông Nam bộ và cả nước. Với quy mô kinh tế lớn và cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, Thành phố ngày càng gia tăng tỷ trọng các ngành dịch vụ và dẫn đầu về thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, Thành phố chú trọng xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, thu hút nhân tài và đầu tư công nghệ, góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh.

Về mặt xã hội, TP.HCM thu hút người dân từ khắp mọi miền đất nước đến sinh sống, làm việc, học tập, tạo nên sự đa dạng văn hóa, phong tục tập quán. Đây là tiền đề để Thành phố từng bước phát triển trở thành trung tâm văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ của cả nước trong 50 năm qua.

Thành phố vẫn đang chuyển mình mạnh mẽ hơn từng ngày, vươn tầm trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp.

Sau 1 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, TP.HCM bước đầu đạt được những kết quả tích cực, tạo tiền đề vững chắc và xung lực bứt phá quan trọng để phát triển nhanh, mạnh, bền vững. Tuy nhiên, vẫn còn một số cơ chế, chính sách chưa đi vào cuộc sống, ảnh hưởng tới việc giải quyết các điểm nghẽn của Thành phố…

Nghị quyết số 98/2023/QH15 quy định 44 cơ chế đặc thù, trong đó có 33 cơ chế đã áp dụng gồm 24 cơ chế bước đầu đạt kết quả, 9 cơ chế đang trong quá trình chuẩn bị thủ tục và các bước tiếp theo để triển khai đúng quy định. Bên cạnh đó, có 11 cơ chế chưa áp dụng, gồm 1 cơ chế đang chờ bộ, ngành bổ sung quy định; 2 cơ chế dừng thực hiện do đã có quy định mới thay thế; 3 cơ chế chưa đề xuất áp dụng; 5 cơ chế Thành phố đang hoàn thiện văn bản hướng dẫn.

Trong 11 cơ chế chưa áp dụng, có các chính sách về huy động, sử dụng nguồn lực giúp Thành phố phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh, phát triển nhanh và mạnh mẽ. Đó là chính sách ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược (đầu tư vào xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo, Trung tâm nghiên cứu và phát triển R&D; sản xuất chip, bán dẫn, vật liệu mới, năng lượng sạch; thu hút nhà đầu tư chiến lược đầu tư Dự án xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ).

Bên cạnh đó, kế hoạch triển khai quy định “TP.HCM được tăng tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp” chưa được ban hành, dẫn đến việc giải quyết các điểm nghẽn của Thành phố chưa mang lại hiệu quả như kỳ vọng.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP.HCM

Định vị xung lực bứt phá

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Việt Nam sẽ bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. TP.HCM sẽ định vị như thế nào trong không gian kinh tế – xã hội – văn hóa hướng tới kỷ nguyên phát triển mới, thưa ông?

Từ năm 2025, TP.HCM sẽ tiếp tục khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế, trung tâm văn hóa và đô thị thông minh của cả nước, đóng góp then chốt vào sự phát triển của đất nước. Thành phố sẽ định vị các định hướng tập trung phát triển như sau:

Một là, về không gian kinh tế, Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được thông qua. Thành phố đang điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060. Mục tiêu đến năm 2030, TP.HCM là đô thị toàn cầu, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo; là thành phố có nguồn nhân lực chất lượng cao, dịch vụ – công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế xanh và số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại – dịch vụ, văn hóa, giáo dục, khoa học – công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á, tốc độ tăng trưởng kinh tế và GRDP bình quân đầu người thuộc nhóm đứng đầu cả nước và vượt qua ngưỡng thu nhập cao; là thành phố có chất lượng cuộc sống cao, giàu bản sắc, môi trường bền vững, thích ứng với biển đổi khí hậu.

Như vậy, từ năm 2025, không gian kinh tế TP.HCM sẽ không ngừng được mở rộng, gắn kết với vùng, cả nước và quốc tế dựa trên khai thác tiềm năng và lợi thế của Thành phố, quy mô kinh tế ngày càng gia tăng cả về số lượng lẫn chất lượng với các mô hình kinh tế mới cùng với việc khai thác ngày càng hiệu quả các nguồn lực.

Hai là, Thành phố chú trọng nâng cao chất lượng cuộc sống, xây dựng xã hội văn minh, hiện đại, nghĩa tình. Thành phố đang tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và đạt trình độ quốc tế, xây dựng các chương trình kết nối phù hợp cho công nghiệp công nghệ cao…

Ba là, Thành phố sẽ vươn lên trở thành trung tâm văn hóa, du lịch, khoa học – công nghệ của cả nước và khu vực. Thành phố sẽ xây dựng hệ sinh thái khoa học công nghệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hàng đầu của Việt Nam, xác định hoạt động nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực phát triển kinh tế – xã hội…

Bốn là, Thành phố kiên cường vượt qua thách thức, tận dụng cơ hội để phát triển bền vững.

Tựu trung lại, Thành phố cần tập trung vào chuyển đổi mô hình kinh tế, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng xã hội văn minh, hiện đại, nghĩa tình, đồng thời vượt qua những thách thức và tận dụng tối đa cơ hội.

Quá trình thực hiện các định hướng trên ắt hẳn sẽ gặp không ít thách thức. TP.HCM đã nhận diện và lên phương án giải quyết ra sao?

Thách thức lớn nhất là về thể chế, cơ chế, một số chính sách chưa thực sự đột phá, chưa đủ mạnh để tạo động lực cho phát triển hoặc còn vướng mắc, bất cập. Những vướng mắc này không những làm chậm tiến độ các dự án, chương trình trọng điểm của Thành phố, mà còn cản trở việc phát huy tiềm năng và thu hút nguồn lực đầu tư xã hội. Ngoài Nghị quyết số 98/2023/QH15, thời gian tới, cần phải có Luật Đô thị đặc biệt để TP.HCM chủ động hơn trong thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp với vai trò, vị trí của mình.

Bên cạnh đó, Thành phố xác định phương án tập trung đầu tư phát triển hạ tầng giao thông công cộng, đường sắt đô thị, hệ thống xử lý nước thải, rác thải hiện đại, công nghệ cao phù hợp. Trong bối cảnh nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, vẫn chưa đáp ứng nhu cầu, Thành phố xác định sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo, thu hút nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.

Chất lượng cuộc sống người dân, mức độ hạnh phúc cũng là một thước đo quan trọng đối với Thành phố trong giai đoạn kế tiếp. Do vậy, Thành số sẽ tập trung hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ công; đẩy mạnh các hoạt động xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân.

Sẵn sàng thành lập trung tâm tài chính

Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị đã định hướng TP.HCM đến năm 2045 trở thành thành phố có nền công nghiệp phát triển hiện đại ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực và vươn tầm châu lục. Thành phố đã có những giải pháp cụ thể gì để hiện thực hóa mục tiêu này?

Thành phố chú trọng phát triển công nghiệp công nghệ cao, tăng tỷ trọng công nghiệp – xây dựng lên 27 – 30% và tái cơ cấu ngành mạnh mẽ. Các ngành công nghiệp chủ lực được phát triển theo hướng hoàn thiện hệ sinh thái, tập trung vào các phân khúc công nghệ cao với giá trị tăng trưởng lớn.

Thành phố sẽ có chính sách hỗ trợ lãi suất, ưu đãi tiền thuê đất  cho các dự án trọng điểm, đầu tư vào các ngành tiềm năng như điện tử – bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và vật liệu mới….

Thành phố cũng đẩy mạnh hợp tác công – tư để huy động vốn xã hội và phát triển kết cấu hạ tầng công nghiệp, dịch vụ. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng và thu hồi đất, hoàn thiện thể chế pháp lý để đảm bảo tính hiệu quả trong quản lý.

Ngoài ra, Thành phố tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược, công nghệ cao và phát triển kết nối thị trường trong nước và quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh. Thu hút tối đa và sử dụng hiệu quả nguồn lực của khu vực tư nhân để bù đắp sự thiếu hụt của ngân sách nhà nước trong đầu tư hạ tầng, dịch vụ công.

Thành phố sẽ tập trung nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư nước ngoài. Trong đó, chú trọng thu hút các tập đoàn hàng đầu thế giới, tái định vị dòng vốn đầu tư nước ngoài để giảm thiểu rủi ro và ưu tiên các dự án xanh, công nghệ cao. Thông qua hợp tác cùng phát triển, Thành phố sẽ kết nối sản xuất trong nước với chuỗi sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng.

Bộ Chính trị đã đồng ý thành lập Trung tâm tài chính quốc tế toàn diện tại TP.HCM. Theo các chuyên gia, việc sớm phát triển trung tâm tài chính quốc tế sẽ tạo cơ hội để Thành phố kết nối thị trường tài chính toàn cầu, thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, thúc đẩy nguồn lực, tạo đột phá để phát triển. Thành phố đã có lộ trình thế nào để tận dụng tốt cơ hội này?

Thành phố đã thành lập Ban Chỉ đạo Thành phố về Trung tâm tài chính quốc tế, do Bí thư Thành ủy làm Trưởng ban để phối hợp với các cơ quan trung ương triển khai các nhiệm vụ theo phân công.

Thành phố sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành liên quan rà soát, đánh giá tác động từng chính sách, đề xuất nội dung liên quan, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp để xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về trung tâm tài chính, đồng thời phối hợp xây dựng văn bản quy định và hướng dẫn thi hành Nghị quyết theo thẩm quyền.

Thành phố sẽ xây dựng kế hoạch huy động nguồn lực, bao gồm nguồn lực từ ngân sách nhà nước và nguồn lực tư nhân để phát triển hạ tầng phục vụ trung tâm tài chính; xây dựng và triển khai phương án đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực cho trung tâm tài chính; chuẩn bị địa điểm để sẵn sàng cho việc phát triển trung tâm tài chính; xúc tiến đầu tư, mời gọi đầu tư vào trung tâm tài chính tại TP.HCM.