Top 5 cường quốc đầu tư mạnh nhất cho hạm đội tàu ngầm hạt nhân

Đứng đầu trong bảng xếp hạng hải quân toàn cầu là các quốc gia có khả năng thiết kế, chế tạo và vận hành tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN), loại vũ khí tiên tiến và gần như không thể bị đánh chặn. Xa hơn nữa, ở mức cực đoan nhất, là tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSBN), có nhiệm vụ tuần tra các vòng kín ở đại dương sâu.

Theo “Dự báo thị trường tàu ngầm toàn cầu 2024-2034” của GlobalData, thị trường tàu ngầm toàn cầu, có giá trị 37,3 tỷ USD vào năm 2024, được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 4,4% trong giai đoạn dự báo kể trên.

Dưới đây là 5 quốc gia đang đầu tư mạnh mẽ nhất cho loại tàu chiến này:

Úc

Là quốc gia mới tham gia vào lĩnh vực tàu ngầm hạt nhân, Úc đã bắt tay vào kế hoạch song phương nhằm phát triển năng lực SSN thông qua sáng kiến ​​an ninh AUKUS, với sự hỗ trợ rất lớn từ Mỹ và Anh. Hải quân Úc sẽ vận hành tới 3 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN) lớp Virginia.

Trụ cột thứ nhất của khuôn khổ AUKUS đạt đến đỉnh cao với việc Mỹ bán tàu ngầm lớp Virginia cho Úc vào đầu những năm 2030, trong đó Hải quân Úc sẽ vận hành tới 3 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN) lớp Virginia, có khả năng hoạt động trong ít nhất 10 năm và hai tàu ngầm lớp Virginia khác được giữ lại theo tùy chọn.

Sau đó, Úc sẽ thay thế tàu ngầm lớp Virginia bằng thiết kế SSN-AUKUS, một chương trình chung với Anh sẽ cung cấp SSN thế hệ tiếp theo để thay thế các lớp Astute và Virginia đang hoạt động. Vương quốc Anh sẽ cung cấp SSN-AUKUS đầu tiên của riêng mình vào cuối những năm 2030, với SSN-AUKUS đầu tiên được chế tạo tại Úc dự kiến ​​sẽ bàn giao vào đầu những năm 2040.

Ngoài ra, có khả năng Mỹ, Anh và Úc có thể sử dụng chung một loại ngư lôi, trong đó tàu ngầm của Mỹ và Anh hiện đang vận hành các ngư lôi hạng nặng Mark 48 và Spearfish (có tầm bắn từ 35 đến 56 km và đầu đạn nặng khoảng 300 kg). Các lĩnh vực chung khác có thể bắt nguồn từ công nghệ Mỹ bao gồm các hệ thống chung và điều khiển, sonar và các cảm biến thu thập thông tin tình báo khác.

Phân tích của GlobalData cho thấy chi tiêu của Úc cho AUKUS, vốn đã chứng kiến ​​khoản đầu tư hàng tỷ USD vào ngành công nghiệp quốc phòng của Anh và Mỹ, sẽ tăng từ gần 3,6 tỷ đô la vào năm 2024 lên gần 6,4 tỷ USD vào năm 2034. Tổng cộng, Canberra sẽ cam kết chi 52,8 tỷ USD để mua sắm tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân trong thập kỷ tới.

Trung Quốc

Chi tiêu quốc phòng của nước này có tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 7,5% trong giai đoạn 2019-23, đạt 230,3 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến ​​sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 6,6%, đạt 323,7 tỷ USD vào năm 2028. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng dự kiến ​​sẽ chi 1,4 nghìn tỷ USD trong giai đoạn 2024–28 cho việc mua sắm phần cứng quân sự và hiện đại hóa lực lượng vũ trang.

Trong số này, hơn 36,6 tỷ USD sẽ được dành cho việc mua sắm SSN và SSBN, với mức chi tiêu hàng năm vào năm 2034 dự kiến ​​sẽ đạt hơn 4,3 tỷ USD, từ mức 2,6 tỷ USD vào năm 2024.

Theo Naval Technology, Trung Quốc sở hữu lực lượng hải quân lớn nhất thế giới. Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) vận hành rất nhiều tàu ngầm điện-diesel, nhưng kể từ đầu thiên niên kỷ đã tìm cách phát triển hơn nữa khả năng hạt nhân của mình, với việc đưa vào sử dụng hai tàu ngầm SSN Type-093 trong giai đoạn 2006-2007 và 4 biến thể Type-093A trong giai đoạn 2012-2017.

PLAN cũng vận hành các tàu ngầm tấn công hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN), với 4 tàu Type-094 được đưa vào hoạt động trong giai đoạn 2007-2021 và hai tàu Type-094A vào năm 2020. PLAN cũng có một tàu SSBN Type-092 từ những năm 1980 trong biên chế.

Trung Quốc cũng đang nghiên cứu lớp SSBN Type-096 mới, với hai tàu đang được đóng, nhiều khả năng là nhiều tàu khác nữa được lên kế hoạch như một phần của quá trình chuyển đổi chung sang hệ thống đẩy hạt nhân cho hạm đội tàu ngầm của nước này.

Ngoài ra, một số lượng tàu không xác định theo thiết kế SSN Type-095 cũng đang được phát triển, với Nhà máy đóng tàu Bột Hải (Công ty TNHH Công nghiệp đóng tàu Trung Quốc) là ứng cử viên có nhiều khả năng nhất cho giai đoạn sản xuất.

Ấn Độ

Vào cuối năm 2024, trong một động thái quan trọng nhằm tăng cường an ninh hàng hải, Ủy ban Nội các về An ninh (CCS) của Ấn Độ đã phê duyệt việc đóng trong nước hai tàu ngầm tấn công hạt nhân (SSN) theo Dự án 75-Alpha, bản thân nó là một phần trong mô hình chi tiêu rộng hơn nhiều cho năng lực ngầm.

Phân tích cho thấy Ấn Độ sẽ chi khoảng 31,6 tỷ USD để mua sắm nhiều loại tàu ngầm khác nhau trong thập kỷ tới. Trong số này, 30,5% sẽ được chuyển hướng cho việc mua sắm SSN Dự án 75-Alpha trong cùng thời kỳ, khi Ấn Độ dự kiến ​​sẽ mua tổng cộng 6 tàu ngầm tấn công hạt nhân theo chương trình này với giá trị ước tính là 17 tỷ USD.

Với sức mạnh tấn công và khả năng chịu đựng dưới nước không giới hạn, tàu ngầm tấn công hạt nhân (SSN) sẽ cho phép Ấn Độ thể hiện sức mạnh ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong khi vẫn hỗ trợ những tiến bộ tự lực trong các công nghệ quốc phòng quan trọng. Những SSN này, kết hợp với máy bay tuần tra chống ngầm P-8I của Hải quân Ấn Độ, sẽ tăng cường khả năng phát hiện và theo dõi tàu ngầm hoạt động tại Ấn Độ Dương.

Nga

Nga là quốc gia hàng đầu về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, với kinh nghiệm có từ nhiều thập kỷ trước, ngay từ giai đoạn đầu của Chiến tranh Lạnh.

Vượt qua cả hạm đội tàu nổi, lực lượng tàu ngầm của Hải quân Nga cực kỳ có sức mạnh răn đe, với năng lực thiết kế, sản xuất và bảo dưỡng ở đẳng cấp cao tại các cơ sở công nghiệp quốc phòng của đất nước.

Theo dữ liệu của GlobalData năm 2024, Moscow dự kiến ​​sẽ chi gần 35,5 tỷ USD trong 10 năm tới cho việc mua sắm tàu ​​ngầm. Mặc dù ngân sách cho cuộc chiến trên bộ được ưu tiên, nhưng bản chất quan trọng của đội tàu SSN và SSBN khiến Moscow vẫn phải cân đối để duy trì mức độ đầu tư cho lực lượng răn đe then chốt nhất của mình.

Hải quân Nga sở hữu một hạm đội tàu ngầm hạt nhân đáng kể, bao gồm một tàu SSN lớp Losharik, tối đa 4 SSN lớp Yasen và 7 SSBN lớp Borei, được đưa vào sử dụng lần lượt vào năm 2003, 2013 và từ năm 2013. Hải quân Nga cũng duy trì tối đa 9 SSN lớp Akula, 6 SSN lớp Oscar II và hai SSN lớp Sierra II từ những năm 198àu

Về mặt mua sắm đang diễn ra và trong tương lai, các tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen đang dần được đưa vào sử dụng để thay thế các lớp cũ khác, với kế hoạch lên tới 12 tàu ngầm. Tương tự, cũng sẽ có tới 14 tàu ngầm lớp Borei được mua.

Với lượng giãn nước 14.700 tấn khi nổi và 24.000 tấn khi lặn, tàu ngầm lớp Borei mang theo 16 tên lửa RSM-56 Bulava với 6 đến 10 đầu đạn mỗi tên lửa và tầm bắn 10.000 km. Tổng sức công phá của các đầu đạn gắn theo một tên lửa RSM-56 Bulava có thể lên đến 1.000 kiloton, tương đương 67 quả bom nguyên tử Mỹ thả xuống Hiroshima.

Mỹ

Đối với Mỹ, vốn đã mất đi sự cân bằng về số lượng với Hải quân Trung Quốc về mặt lực lượng tàu chiến mặt nước từ lâu, tàu ngầm đại diện cho một lĩnh vực mà nước này vẫn duy trì được lợi thế so với đối thủ mới nhất trong bảng xếp hạng hải quân toàn cầu.

Bản chất khổng lồ của ngân sách quốc phòng Mỹ cho phép họ chi tiêu ở quy mô mà ít quốc gia nào khác có thể sánh kịp. Phân tích của GlobalData chỉ ra rằng ngân sách quốc phòng của Mỹ đã tăng 10,7% vào năm 2023 lên 818,8 tỷ USD, vượt xa cột mốc 739,5 tỷ USD của năm 2022.

Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia (NDAA) năm 2024 quy định ngân sách quốc phòng Mỹ dự kiến ​​tăng 2,8% lên 841,4 tỷ USD vào năm 2024, số liệu này không bao gồm chi tiêu của Bộ Năng lượng và Hoạt động Quốc phòng Năng lượng Nguyên tử khỏi tổng chi tiêu của NDAA. Đến năm 2028, tổng ngân sách quốc phòng dự kiến của Mỹ ​​sẽ đạt 931,6 tỷ USD.

Trong đó, Washington dự kiến ​​sẽ chi 213,9 tỷ USD cho việc mua tàu ngầm hạt nhân trong thập kỷ tới. Hải quân Mỹ vận hành khoảng 24 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN) lớp Los Angeles, một thiết kế được đưa vào sử dụng lần đầu tiên vào những năm 1970, với 62 chiếc cuối cùng được chế tạo, và 3 tàu ngầm lớp Seawolf ra mắt vào năm 1997.

Loại SSN mới nhất trong biên chế Hải quân Hoa Kỳ, lớp Virginia, được đưa vào sử dụng lần đầu tiên vào năm 2024, với 23 tàu hiện đang hoạt động và sẽ lên tới 66 tàu nếu dự án này được đóng đủ hết các tàu như kế hoạch.

Xét về tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN), Mỹ vận hành 14 tàu lớp Ohio, mang theo vũ khí răn đe hạt nhân cũng như 4 tàu ngầm lớp Ohio được cải tiến, trang bị tên lửa hành trình và được định danh là SSGN.

Chương trình SSBN lớp Columbia thay thế những tàu trên hiện đang được lên kế hoạch để sản xuất 12 tàu ngầm SSBN, trong đó chiếc đầu tiên trong lớp này dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động vào khoảng năm 2031.

Mỗi tàu ngầm lớp Columbia có lượng giãn nước 20.800 tấn, mang theo 16 tên lửa hạt nhân Trident D5. Đây là loại tên lửa mang được tới 8 đầu đạn W88 với sức công phá 475 kiloton (tương đương khoảng 32 quả bom nguyên tử Mỹ thả xuống Hiroshima ) và tầm bắn 12.000 km.

Giá của tàu ngầm hạt nhân lớp Columbia vào khoảng 9,15 tỷ USD và tổng chi phí cho vòng đời của cả 12 tàu có thể lên đến 347 tỷ USD.

Nguyễn Khánh