Top 10 tác phẩm âm nhạc nổi bật của TP.HCM có Đất nước trọn niềm vui, Một đời người một rừng cây

Cuộc bình chọn 50 tác phẩm nổi bật thuộc nhiều lĩnh vực của TP.HCM hướng đến kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước (30-4-1975 – 30-4-2025).

Trong lĩnh vực âm nhạc, top 10 tác phẩm âm nhạc nổi bật được đề cử gồm các ca khúc Mùa xuân trên TP.HCM, Đất nước trọn niềm vui, Tiếng hát thành phố mang tên Người, Bên tượng đài Bác Hồ, Thành phố tình yêu và nỗi nhớ, Một đời người một rừng cây, Thành phố của tôi, Thành phố trẻ, Thành phố tôi yêu và Giao hưởng số 6 – Sài Gòn 300 năm.

Theo ban tổ chức, các tác phẩm phải được sáng tác và công bố từ ngày 30-4-1975 đến hết năm 2023.

Đáp ứng các tiêu chí: tiêu biểu về giá trị tư tưởng và nghệ thuật; ca ngợi truyền thống đấu tranh vẻ vang, anh dũng, công cuộc xây dựng và phát triển TP.HCM; ca ngợi cuộc sống và con người TP văn minh, hiện đại, nghĩa tình; có sức lan tỏa sâu rộng, được nhân dân yêu thích.

Thành phố rất quan tâm tới anh chị em nghệ sĩ cũng như tác phẩm của họ nhưng để vinh danh hết thì không xuể, chỉ có thể chọn ra một số ít trong đó. Và những tác phẩm vắng mặt không có nghĩa không xứng đáng, không hay.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung (phó chủ tịch Hội Âm nhạc TP.HCM)

Vắng mặt không có nghĩa không xứng đáng

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung – phó chủ tịch Hội Âm nhạc TP.HCM, chủ tịch hội đồng bình chọn lĩnh vực âm nhạc – chia sẻ với Tuổi Trẻ, từ đầu hội đã trình bày quan điểm với mốc 50 năm, có cả ngàn tác phẩm xứng đáng để vinh danh.

Song chỉ giới hạn 10 đề cử nên hội gặp rất nhiều khó khăn. “Cuối cùng dựa trên phiếu bầu của số đông, sau nhiều vòng, rút gọn còn 10 tác phẩm để trình xét tiếp”, ông nói.

Ban đầu hội đề xuất với TP, đó là những tác phẩm có dấu ấn, xứng đáng, đảm bảo hai yếu tố: tác phẩm về TP.HCM và do hội viên của hội sáng tác.

Tuy nhiên trong quá trình xét, có quá nhiều tác phẩm hay, ngoài tiêu chí vẫn được đề cử. “Chẳng hạn Thành phố trẻ, nhạc sĩ Trần Tiến không phải hội viên của Hội Âm nhạc TP vẫn được đề cử”, ông Trung dẫn chứng.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung bày tỏ hội đồng không phân biệt trong hay ngoài, miễn tác phẩm hay.

Mặt khác, có những tác phẩm không nói về TP nhưng tác giả từ nơi khác đến, chọn TP để sống, lập nghiệp, họ cũng là người TP.HCM. Điều này cho thấy sự cởi mở của cuộc bình chọn, cũng thể hiện TP.HCM là một TP nghĩa tình, đất lành chim đậu.

“Lựa chọn lần này dù cho mang tính tương đối thì hội đồng, ban tổ chức cũng rất cân nhắc, thận trọng. Và những tác phẩm không có mặt trong danh sách không có nghĩa không hay, không xứng đáng”, nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung nói.

Nhiều bài ca đi cùng năm tháng

Nhìn danh sách đề cử, dễ nhận thấy sự thiếu vắng của những ca khúc mới. Mùa xuân trên TP.HCM (nhạc sĩ Xuân Hồng), Đất nước trọn niềm vui (nhạc sĩ Hoàng Hà), Tiếng hát thành phố mang tên Người (nhạc Cao Việt Bách, lời Đăng Trung, Cao Việt Bách) đều ra đời năm 1975, trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, đó là đất nước hòa bình, quy về một mối.

Tiếp sau đó là Bên tượng đài Bác Hồ (nhạc Lư Nhất Vũ, lời Lê Giang, 1977), Thành phố tình yêu và nỗi nhớ (nhạc Phạm Minh Tuấn, thơ Nguyễn Nhật Ánh, 1979), Một đời người một rừng cây (Trần Long Ẩn, 1979).

Hai ca khúc Thành phố của tôi (Phan Nhân) và Thành phố trẻ (Trần Tiến) có tuổi đời 44 năm. “Trẻ” nhất, Thành phố tôi yêu của Hoàng Hiệp và Bản giao hưởng số 6 của Nguyễn Văn Nam cũng khoảng 30 tuổi.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung cho rằng mỗi thời đại có những đặc điểm riêng. Sau năm 1975 tới năm 2000, hoạt động âm nhạc của TP.HCM rất mạnh, gắn với nhóm ca khúc mang màu chính trị, quê hương, đất nước.

Giai đoạn này sản sinh ra nhiều tác phẩm lớn, chất lượng. Còn các nghệ sĩ trẻ sau này hoạt động sôi nổi, số tác phẩm nhiều nhưng chất chưa đồng đều, thậm chí tỉ lệ nghịch với lượng, tuổi thọ ca khúc chưa cao.

Từng thể hiện phần lớn các tác phẩm trên, NSND Tạ Minh Tâm nói với Tuổi Trẻ, 50 năm là một mốc lớn, trọng đại, ở một mặt nào đó dẫu chưa đầy đủ và cũng khó mà đầy đủ, thì danh sách này hoàn toàn xứng đáng. Đó đều là những tác phẩm hay, có giá trị nghệ thuật.

Cá nhân ông đặc biệt nhấn mạnh ba ca khúc đã “lắng đọng” qua nửa thế kỷ và vượt ra phạm vi TP, được khán giả cả nước biết đến: Đất nước trọn niềm vui, Mùa xuân trên TP.HCM và Tiếng hát thành phố mang tên Người.

“Mỗi ca khúc là một góc nhìn, đồng hành cùng sự phát triển của TP và là một phần quan trọng của “mặt trận” văn hóa”, ông cho hay.

Theo ông âm nhạc cũng đóng vai trò quan trọng, cổ vũ tinh thần chiến đấu trong những năm tháng gian lao và quyết tâm xây dựng, bảo vệ Tổ quốc những năm đầu đi lên đổi mới. Trong mỗi bước đi của TP, không thiếu vắng những nốt nhạc, lời ca. Nửa thế kỷ nhìn lại, những tác phẩm đó không cũ, vẫn mới.

Tạ Minh Tâm chia sẻ những nghệ sĩ đi trước đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của họ. TP.HCM hiện thiếu những tác phẩm mới, xứng tầm, kể câu chuyện TP.HCM giai đoạn mới.

Là ca sĩ, Tạ Minh Tâm cũng có khát vọng được hát những tác phẩm hay. “Giờ đời sống âm nhạc khá hỗn độn, để biết đâu là đá đâu là vàng, cần thời gian. Ta sẽ không nói chẳng có những tác phẩm mới hay nhưng rõ ràng phải chờ”, ông nói.