Tổng thống Trump phủ bóng bầu cử Canada

Gió đổi chiều

Chưa đầy 10 ngày sau khi nhậm chức Thủ tướng Canada thay ông Justin Trudeau, ông Mark Carney ngày 23.3 đề nghị Toàn quyền Mary Simon giải tán quốc hội để tổ chức bầu cử sớm vào ngày 28.4 dù theo luật có thể chờ đến ngày 20.10. Giới quan sát phân tích rằng ông Carney đang tận dụng thời cơ sự ủng hộ dành cho đảng Tự do cầm quyền đang phục hồi để hướng đến một chiến thắng, theo Reuters.

Chỉ vài tháng trước đó, các khảo sát cho thấy đảng Bảo thủ do ông Pierre Poilievre lãnh đạo sẽ chiếm thế đa số của quốc hội với cách biệt hàng chục điểm phần trăm trước đảng Tự do. Tuy nhiên, bối cảnh chính trị đã thay đổi nhanh chóng từ khi ông Trudeau thông báo từ chức hồi tháng 1. Trong thời gian đó, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh thuế lên Canada và có nhiều phát biểu “nửa đùa, nửa thật” về chuyện biến xứ sở lá phong thành tiểu bang 51 của Mỹ đã vô tình ảnh hưởng đến ông Poilievre, người bị so sánh có phong cách giống ông Trump.

Theo tờ Le Monde, ông Poilievre chỉ trích các chính sách của chính phủ của đảng Tự do, kêu gọi giảm thuế, tự nhận mình là nạn nhân của giới tinh hoa và truyền thông. Ông cũng đề ra thông điệp “Canada trên hết”, khẩu hiệu làm liên tưởng đến chính sách “Nước Mỹ trên hết của ông Trump”, dù mục đích là để khẳng định chủ quyền của Canada trước mối đe dọa từ Mỹ thời ông Trump.

Theo khảo sát của Đài CBC, lần đầu tiên sau gần 3 năm, đảng Tự do đã vươn lên dẫn đầu trong khi sự ủng hộ dành cho đảng Bảo thủ và đảng Dân chủ Mới (NDP) cấp tiến suy giảm. Một số nhà phân tích cho rằng cuộc đua vẫn rất sít sao để gọi tên người chiến thắng.

Mối đe dọa chung

Phát biểu khởi động chiến dịch tranh cử ngày 23.3, ông Poilievre tìm cách né tránh khỏi sự so sánh với ông Trump khi nhấn mạnh ông chia sẻ cảm giác “bị phản bội” như bao người dân Canada về Tổng thống Mỹ và tuyên bố quốc gia sẽ không trở thành bang 51 của Mỹ. Ông Poilievre cáo buộc chính phủ của ông Trudeau đưa đất nước đến sự hỗn loạn và cho rằng ông Carney cũng sẽ không mang lại khác biệt lớn. “Sau một thập niên thất bại của đảng Tự do, liệu người Canada có thể chịu đựng thêm nhiệm kỳ thứ 4 của đảng này”, ông Poilievre nói.

Trong khi đó, Thủ tướng Carney nhấn mạnh sự tương đồng giữa ông Poilievre và ông Trump khi miêu tả kế hoạch của Tổng thống Mỹ là “chia rẽ và chinh phục”, còn lãnh đạo đảng Bảo thủ là “chia rẽ và bị chinh phục”. Phát biểu bên ngoài nơi ở của toàn quyền tại thủ đô Ottawa, ông Carney mong muốn có được ủy nhiệm mạnh mẽ từ người dân để đối phó với chính sách từ nước láng giềng và xây dựng nền kinh tế, an ninh mạnh mẽ.

“Tổng thống Trump cho rằng Canada không phải là một đất nước thật sự. Ông ấy muốn phá vỡ chúng ta để Mỹ có thể sở hữu chúng ta. Chúng ta sẽ không để điều đó xảy ra”, vị thủ tướng tuyên bố. Ông Carney, từng làm Thống đốc Ngân hàng trung ương Canada giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu và Thống đốc Ngân hàng trung ương Anh giai đoạn Brexit, cam kết sẽ giảm 1 điểm phần trăm thuế thu nhập đối với nhóm có thu nhập thấp nhất. Tuy nhiên, bất lợi của ông Carney (60 tuổi) là chưa từng tranh cử trong khi ông Poilievre (46 tuổi) là chính trị gia dày dạn, đã trải qua 7 cuộc tranh cử. Phát biểu tại Nhà Trắng tuần trước, ông Trump nói “không quan tâm” ai sẽ đắc cử tại Canada.