Tổng thống Mỹ gây áp lực với dầu Venezuela, tấn công có chủ đích vào Trung Quốc, Bắc Kinh không quá lo

Một máy bơm dầu tại hồ Maracaibo ở Cabimas, bang Zulia, Venezuela. (Nguồn: Getty Images)

Ngày 24/3, Tổng thống Trump đưa ra một loạt tuyên bố mới về thuế quan, trong đó đáng chú ý là cảnh báo áp thuế 25% đối với hàng hóa từ các quốc gia mua dầu của Venezuela.

Vị Tổng thống này tuyên bố: “Nếu họ mua dầu từ Venezuela, họ phải trả thuế 25% khi làm ăn với Mỹ. Đây là mức thuế bổ sung so với các loại thuế hiện có”.

Theo quan điểm của ông Trump, “hàng chục nghìn tội phạm” từ Venezuela đã được gửi đến Mỹ.

Theo dữ liệu của Bộ Thương mại Mỹ, Caracas là một trong những nhà cung cấp dầu nước ngoài hàng đầu cho Washington vào năm ngoái.

Tổng cộng, nền kinh tế lớn nhất thế giới đã mua 5,6 tỷ USD dầu và khí đốt từ Venezuela vào năm 2024. Điều này diễn ra sau khi chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với dầu mỏ của Venezuela trong thời gian ngắn vào năm 2023.

Đến tháng 4/2024, lệnh trừng phạt được khôi phục. Nhưng sau đó, dầu của Caracas vẫn tiếp tục “chảy” vào Mỹ.

“Vũ khí” kinh tế mới

Nhận định về động thái của ông Trump, ông David Goldwyn, Giám đốc hãng tư vấn Goldwyn Global Strategies cho biết, tuyên bố thuế quan có thể tác động mạnh đến xuất khẩu dầu của Venezuela, buộc nước này giảm giá mạnh.

Chính sách này cũng có thể đẩy giá dầu Nga lên cao bởi, khi mặt hàng của xứ bạch dương là một lựa chọn hợp lý, các quốc gia sẽ không mạo hiểm để phải gánh thêm thuế nhập khẩu mới.

Nhà phân tích Leo Mariani tại Roth cũng dự báo, giá dầu có thể sẽ tăng sau thông tin này và có thể tăng cao hơn nếu tuyên bố trên được thực thi.

Quả đúng như vậy, ngày 25/4, giá dầu thô thế giới tăng hơn 1%. Dầu thô Brent thêm 1,2% lên 73 USD một thùng. Dầu thô Mỹ WTI tăng 1,2% lên 69,1 USD.

Bà Muyu Xu, nhà phân tích dầu thô cấp cao tại công ty phân tích Kpler ở Singapore thì cho rằng, lệnh áp thuế của ông chủ Nhà Trắng chủ yếu nhắm vào Venezuela.

“Động thái này nhằm cắt đứt quan hệ kinh tế của nước này với thị trường toàn cầu và gây sức ép buộc Caracas phải ngồi vào bàn đàm phán với nền kinh tế lớn nhất thế giới”, bà Muyu Xu nói.

Biện pháp áp thuế 25% đối với hàng hóa từ các quốc gia mua dầu của Venezuela được các chuyên gia đánh giá là biện pháp trừng phạt thứ cấp. Đây là những hình phạt tài chính có thể được áp đặt lên các quốc gia hoặc cá nhân khác vì giao dịch với thực thể bị trừng phạt.

Trang Bloomberg gọi đây là “vũ khí” kinh tế mới.

Đích đến thật sự

Các mục tiêu của thuế quan thứ cấp nói trên có thể rất đa dạng vì dầu của Venezuela được xuất khẩu sang Mỹ, Tây Ban Nha, Ấn Độ, Trung Quốc và cả thị trường chợ đen.

Thế nhưng, một số chuyên gia nhận định, động thái này có thể là một đòn tấn công có chủ đích vào Trung Quốc – quốc gia mua dầu thô lớn của Venezuela.

Theo số liệu từ Kpler, Venezuela đã xuất khẩu khoảng 660.000 thùng mỗi ngày vào năm 2024. Trong đó, Trung Quốc là điểm đến lớn nhất cho xuất khẩu dầu thô của quốc gia Nam Mỹ, khi mua tới 270.000 thùng/ngày.

Ông Matt Smith, nhà phân tích dầu mỏ tại Kpler khẳng định chắc nịch: “Thông báo này của chính quyền Tổng thống Trump dường như là một hành động nhắm vào Trung Quốc”.

Ông chủ Nhà Trắng đã áp dụng mức thuế 20% đối với tất cả hàng hóa của Bắc Kinh nhập khẩu vào Washington.

Như vậy, nếu Trung Quốc tiếp tục mua dầu của Venezuela, có nghĩa là hàng hóa của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới nhập khẩu vào Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 45%.

Đất nước tỷ dân kiên quyết phản đối động thái của ông Trump.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm kêu gọi Washington ngừng can thiệp vào công việc nội bộ của Venezuela và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đơn phương “bất hợp pháp” đối với Caracas.

Ông Lâm Kiếm khẳng định: “Không có người chiến thắng trong chiến tranh thương mại hay chiến tranh thuế quan. Việc tăng thuế quan sẽ chỉ gây ra tổn thất lớn hơn cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ”.

Trung Quốc có cách “né đạn”?

Trở về quá khứ, sau khi Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với công ty dầu khí nhà nước của Venezuela vào năm 2019, Trung Quốc đã chính thức ngừng nhập khẩu dầu thô từ quốc gia này.

Dù vậy, trang Bloomberg khẳng định, Bắc Kinh chưa bao giờ ngừng mua hàng của Caracas.

Do đó, khi biện pháp trừng phạt thứ cấp của ông Trump được áp dụng, ngành dầu mỏ của Trung Quốc có thể không quá lo. Quốc gia này có thể mua hàng từ Nga, Saudi Arabia và Iraq.

Thế nhưng, điều đó không có nghĩa là Bắc Kinh có thể đứng ngoài cuộc.

Mức thuế quan mới từ Mỹ có thể giáng một đòn mạnh vào các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc – vốn đang gặp khó khăn do chi phí cao và tăng trưởng kinh tế chậm lại.