Tiết kiệm gần 500 tỉ USD nhập nhiên liệu

Tạo ra 6,5 triệu việc làm vào năm 2050

Theo số liệu báo cáo của WB công bố mới đây, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, nhằm hiện thực hóa cam kết đạt mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050. Sự thay đổi này không chỉ giúp giảm thiểu khí thải mà còn tạo cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp xanh, mở ra một tương lai bền vững hơn cho giao thông Việt Nam. Đặc biệt là ở lĩnh vực giao thông đường bộ, hiện đang đóng góp tới 7,2% tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam, tương đương 32,9 triệu tấn CO2 vào năm 2021.

Để giảm lượng phát thải này, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg vào tháng 7/2022, trong đó đặt ra những mục tiêu quan trọng cho quá trình điện hóa giao thông.

Nội dung báo cáo của WB cũng cho thấy, đến năm 2030, có khoảng 50% phương tiện giao thông đô thị và 100% xe buýt, taxi nội đô sẽ sử dụng năng lượng điện. Xa hơn, đến năm 2050, toàn bộ phương tiện giao thông đường bộ dự kiến sẽ chuyển sang sử dụng năng lượng xanh. Theo tính toán, việc chuyển đổi sang xe điện có thể giúp giảm lượng khí phát thải ròng khoảng 2,2 triệu tấn CO2e vào năm 2050, ngay cả với hệ thống lưới điện hiện tại. Con số trên sẽ tăng lên 5,3 triệu tấn nếu hoàn thành xanh hóa lưới điện theo Quy hoạch điện VIII. Bên cạnh đó, quá trình phát triển xe điện cũng mở ra nhiều ngành nghề, công việc mới với hàm lượng khoa học kỹ thuật cao. Dự tính việc chuyển đổi sang xe điện có thể tạo ra tới 6,5 triệu việc làm tại Việt Nam vào năm 2050, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất pin và phát triển cơ sở hạ tầng sạc

Và nếu chỉ tính riêng với thị trường phân khúc xe 2 bánh sử dụng năng lượng điện, báo cáo của WB cũng chỉ ra rằng, với giá dầu quốc tế 80 USD/thùng, thì Việt Nam sẽ sẽ tiết kiệm được 498 tỉ USD không phải chảy ra nước ngoài để mua xăng dầu. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội để thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Cũng liên quan tới việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện, đầu tháng 1/2025, Tổng Công ty vận tải Hà Nội (Transerco) chính thức đưa 4 tuyến xe buýt, với 35 xe cỡ trung bình, 11 xe cỡ nhỏ, sử dụng năng lượng điện vào hoạt động. Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông TP Hà Nội Thái Hồ Phương cho biết, sau hơn 1 tháng đi vào hoạt động, cả 4 tuyến xe buýt điện đều cho những tín hiệu tích cực. Chỉ tính riêng trong tháng 2/2025, sản lượng hành khách trên 4 tuyến này đạt 578.400 lượt (chưa bao gồm khách miễn phí), tăng 36,4% so với tháng 1/2025.

Trong đó, tuyến số 39 sản lượng hành khách tăng 25,1%, doanh thu tăng 41,5%; tuyến số 59 sản lượng hành khách tăng 46,2%, doanh thu tăng 52,1%… Sản lượng hành khách bình quân của 4 tuyến đạt 40 hành khách/lượt xe, tăng 42,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố Hà Nội, đến năm 2035, 100% xe buýt phải sử dụng các năng lượng này. Cụ thể, giai đoạn 2026-2035, thành phố sẽ chuyển đổi 50% xe buýt điện và 50% xe buýt LNG/CNG (khí thiên nhiên hóa lỏng). Tổng số phương tiện cần chuyển đổi là 2.051 xe. Trong đó, năm 2025, thành phố sẽ chuyển đổi 103 xe điện (tỷ lệ 5%); giai đoạn 2026-2030 sẽ chuyển đổi 1.813 xe (93,4%), trong đó có 859 xe điện và 851 xe LNG/CNG; giai đoạn 2031-2035 sẽ hoàn thành chuyển đổi 2.051 xe (đạt 100%).

Giải pháp đồng bộ

Về quá trình chuyển đổi sang sử dụng xe điện tại Việt Nam, bà Chiara Rogate – chuyên gia năng lượng cao cấp WB nhận định, để đảm bảo sự thành công cần có những giải pháp đồng bộ từ chính sách đến hạ tầng. Trước hết, việc thành lập một cơ quan quản lý nhà nước chuyên trách về xe điện là cần thiết. Cơ quan này sẽ giúp điều phối chính sách giữa các ngành giao thông và năng lượng, tạo sự thống nhất trong quá trình thực hiện các mục tiêu điện hóa phương tiện.

Vẫn theo bà Chiara Rogate, nhận thức của người Việt về xe điện cũng đã có một bước tiến dài chỉ trong một thời gian ngắn. Người Việt Nam hiện rất quan tâm đến xe điện nhờ lợi ích về chi phí vận hành thấp hơn so với xe xăng, cùng với xu hướng sống xanh và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, công nghệ pin và phạm vi di chuyển của xe điện đang dần cải thiện, giúp xóa bỏ những lo ngại về quãng đường di chuyển. Việc mở rộng mạng lưới trạm sạc, đặc biệt là các trạm sạc nhanh tích hợp công nghệ thông minh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích người dân chuyển sang xe điện.

Hiện nay, hạ tầng sạc công cộng còn hạn chế, khiến nhiều người vẫn ngần ngại khi cân nhắc sử dụng phương tiện này. Bên cạnh đó, ngành điện cũng cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đáp ứng nhu cầu sạc xe điện ngày càng tăng. Xe điện, đặc biệt là xe hơi và xe tải, dự kiến chiếm 53% nhu cầu sạc giai đoạn 2035 – 2050 sẽ đòi hỏi đầu tư khổng lồ: 6 – 9 tỉ USD từ 2024 – 2030, và 200 – 218 tỉ USD từ 2041 – 2050…

Nội dung báo cáo của WB còn đề xuất xây mạng lưới sạc công cộng từ 2025 – 2035, bắt đầu từ Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và Cần Thơ, rồi mở rộng ra vùng ngoài đô thị.