Trang chủVăn hóa - Xã hộiÂm nhạcTIẾNG VIỆT GIÀU ĐẸP: Cốt là chặt

TIẾNG VIỆT GIÀU ĐẸP: Cốt là chặt


Thì đó, những vật đang rời rạc, trước lúc vác lên vai để chuyển đến nơi khác, muốn nó không rơi dọc đường thì người ta phải cột lại cẩn thận, đâu ra đó. Xét ra có lý lắm. Với từ cột, tất nhiên trong ngữ cảnh này, được hiểu là “Buộc, trói, dùng dây quấn, siết mạnh và thắt gút lại” – theo “Việt Nam tự điển” (1970). Với nghĩa này, ca dao miền Nam có câu thật hay:

Khăn vuông bốn chéo cột chùm

Miệng mời người nghĩa hò giùm ít câu

Tuy nhiên, tùy ngữ cảnh nữa, dù vẫn dùng từ cột nhưng chắc gì đã thể hiện cụ thể động tác cột, chẳng hạn cậu con trai đã đến tuổi trưởng thành nhưng vẫn “cà lơ phất phơ”, suốt ngày đàn đúm theo bạn bè ngoài phố xá, người vợ bèn bàn với chồng: “Chỉ còn cách cưới vợ cho nó, may ra mới cột chân nó được”. Cột ở đây có thể thay thế bằng từ “cầm/ cầm chân” tức giữ chân lại.

Khi nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết: Em còn nhớ hay em đã quên/ Trong lòng phố mưa đêm trói chân” thì từ trói cũng hàm nghĩa như cột – là do mưa cột chân khiến cho người đó không thể đi ra khỏi chỗ đang ngồi.

Mà, không chỉ có thế, thí dụ tục ngữ có câu “Khôn làm cột cái, dại làm cột con” thì dứt khoát đây chính là cái cột nhà. Từ cột hết sức quen thuộc trong cách so sánh của người Việt, ví dụ “To như cột đình”, “Đen như cột nhà cháy”…

Với những dẫn chứng này, ta hoàn toàn có thể kết luận rằng “cốt” trong câu tục ngữ “Có cốt có vác” phải là “Có cột có vác” chăng? Nhầm to. Cốt trong ngữ cảnh này chính là chặt, đốn như ca dao Nam Bộ có câu: “Chiều mai, chiều mốt, anh cốt cây bần /Chẳng cho ghe cá đậu gần ghe tôm”. “Cốt” cây bần nghĩa là chặt cây bần.

Tóm lại, câu “Có cốt có vác”, “Đại Nam quấc âm tự vị” (1985) giải thích: “Có hạ cây xuống thì phải vác lấy cây. Đã lãnh việc thì phải làm cho rồi, cho “thành thì thành chung” nghĩa là trước sau cho trọn”.





Nguồn

Cùng chủ đề

Khởi công Galia Hanoi – Dấu mốc đầu tiên của MEYGROUP tại Thủ đô

Tham dự lễ khởi công có sự góp mặt của ban lãnh đạo chủ đầu tư MEYGROUP, các đơn vị đối tác chiến lược là đại diện từ 16 đại lý phân phối và nhà thầu thi công. Buổi lễ thu hút sự quan tâm của thị trường nhờ quy mô và tầm nhìn của dự án – được xem là biểu tượng sống mới tại khu Nam Hà Nội. Phát biểu tại buổi lễ, bà Nguyễn Phương Anh...

Vận tải biển ứng phó thuế carbon toàn cầu

Hàng rào kỹ thuật siết chặt, chi phí tăng Cuối tháng 4/2025, IMO đã đạt được thỏa thuận quan trọng về việc xây dựng hệ thống định giá carbon toàn cầu cho lĩnh vực hàng hải, hướng đến mục tiêu giảm phát thải ròng. Trong đó có nội dung đánh thuế khoảng 380 USD với mỗi tấn CO2 vượt ngưỡng cố định, đồng thời cho phép doanh nghiệp sử dụng tín chỉ carbon để bù đắp nghĩa vụ thuế. Nếu...

Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (VOSCO) lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025–2030

10/06/25 2:45 PM Ngày 09/6/2025, Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (VOSCO) lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025–2030 đã diễn ra thành công, với sự tham dự của 89 đại biểu chính thức đại diện cho các đảng viên trong Đảng bộ. Đại hội đã tiến hành bầu Ban Chấp hành Đảng bộ khóa mới gồm 17 đồng chí. Ban Thường vụ Đảng ủy gồm 05 đồng chí. Đồng chí Nguyễn...

Đại hội Chi bộ Cơ quan Công đoàn Tổng công ty Hàng Hải Việt Nam nhiệm kỳ 2025 – 2030: Đại hội của đổi...

Sáng ngày 09/6/2025 tại Hà Nội, Chi bộ Cơ quan Công đoàn Tổng công ty Hàng hải Việt Nam đã tổ chức thành công Đại hội Chi bộ lần thứ XI, nhiệm kỳ 2025 – 2030. Tới dự và chỉ đạo Đại hội có đồng chí Đỗ Thị Thanh Thủy – Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Tổng công ty Hàng hải Việt Nam; đồng chí Lê Phan Linh – Ủy viên...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Đội cứu hộ Việt Nam đã đến Myanmar

(NLĐO)- Chiều 30-3, đội cứu hộ, cứu nạn Việt Nam đã đến Myanmar hỗ trợ khắc phục hậu quả động đất. ...

Xe mất phanh trước tai nạn?

(NLĐO) - Vụ xe khách rơi vực đèo Bảo Lộc đến hiện tại xác định 1 người chết và 3 người bị thương nặng. ...

Vé số Vietlott tiếp tục trúng giải Jackpot

(NLĐO) – Chỉ 3 ngày sau khi có 1 vé trúng giải Jackpot 1, xổ số Vietlott lại có thêm 1 vé loại hình Mega 6/45 trúng giải Jackpot ...

Xe khách 52 chỗ lật trên đèo Bảo Lộc, nhiều người la hét kêu cứu

(NLĐO) - Lực lượng chức năng tỉnh Lâm Đồng đang tích cực cứu hộ xe khách chở hàng chục người bị lật xuống đèo Bảo Lộc khiến nhiều người bị thương. ...

Đang cháy bãi rác ở Lâm Đồng, khói ngút trời khiến hàng ngàn người dân lo sợ

(NLĐO) - Bãi rác Gung Ré (huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng) bốc cháy từ chiều 29-3 và lan rộng khiến hàng ngàn người dân lo lắng vì khói bụi ô nhiễm. ...

Bài đọc nhiều

Cuộc thi nhảy quốc tế thu hút hàng ngàn khán giả tại Đà Lạt

Với chủ đề “Be you, Be Unique - Khẳng định chất tôi,” cuộc thi nhảy đã đem đến các tiết mục vô cùng mãn nhãn cả về phần nghe và phần nhìn cho khán giả. Ngoài giá trị giải thưởng “khủng” lên đến 600 triệu đồng, cuộc thi năm nay thực sự là “bữa tiệc” nghệ thuật hấp dẫn với sự xuất hiện của các ca sỹ nổi tiếng như Anh Tú,...

Tôi bị vùi dập nhất, chưa thấy may mắn mỉm cười

JustaTee và Bid Daddy học nhảy nhờ V#Rap Việt 2024 tập 4 lên sóng...

Chi Pu chào sân Trung Quốc với MV “Finding you” và sự xuất hiện của ngôi sao Phàn Trị Hân

Chi Pu được khen khi hát tiếng TrungTối 23/5, Chi Pu ra mắt MV...

Con gái Jimmii Nguyễn gây ấn tượng khi biểu diễn cùng bố mẹ

Alena - con gái lớn Jimmii Nguyễn và Ngọc Phạm - vừa biểu diễn cùng bố mẹ trong chương trình Hạt mầm yêu thương diễn ra tại Hà Nội nhân ngày Gia đình Việt Nam (28/6).Ngoài gia đình Jimmii Nguyễn - Ngọc Phạm - Alena, đêm nhạc còn có sự tham gia của: Gia đình Anh Quân - Mỹ Linh - Mỹ Anh, gia đình Khắc Triệu - Cẩm Vân - Cece Trương, gia đình Thu Ba - Xuân...

Thắng (Ngọt) bị hủy show, các nhóm fan lần lượt tuyên bố tan rã sau loạt bê bối

Thắng (Ngọt) liên tiếp bị gạch tên khỏi các show diễnTối qua (30/4), BTC chương trình Những thành phố mơ màng đã đưa ra thông báo chính thức về sự xuất hiện của Thắng (cựu thành viên ban nhạc Ngọt) trong chương trình. Theo đó, nam nghệ sĩ...

Cùng chuyên mục

Nghệ sĩ Việt viếng nhạc sĩ Lư Nhất Vũ – tác giả ‘Cô gái Sài Gòn đi tải đạn’

Lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam (TP.HCM). Các nghệ sĩ Việt ở nhiều thế hệ đến tiễn biệt ông. Lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam (TP.HCM). Các nghệ sĩ Việt ở nhiều thế hệ đến tiễn biệt ông. Chiều 30/3, lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ diễn ra trang trọng, ấm áp tại Nhà tang lễ...

Ca sĩ Khánh An nhập viện trước khi lên sân khấu cùng Quang Lê

(Dân trí) - Ca sĩ Khánh An đã có màn trình diễn đầy cảm xúc trong đêm nhạc của ca sĩ Quang Lê dù trước đó cô phải nhập viện điều trị xuất huyết dạ dày. Tối 29/3 tại TPHCM, ca sĩ Quang Lê tổ chức minishow mang tên "Về đâu mái tóc người thương", thu hút đông đảo khán giả yêu nhạc trữ tình. Đêm nhạc có sự xuất hiện của giọng ca trẻ Khánh An - Á quân...

Sân khấu sinh viên lấy nước mắt khán giả

(NLĐO) - Vở kịch sinh viên “Lá hát như mưa” ghi dấu ấn mạnh mẽ nhờ câu chuyện xúc động của những người trẻ yêu sân khấu. ...

Vì sao ‘Sự nghiệp chướng’ của Pháo biến mất khỏi top thịnh hành

MV bị giới hạn độ tuổi vì lời hát dung tục, mang tính công kích. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ đây là quyết định từ YouTube hay do ê-kíp của nữ rapper chủ động điều chỉnh. MV bị giới hạn độ tuổi vì lời hát dung tục, mang tính công kích. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ đây là quyết định từ YouTube hay do ê-kíp của nữ rapper chủ động điều chỉnh. Sự nghiệp chướng của Pháo bất ngờ bốc hơi...

Hòa Minzy kiếm bao nhiêu tiền từ cú nổ ‘Bắc Bling’

MV "Bắc Bling" của Hòa Minzy sẽ chắc chắn vượt mốc doanh thu một tỷ đồng. Tuy nhiên, rất khó để doanh thu từ YouTube giúp Hòa Minzy hoàn vốn. MV Bắc Bling của Hòa Minzy đã chạm mốc 100 triệu lượt xem sau 28 ngày. Đây là sản phẩm âm nhạc có sức hút mạnh nhất ở thị trường nhạc Việt trong 5 năm qua. Từ thành công ban đầu của MV Bắc Bling, Hòa Minzy sẽ thu lại...

Mới nhất

Tin tức doanh nghiệp-VNG Vinh Dự 5 Năm Liên Tiếp Được Công Nhận Là “ACCA Approved Employer”

VNG tự hào được Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc (ACCA) công nhận là “ACCA Approved Employer” năm thứ 5 liên tiếp, khẳng định cam kết xuất sắc trong phát triển nhân lực tài chính – kế toán và vị thế tiên phong về môi trường làm việc chuẩn quốc tế.Trong năm 2025, VNG được ACCA...

Đại hội Đảng Cảng Đà Nẵng XIII: Nâng cao chất lượng đảng viên

Ngày 9-6, phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2025-2030, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Đà Nẵng Lê Văn Trung đề nghị Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng tiếp tục coi trọng việc nâng cao chất lượng đảng viên và công...

Đại hội Đảng bộ Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII: Nâng cao chất lượng và phát triển đảng viên – Tổng công ty Hàng...

Ngày 9-6, phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2025-2030, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Đà Nẵng Lê Văn Trung đề nghị Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng tiếp tục coi trọng việc nâng cao chất lượng đảng viên và công...

Giải mã xu hướng công nghệ trong quạt máy: Động cơ BDLC

Không đơn thuần là thiết bị làm mát, quạt máy thế hệ mới đang trở thành một “trợ thủ công nghệ” trong gia đình: hiệu suất cao, tiết kiệm điện,...

Đảng bộ Tập đoàn Thành Công tổ chức Đại hội Đảng viên lần thứ III, nhiệm kỳ 2025 – 2030 – Tập đoàn Thành...

Ngày 7/6/2025, Đảng bộ Tập đoàn Thành Công đã long trọng tổ chức Đại hội lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030 với sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo huyện Đông Anh, Ban chấp hành Đảng bộ Tập đoàn Thành Công và các cán bộ Đảng viên trực thuộc Đảng bộ Tập đoàn Thành Công. Với chủ...

Mới nhất