Trang chủVăn hóa - Xã hộiÂm nhạcTIẾNG VIỆT GIÀU ĐẸP: Cốt là chặt

TIẾNG VIỆT GIÀU ĐẸP: Cốt là chặt


Thì đó, những vật đang rời rạc, trước lúc vác lên vai để chuyển đến nơi khác, muốn nó không rơi dọc đường thì người ta phải cột lại cẩn thận, đâu ra đó. Xét ra có lý lắm. Với từ cột, tất nhiên trong ngữ cảnh này, được hiểu là “Buộc, trói, dùng dây quấn, siết mạnh và thắt gút lại” – theo “Việt Nam tự điển” (1970). Với nghĩa này, ca dao miền Nam có câu thật hay:

Khăn vuông bốn chéo cột chùm

Miệng mời người nghĩa hò giùm ít câu

Tuy nhiên, tùy ngữ cảnh nữa, dù vẫn dùng từ cột nhưng chắc gì đã thể hiện cụ thể động tác cột, chẳng hạn cậu con trai đã đến tuổi trưởng thành nhưng vẫn “cà lơ phất phơ”, suốt ngày đàn đúm theo bạn bè ngoài phố xá, người vợ bèn bàn với chồng: “Chỉ còn cách cưới vợ cho nó, may ra mới cột chân nó được”. Cột ở đây có thể thay thế bằng từ “cầm/ cầm chân” tức giữ chân lại.

Khi nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết: Em còn nhớ hay em đã quên/ Trong lòng phố mưa đêm trói chân” thì từ trói cũng hàm nghĩa như cột – là do mưa cột chân khiến cho người đó không thể đi ra khỏi chỗ đang ngồi.

Mà, không chỉ có thế, thí dụ tục ngữ có câu “Khôn làm cột cái, dại làm cột con” thì dứt khoát đây chính là cái cột nhà. Từ cột hết sức quen thuộc trong cách so sánh của người Việt, ví dụ “To như cột đình”, “Đen như cột nhà cháy”…

Với những dẫn chứng này, ta hoàn toàn có thể kết luận rằng “cốt” trong câu tục ngữ “Có cốt có vác” phải là “Có cột có vác” chăng? Nhầm to. Cốt trong ngữ cảnh này chính là chặt, đốn như ca dao Nam Bộ có câu: “Chiều mai, chiều mốt, anh cốt cây bần /Chẳng cho ghe cá đậu gần ghe tôm”. “Cốt” cây bần nghĩa là chặt cây bần.

Tóm lại, câu “Có cốt có vác”, “Đại Nam quấc âm tự vị” (1985) giải thích: “Có hạ cây xuống thì phải vác lấy cây. Đã lãnh việc thì phải làm cho rồi, cho “thành thì thành chung” nghĩa là trước sau cho trọn”.





Nguồn

Cùng chủ đề

Thông báo mời chào giá Gói thầu: Biên tập, xuất bản, in và phát hành cuốn sách “Lịch sử truyền thống Tập đoàn Xăng...

THÔNG BÁO MỜI CHÀO GIÁTập đoàn Xăng dầu Việt Nam trân trọng kính mời các Nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm và đủ điều kiện tham gia chào giá đối với Gói thầu: Biên tập, xuất bản, in và phát hành cuốn sách “Lịch sử truyền thống Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam” với các thông tin chính như sau:1. Tên Gói thầu: Biên tập, xuất bản, in và phát hành cuốn sách “Lịch sử truyền thống...

Thấy gì trong công tác bảo vệ bảo vật quốc gia ở Mỹ Sơn?

VHO - Trong số bảy bảo vật quốc gia tại Quảng Nam, hiện có hai bảo vật đang được Ban Quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn (BQL Mỹ Sơn) lưu giữ, trưng bày và phát huy là Ekamukhalinga (linga có một đầu thần Siva) và đài thờ Mỹ Sơn A10 tại Khu đền tháp Mỹ Sơn. Đài thờ Mỹ Sơn A10 được sắp xếp và trùng tu hoàn chỉnh từ 17 khối đá cát kết vào năm...

Di sản được “số hóa” bằng tư duy Gen Z

VHO - Từ những chi tiết tưởng như chỉ còn trong sách sử hoặc không gian trưng bày của bảo tàng, các bạn sinh viên đã tìm cách tái hiện và đưa di sản đến gần hơn với đời sống qua góc nhìn của người trẻ. Cuộc thi sản xuất phim quảng cáo TVCreate 2025 vừa khép lại với đêm Gala chung kết đã để lại nhiều suy nghĩ về cách thế hệ Gen Z tiếp cận văn hóa...

Đại hội lần I Đảng bộ VIMC Lines, nhiệm kỳ 2025–2030

13/06/25 9:57 AM Ngày 12/6/2025, Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải Container VIMC (VIMC Lines) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 đã diễn ra thành công, với sự tham dự của 30 đại biểu chính thức đại diện cho 65 các đảng viên trong Đảng bộ. Đại hội đã tiến hành bầu Ban Chấp hành Đảng bộ khóa mới gồm 03 đồng chí. Đồng chí Đỗ Thị Ngọc Trang được tín nhiệm tái cử...

Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải container VIMC (VIMC Lines) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 – Tổng...

13/06/25 9:57 AM Ngày 12/6/2025, Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải Container VIMC (VIMC Lines) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 đã diễn ra thành công, với sự tham dự của 30 đại biểu chính thức đại diện cho 65 các đảng viên trong Đảng bộ. Đại hội đã tiến hành bầu Ban Chấp hành Đảng bộ khóa mới gồm 03 đồng chí. Đồng chí Đỗ Thị Ngọc Trang được tín nhiệm tái cử...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Đội cứu hộ Việt Nam đã đến Myanmar

(NLĐO)- Chiều 30-3, đội cứu hộ, cứu nạn Việt Nam đã đến Myanmar hỗ trợ khắc phục hậu quả động đất. ...

Xe mất phanh trước tai nạn?

(NLĐO) - Vụ xe khách rơi vực đèo Bảo Lộc đến hiện tại xác định 1 người chết và 3 người bị thương nặng. ...

Vé số Vietlott tiếp tục trúng giải Jackpot

(NLĐO) – Chỉ 3 ngày sau khi có 1 vé trúng giải Jackpot 1, xổ số Vietlott lại có thêm 1 vé loại hình Mega 6/45 trúng giải Jackpot ...

Xe khách 52 chỗ lật trên đèo Bảo Lộc, nhiều người la hét kêu cứu

(NLĐO) - Lực lượng chức năng tỉnh Lâm Đồng đang tích cực cứu hộ xe khách chở hàng chục người bị lật xuống đèo Bảo Lộc khiến nhiều người bị thương. ...

Đang cháy bãi rác ở Lâm Đồng, khói ngút trời khiến hàng ngàn người dân lo sợ

(NLĐO) - Bãi rác Gung Ré (huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng) bốc cháy từ chiều 29-3 và lan rộng khiến hàng ngàn người dân lo lắng vì khói bụi ô nhiễm. ...

Bài đọc nhiều

Chương trình Jazz quốc tế lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam

Chương trình Jazz quốc tế lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam, quy tụ hơn 100 nghệ sỹ, ban nhạc Việt Nam và các nghệ sỹ, ban nhạc quốc tế đến từ Mỹ, Singapore và Hàn Quốc. Ngày 19/4, Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa cho biết, địa phương đang phối hợp cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chuẩn bị cho Chương trình Jazz quốc tế...

Chi Pu chào sân Trung Quốc với MV “Finding you” và sự xuất hiện của ngôi sao Phàn Trị Hân

Chi Pu được khen khi hát tiếng TrungTối 23/5, Chi Pu ra mắt MV...

Gia đình Cẩm Vân, Khắc Triệu và con gái Cece Trương hát về chủ đề “Mẹ”

(Dân trí) - Ca sĩ Cẩm Vân, Khắc Triệu và con gái Cece Trương sẽ cùng tham gia chương trình "Quê hương biển gọi" số 6 với chủ đề "Mẹ". Quê hương biển gọi là dự án nghệ thuật có sự tham gia của các nghệ sĩ, hoa hậu, người mẫu... sinh ra, lớn lên hoặc từng học tập và công tác tại Khánh Hòa, yêu mến Khánh Hòa. Chương trình nhằm chung tay xây dựng nguồn ngân sách hỗ...

Thắng (Ngọt) bị hủy show, các nhóm fan lần lượt tuyên bố tan rã sau loạt bê bối

Thắng (Ngọt) liên tiếp bị gạch tên khỏi các show diễnTối qua (30/4), BTC chương trình Những thành phố mơ màng đã đưa ra thông báo chính thức về sự xuất hiện của Thắng (cựu thành viên ban nhạc Ngọt) trong chương trình. Theo đó, nam nghệ sĩ...

“Lệ Quyên love concert” vào ngày 8-3 sẽ đậm chất trữ tình

SGGPO 21/02/2023 12:14 Lệ Quyên - “nữ hoàng phòng trà” xuất hiện đầy nữ tính, quyến rũ trong buổi tập luyện cùng ban nhạc Hoài Sa và những “người tình” sân khấu, chuẩn bị cho Lệ Quyên love concert do IB group tổ chức tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội, ngày 8-3.  Lệ Quyên và khách mời Mạnh Đồng- giọng ca bolero trẻ sẽ cùng biểu diễn trong đêm nhạc Giọng ca sinh năm 1981...

Cùng chuyên mục

Nghệ sĩ Việt viếng nhạc sĩ Lư Nhất Vũ – tác giả ‘Cô gái Sài Gòn đi tải đạn’

Lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam (TP.HCM). Các nghệ sĩ Việt ở nhiều thế hệ đến tiễn biệt ông. Lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam (TP.HCM). Các nghệ sĩ Việt ở nhiều thế hệ đến tiễn biệt ông. Chiều 30/3, lễ tang nhạc sĩ Lư Nhất Vũ diễn ra trang trọng, ấm áp tại Nhà tang lễ...

Ca sĩ Khánh An nhập viện trước khi lên sân khấu cùng Quang Lê

(Dân trí) - Ca sĩ Khánh An đã có màn trình diễn đầy cảm xúc trong đêm nhạc của ca sĩ Quang Lê dù trước đó cô phải nhập viện điều trị xuất huyết dạ dày. Tối 29/3 tại TPHCM, ca sĩ Quang Lê tổ chức minishow mang tên "Về đâu mái tóc người thương", thu hút đông đảo khán giả yêu nhạc trữ tình. Đêm nhạc có sự xuất hiện của giọng ca trẻ Khánh An - Á quân...

Sân khấu sinh viên lấy nước mắt khán giả

(NLĐO) - Vở kịch sinh viên “Lá hát như mưa” ghi dấu ấn mạnh mẽ nhờ câu chuyện xúc động của những người trẻ yêu sân khấu. ...

Vì sao ‘Sự nghiệp chướng’ của Pháo biến mất khỏi top thịnh hành

MV bị giới hạn độ tuổi vì lời hát dung tục, mang tính công kích. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ đây là quyết định từ YouTube hay do ê-kíp của nữ rapper chủ động điều chỉnh. MV bị giới hạn độ tuổi vì lời hát dung tục, mang tính công kích. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ đây là quyết định từ YouTube hay do ê-kíp của nữ rapper chủ động điều chỉnh. Sự nghiệp chướng của Pháo bất ngờ bốc hơi...

Hòa Minzy kiếm bao nhiêu tiền từ cú nổ ‘Bắc Bling’

MV "Bắc Bling" của Hòa Minzy sẽ chắc chắn vượt mốc doanh thu một tỷ đồng. Tuy nhiên, rất khó để doanh thu từ YouTube giúp Hòa Minzy hoàn vốn. MV Bắc Bling của Hòa Minzy đã chạm mốc 100 triệu lượt xem sau 28 ngày. Đây là sản phẩm âm nhạc có sức hút mạnh nhất ở thị trường nhạc Việt trong 5 năm qua. Từ thành công ban đầu của MV Bắc Bling, Hòa Minzy sẽ thu lại...

Mới nhất

ĐHĐCĐ thường niên TCT Viglacera 2025 qua lăng kính báo chí – Tổng công ty Viglacera

Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên 2025 của Tổng công ty Viglacera - CTCP (Mã: VGC) nhận được sự quan tâm rất lớn của cổ đông và xã hội. “Bức tranh tổng thể” về hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển của Viglacera trong năm 2024 và những định hướng chiến lược...

Thủ tướng kỳ vọng làn sóng đầu tư mới từ Thụy Điển vào Việt Nam – Tổng công ty Hàng hải Việt Nam-VIMC

Trong chương trình thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển, chiều 12/6 (giờ địa phương), tại Stockholm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và Ngoại thương Thụy Điển Benjamin Dousa cùng chủ trì Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam – Thụy Điển có chủ đề “Chuyển đổi xanh,...

Tin tức doanh nghiệp-Chủ tịch VNG Lê Hồng Minh chia sẻ tầm nhìn Go Global và AI cùng đoàn lãnh đạo YPO

Ngày 6/6/2025, Chủ tịch VNG, ông Lê Hồng Minh, đã có buổi gặp gỡ cùng đoàn lãnh đạo doanh nghiệp đến từ YPO Pan Greater Bay Area Chapter tại VNG Campus. Hoạt động này là một phần của chương trình giao lưu quốc tế của YPO, nhằm khám phá môi trường kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp và chiến...

Petrolimex điều chỉnh giá xăng dầu từ 15 giờ 00 phút ngày 12.6.2025

Hà Nội, ngày 12.6.2025, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex/Tập đoàn - mã chứng khoán: PLX) chính thức điều chỉnh giá xăng dầu, theo đó mức giá mới như sau:Mức giá mới có hiệu lực từ thời điểm 15 giờ 00 phút ngày 12 tháng 6 năm 2025 cho đến kỳ điều hành giá xăng dầu tiếp...

Ước tồn Quỹ BOG tại Petrolimex ngày 12.6.2025

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex/ PLX/ Tập đoàn) điều chỉnh giá mặt hàng xăng dầu từ 15 giờ 00 ngày 12.6.2025 - chi tiết xem tại TCBC công bố trên website   www.petrolimex.com.vn.Trong chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu từ ngày 05.6.2025 đến trước thời điểm 15 giờ 00 ngày 12.6.2025, Quỹ bình ổn giá xăng...

Mới nhất