Khác với tôm nguyên liệu, mặt hàng cua được kiểm tra, đánh giá chất lượng chủ yếu dựa vào 2 yếu tố, đó là trọng lượng và tỷ lệ gạch. Các yếu tố này tỷ lệ thuận với giá trị cua gạch thương phẩm, cua có trọng lượng càng lớn, tỷ lệ gạch càng nhiều thì giá thu mua càng cao và ngược lại.
Thương lái soi đèn kiểm tra, đánh giá chất lượng cua gạch trước khi mua.
Thông thường, để xác định trọng lượng cua thương phẩm, phương pháp được áp dụng phổ biến nhất là dùng cân để đo lường và trở thành quy ước chung. Nhưng để kiểm tra, đánh giá tỷ lệ cua gạch thương phẩm thì chưa có quy chuẩn cụ thể, rõ ràng. Việc kiểm tra bằng cảm quan bên ngoài về màu sắc, kết hợp dùng dao nhỏ vạch yếm cua nhìn vào bên trong để nhận định, đánh giá chất lượng gạch thì mức độ chính xác không cao.
Do mỗi người có cảm nhận khác nhau nên thường xuyên xảy ra tranh cãi giữa người bán và người mua. Bởi cua gạch đạt chất lượng, giá thu mua rất cao; còn đối với cua có tỷ lệ gạch thấp hay còn gọi chưa đủ gạch, mức giá thu mua giảm xuống còn 60% hoặc bằng mức giá cua y nhất, tương đương 50% giá trị cua gạch chất lượng.
Ðể tạo sự công bằng, hạn chế tranh cãi về chất lượng cua gạch thương phẩm, bảo vệ quyền lợi người bán và người mua, thời gian gần đây, bà con nông dân và thương lái thu mua cua đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá chất lượng cua gạch thương phẩm. Họ không còn áp dụng hình thức dùng dao vạch yếm cua nhìn vào bên trong nữa, mà dùng đèn LED soi rọi để đánh giá.
Cách này sẽ đánh giá khá chính xác, bởi ánh sáng đèn LED khi chiếu vào sẽ xuyên qua các bộ phận của cua, nhìn thấy rõ từng chi tiết bên trong, riêng đối với phần gạch cua, ánh sáng đèn LED không thể xuyên qua nên khu vực đó trở thành một vùng tối. Vì vậy, khi dùng đèn LED soi rọi kiểm tra, phát hiện vùng tối càng nhiều thì tỷ lệ gạch càng cao, đồng nghĩa giá trị càng lớn, và ngược lại.
Ông Trần Minh Tâm, ấp Ðức An, xã Phú Hưng, cho biết: “Hằng ngày có rất nhiều thương lái đến tận nhà thu mua cua thương phẩm, trên cơ sở thuận mua vừa bán. Một thương lái đến mua, bà con cho phép thương lái dùng dao vạch yếm cua kiểm tra, đánh giá chất lượng gạch để định giá. Nếu thoả thuận giá không được, bà con kêu thương lái khác, họ cũng tiếp tục dùng dao vạch yếm cua để kiểm tra, cứ như thế, sức khoẻ con cua bị ảnh hưởng. Còn bây giờ, dùng đèn soi rọi kiểm tra thoải mái, con cua không bị ảnh hưởng sức khoẻ”.
