Thông tư về dạy thêm, học thêm có hiệu lực: Vai trò quan trọng của hiệu trưởng

Từ khi thông tư 29 ra đời, không ít hiệu trưởng bày tỏ nỗi lo lắng về trách nhiệm của mình. Một số hiệu trưởng cho rằng việc quản lý giáo viên dạy thêm là không hề dễ dàng.

Nỗi lo của hiệu trưởng

Thông tư quy định: hiệu trưởng có trách nhiệm quản lý giáo viên của trường khi tham gia dạy thêm ngoài trường; hiệu trưởng phải phối hợp theo dõi, kiểm tra hoạt động dạy thêm ngoài trường của giáo viên. Nếu phát hiện vi phạm, hiệu trưởng có quyền kỷ luật, cách chức hoặc chấm dứt nhiệm vụ chuyên môn đối với giáo viên vi phạm quy định về dạy thêm, học thêm.

Việc quản lý giáo viên tham gia dạy thêm ngoài trường có thể gặp khó khăn, đặc biệt là khi giáo viên không tự giác tuân thủ quy định. Việc xử lý vi phạm có thể gặp khó khăn do các mối quan hệ đồng nghiệp hoặc do áp lực từ các bên liên quan.

Thực hiện đúng và đủ các trách nhiệm trên thật không dễ. Thế nên, trong dư luận, đã có hiệu trưởng tính đến phương án “không ký giấy cho giáo viên tham gia dạy thêm ngoài trường để tránh phiền phức”. Dạy thêm ngoài giờ cũng là một nhu cầu lao động chính đáng của đồng nghiệp, “không ký giấy” thì về tình cảm chắc chắn không đáp ứng được, mà về lý, như thế cũng chẳng thể hợp.

Bên cạnh nỗi lo quản lý giáo viên, hiệu trưởng cũng lo lắng về nhiều chuyện khác. Lâu nay, nhiều trường học có được một nguồn thu không nhỏ từ dạy thêm học thêm. Giờ không còn khoản này nữa, vừa ảnh hưởng đến quỹ phúc lợi của trường, vừa giảm thu nhập của giáo viên, “đời sống của anh em phần nào bị giảm”.

Mà lo nhất là “thành tích có thể bị suy giảm”, vì không theo thói quen dạy và học thì học sinh có học ổn định không, hay “không đến trường thì lại ham chơi, sinh hư”, “không luyện tập đều đặn thì học hành sa sút”. Đặc biệt, không ít nhà giáo đã khẳng định “nếu không duy trì học thêm như hiện nay ở nhà trường thì có thể công sức của họ gây dựng thành tích cho học sinh ra sông ra biển, học sinh khó lòng đỗ đạt, nhất là các học sinh cuối cấp”.

Áp lực từ phụ huynh cũng có thể đến, áp lực từ cấp trên, từ đồng nghiệp thì cũng không hề nhỏ!

Cách để “cởi bỏ nỗi lo”

Tôi có chia sẻ với nhiều nhà quản lý về nội dung cuộc trả lời phỏng vấn báo chí gần đây của cô Nguyễn Thị Bội Quỳnh, hiệu trưởng Trường THPT Việt Đức (Hà Nội). Cô cho biết nhà trường không gặp khó khăn gì với việc thực hiện thông tư 29 vì lâu nay nhà trường vẫn tổ chức dạy phụ đạo, bồi dưỡng học sinh giỏi, tổ chức ôn tập cho học sinh thi tốt nghiệp THPT… mà không thu bất cứ khoản tiền nào.

Trước hết trách nhiệm của giáo viên là dạy đủ số tiết quy định, nếu dạy thêm giờ thì sẽ được trích từ quỹ chi thường xuyên để trả theo quy định dạy thêm giờ. Như thế, nếu khai thác tốt quỹ chi thường xuyên thì chắc chắn không có tình trạng giáo viên dạy không công.

Không ít người phản hồi với tôi rằng “rất khó, chưa chắc họ đã làm được như trường của cô Quỳnh”. Họ chia sẻ rằng ở địa phương của họ, phần chi cho các trường học rất cứng nhắc, quỹ chi thường xuyên rất ít, họ cũng khó có thể tham mưu cho chính quyền địa phương để thay đổi! Vì thế, nếu không có cơ chế từ địa phương thì dám chắc rằng trường học khó lòng xoay xở.

Qua tìm hiểu thực tế, tôi cũng nhận thấy khá nhiều hiệu trưởng mặc định thói quen quản lý “giáo viên dạy theo tiết và việc được phân, còn thời gian trống thì được nghỉ”. Vì thế, chúng ta chưa làm được nhiều việc của nhà trường như: lập kế hoạch bồi dưỡng học sinh yếu, học sinh giỏi (thường xuyên, liên tục), bồi dưỡng chuyên môn cho từng đối tượng giáo viên, phối hợp giáo dục…

Việc này đã diễn ra một thời gian dài, sức ì của nhà quản lý cũng lớn. Nay có việc cụ thể là quản lý giáo viên, những hiệu trưởng này chắc chắn gặp nhiều vướng mắc.

Soi chiếu vào chức năng nhiệm vụ của nhà trường mới thấy thông tư 29 như một cái kính, chỉ ra khá nhiều việc mà nhà trường đã bỏ quên hoặc lơ là thực hiện. Nhất là lập kế hoạch giáo dục sát với đối tượng học sinh và quản lý nhân lực. Và tất nhiên, đó cũng là nguyên nhân dẫn đến những trường học bị động, chưa thực hiện tốt những việc này.

Xin nói thêm, việc lập kế hoạch giáo dục sát với đối tượng là yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, và không chỉ bao hàm tiêu chí dựa vào “sức học” của học sinh, mà còn phải dựa vào những yếu tố khác như thể chất, phẩm chất, lối sống, hướng nghiệp… Bên cạnh đó, kế hoạch giáo dục này cần được xây dựng trên sự tham gia minh bạch, dân chủ cho cả cộng đồng sư phạm của nhà trường. Từ đó chế độ lao động của từng giáo viên, nhân viên được xác định công bằng, hợp lý, hiệu năng, hiệu quả.