Mustafa al-Trabelsi từng viết bài thơ cảnh báo về hậu quả của lũ lụt do sự thờ ơ của chính quyền ở Libya, trước khi ông thiệt mạng trong trận lũ quét.
Nhà thơ Mustafa al-Trabelsi ngày 6/9 tham gia cuộc họp tại nhà văn hóa Derna, miền đông Libya, để thảo luận về nguy cơ lũ quét trong thành phố và tình hình của các con đập trên thượng nguồn con sông chảy qua Derna.
Vài ngày sau, ông viết bài thơ Trận mưa, cảnh báo rằng khi mưa lớn trút xuống sẽ “phơi bày nhà thầu gian lận và chính quyền không có năng lực”.
Người dân và lực lượng cứu hộ tìm kiếm trong khu vực bị lũ quét ở Derna ngày 14/9. Ảnh: AFP
“Nó sẽ cuốn trôi mọi thứ, cánh chim và lông mèo. Mưa đánh thức các thung lũng, rung chuyển lớp bụi khổng lồ và mặt đất khô cằn”, ông viết. “Trận mưa là hồi chuông cảnh báo”.
Đến đêm 10/9, khi nước lũ bắt đầu tràn về thành phố Derna do mưa lớn ở thượng nguồn, Mustafa viết trên Facebook: “Cảnh tượng thật đáng sợ và có thể biến thành thảm họa”, đồng thời chỉ trích chính quyền “tham nhũng, tự tuyên bố là đã chuẩn bị đầy đủ nhưng thực tế không có bất kỳ thiết bị nào, chỉ có vài nhóm cứu hộ”.
Khoảng hai tiếng sau, ông viết thông điệp cuối cùng trên Facebook, kêu gọi mọi người “đứng vững cho đến khi bị nước lũ nhấn chìm”.
Derna, thành phố ven biển do chính quyền của lãnh chúa quân sự Khalifa Haftar kiểm soát, bắt đầu hứng chịu nước lũ từ 10/9. Một ngày sau, hai con đập trên thượng nguồn sông chảy qua Derna vỡ, tạo thành trận lũ quét “như sóng thần” cao tới 7 m ập xuống thành phố, tàn phá nhà cửa và cuốn mọi thứ ra biển. Al-Trabelsi là một trong hơn 11.000 người thiệt mạng trong trận lũ quét.
Khoảnh khắc lũ quét tấn công thành phố Derna, miền đông Libya. Video: Mojo
Người dân Derna và khắp Libya đang chia sẻ bài thơ cảnh báo của ông, đồng thời chung tay hỗ trợ nạn nhân ở Derna. Cư dân vùng Misrata sẵn lòng cung cấp chỗ ở miễn phí cho những người mất nhà cửa, một phụ nữ đề nghị nhận nuôi trẻ sơ sinh mất cha mẹ ở Derna, nhóm các bà mẹ sẵn lòng cho trẻ sơ sinh và mồ côi bú sữa.
Khaled Mattawa, nhà văn Libya đã dịch bài thơ của al-Trabelsi ra tiếng Anh, cho biết lòng tốt của người dân khắp đất nước thật sự gây “xúc động”.
Quốc gia Bắc Phi Libya đã chìm trong chiến sự hơn 10 năm qua, với các phe phái tranh giành quyền lực. Khu vực miền đông, nơi có thành phố Derna, do liên minh của lãnh chúa Haftar kiểm soát, nhưng không được cộng đồng quốc tế công nhận, khiến các nỗ lực hỗ trợ, liên lạc quanh vùng chịu thảm họa càng trở nên khó khăn.
Xung đột liên miên cũng khiến giới chức ở đây không chú ý đến cơ sở hạ tầng và hai con đập được đắp từ đất sét và đá hộc từ những năm 1970. Những con đập này không được đầu tư tu bổ do chiến sự, nên khi lượng nước từ vùng núi phía tây đổ về quá lớn, chúng đều nhanh chóng bị xói lở và vỡ, khiến khoảng 30 triệu m3 nước đổ về Derna.
Tổ chức Trăng Lưỡi liềm Đỏ Libya ngày 14/9 cho biết 11.300 người được xác nhận đã thiệt mạng trong thảm họa, trong đó gần 2.000 thi thể đã bị lũ cuốn ra biển. Giới chức thành phố Derna tin rằng số người chết có thể lên tới 20.000.
Trên đường phố Derna, thỉnh thoảng lại vang lên tiếng hò reo khi lực lượng cứu hộ phát hiện người sống sót, nhưng họ chủ yếu tìm thấy thi thể bị vùi lấp dưới đống đổ nát. Bên bờ biển, nơi nhiều nạn nhân bị cuốn trôi, các nhân viên cứu hộ Thổ Nhĩ Kỳ mặc đồ lặn tìm kiếm thi thể giữa vô số mảnh vỡ trôi nổi từ thành phố bị tàn phá.
Vị trí hai đập nước bị vỡ, khiến thành phố Derna chịu thiệt hại nặng nề. Đồ họa: WP
Hồng Hạnh (Theo Guardian)
