Thiếu trầm trọng giáo viên và nhân viên hỗ trợ trẻ khuyết tật

Quy hoạch hệ thống giáo dục dành cho người khuyết tật và trung tâm hỗ trợ phát triển hòa nhập giai đoạn 2020 -2030, tầm nhìn 2050 (Quy hoạch) do Thủ tướng chính phủ vừa phê duyệt đặt mục tiêu đến năm 2030, mỗi tỉnh/thành phố phải có ít nhất một trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập. Cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy cũng sẽ được nâng cấp đồng bộ để phù hợp với từng dạng khuyết tật.

Đây được xem là bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo trẻ khuyết tật có cơ hội tiếp cận giáo dục phù hợp. Tuy nhiên, việc thiếu trầm trọng giáo viên và nhân viên hỗ trợ trẻ khuyết tật hiện vẫn đang là thách thức lớn.

Hiện cả nước có trên 3.300 giáo viên giảng dạy tại các cơ sở giáo dục chuyên biệt, nhưng con số này vẫn thấp hơn nhiều so với nhu cầu thực tế. Tỉ lệ giáo viên trên số lượng học sinh khuyết tật còn thấp, khiến việc giảng dạy gặp nhiều khó khăn. Đồng thời, không ít giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu về phương pháp giáo dục đặc thù, dẫn đến hạn chế trong hỗ trợ học sinh.

Theo kế hoạch, ước tính đến năm 2030, hệ thống này cần khoảng 3.300 giáo viên và 7.400 nhân viên hỗ trợ. Đến năm 2050, con số này dự kiến tăng lên 4.900 giáo viên và 10.900 nhân viên. Nếu không có sự đầu tư mạnh mẽ về nhân lực ngay từ bây giờ, nguy cơ thiếu hụt giáo viên trong những năm tới sẽ rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục dành cho trẻ khuyết tật.

TS. Tạ Ngọc Trí, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ GD&ĐT cho rằng, cần có một chiến lược đào tạo dài hạn cho giáo viên và nhân viên hỗ trợ. Ngoài ra, cần tạo điều kiện để các trường sư phạm có chương trình đào tạo chuyên biệt, giúp giáo viên có đủ kỹ năng đáp ứng nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, việc mở rộng hệ thống giáo dục chuyên biệt không chỉ là tăng số lượng trường lớp mà còn phải đảm bảo chất lượng đào tạo và môi trường học tập phù hợp. Do đó, cần xây dựng một hệ thống linh hoạt, giúp trẻ khuyết tật có thể tiếp cận giáo dục theo cách phù hợp nhất với khả năng của mình. Theo ước tính của Bộ GD&ĐT, mục tiêu đến năm 2050, hệ thống giáo dục chuyên biệt sẽ có 12 cơ sở công lập và 148 trung tâm hỗ trợ hòa nhập trên cả nước. Điều này giúp người khuyết tật không chỉ được học tập mà còn có cơ hội phát triển kỹ năng và hòa nhập tốt hơn vào xã hội.

Cũng theo TS. Tạ Ngọc Trí, để thực hiện mục tiêu này, Bộ GD&ĐT sẽ tập trung vào một số giải pháp như hoàn thiện chính sách và cơ chế hỗ trợ theo hướng đề xuất Chính phủ tiếp tục ban hành các chính sách ưu đãi đối với các cơ sở giáo dục chuyên biệt và trung tâm hỗ trợ hòa nhập; có chính sách trợ cấp cho người khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn.

Bên cạnh đó là phát triển đội ngũ giáo viên với mục tiêu, đến năm 2030 sẽ đào tạo thêm 900 giáo viên và 5.500 nhân viên hỗ trợ. Các trường sư phạm sẽ có chương trình đào tạo riêng cho giáo viên dạy trẻ khuyết tật.

Cùng với đó, tiếp tục tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất theo định hướng đến năm 2030, tất cả 12 cơ sở giáo dục chuyên biệt và 94 trung tâm hỗ trợ sẽ đạt chuẩn về cơ sở vật chất, đảm bảo đáp ứng nhu cầu học tập của người khuyết tật; khuyến khích thành lập các cơ sở giáo dục chuyên biệt tư thục đối với người khuyết tật và các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tư thục.

Ngoài ra, tăng cường ứng dụng công nghệ, phát triển các công cụ hỗ trợ học tập như sách nói, phần mềm hỗ trợ người khiếm thị, thiết bị trợ thính nhằm giúp người khuyết tật tiếp cận giáo dục một cách thuận lợi nhất; khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp trong việc xây dựng, tài trợ và hỗ trợ giáo dục cho người khuyết tật…