Tham vọng UAV vũ trang của Đài Loan

Mới đây, tờ Nikkei Asia có bài ghi nhận các chương trình phát triển máy bay không người lái (UAV) mà Đài Loan đang theo đuổi.

UAV lưỡng dụng

Bài báo dẫn lời ông Daniel Chou, Giám đốc điều hành HY Tech, cho biết công ty ông đang phát triển các dòng UAV để sử dụng trong các trường hợp thiên tai. Tuy nhiên, để đối phó các lo ngại thảm họa phi tự nhiên – như Trung Quốc đại lục tấn công – là động cơ lớn nhất để Đài Loan tăng cường các chương trình UAV như vậy.

Kể từ năm 2023, chính quyền Đài Loan đã thúc đẩy khái niệm “UAV dân sự dùng trong quân sự”. Các công ty như HY Tech là một phần của hệ sinh thái sản xuất UAV như vậy, nhằm đáp ứng tham vọng của Đài Loan trong cuộc chạy đua tăng cường năng lực phòng vệ. Trong bài phát biểu nhậm chức vào tháng 5.2025, nhà lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức tuyên bố sẽ biến đảo này trở thành “trung tâm châu Á của chuỗi cung ứng UAV cho các nền dân chủ toàn cầu”.

Sau khi bùng nổ xung đột Ukraine, đảng Dân Tiến của ông Lại xem UAV đóng vai trò quan trọng để thiết lập một chiến lược quân sự bất đối xứng. Theo tờ Politico, vào năm 2022, chính quyền Đài Bắc đã thành lập nhóm chuyên trách để tập hợp các nhà sản xuất địa phương nhằm thúc đẩy triển khai UAV cho cả mục đích thương mại lẫn quân sự. Mục tiêu đặt ra là các nhà sản xuất của Đài Loan đến năm 2028 có thể cho ra 15.000 chiếc UAV mỗi tháng.

Hồi tháng 9.2024, Bộ Thương mại Mỹ cử một phái đoàn đến Đài Loan bao gồm 26 nhà sản xuất UAV và hệ thống chống UAV bao gồm Northrop Grumman, Shield AI và Textron Systems. Mục đích của chuyến đi là thúc đẩy sự hợp tác giữa cả hai bên trong sản xuất UAV.

Từ nhiều năm qua, Đài Loan được xem là “cái rốn” của ngành công nghiệp bán dẫn. Các công ty Đài Loan chiếm đến gần 90% thị trường sản xuất chip tiên tiến. Nhờ đó, Đài Loan có khả năng tự chủ cao trong việc sản xuất UAV nên mục tiêu trên được đánh giá là hoàn toàn khả thi.

Chiến lược then chốt

Trả lời Thanh Niên ngày 17.2, TS Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) phân tích: “Trong bối cảnh căng thẳng quanh eo biển Đài Loan dâng cao thì Đài Bắc đang có sự bất lợi về mặt quân sự. Khoảng cách hai bên cơ bản chỉ khoảng 160 km, nên nếu xảy ra xung đột thì hỏa lực của Bắc Kinh có thể bao trùm Đài Loan. Nhiều năm qua, Đài Loan đã nỗ lực thiết lập các căn cứ không quân được núi che chở. Tuy nhiên, ngoài một số căn cứ kiên cố thì các căn cứ còn lại đều dễ bị tấn công. Trong phạm vi 800 km từ Đài Loan, có hơn 30 căn cứ không quân của Trung Quốc, nhưng Mỹ chỉ có một căn cứ ở Okinawa, Nhật Bản (cách Đài Loan 770 km). Do đó, Đài Loan không thể dựa vào sức mạnh không quân truyền thống và cần tìm hỏa lực thay thế trong trường hợp bị tấn công”.

TS Nago phân tích tiếp: “Trong bối cảnh như vậy, UAV là “đồ chơi” hứa hẹn khả năng tác chiến hiệu quả cho Đài Loan. Nhìn từ chiến trường ở Ukraine, UAV đóng vai trò toàn diện từ trinh sát và giám sát, tấn công như nhiều loại tên lửa tầm xa có cảm biến chính xác… Ở Ukraine, hệ thống gây nhiễu chống lại UAV cũng được sử dụng hiệu quả. Tuy nhiên, nếu công nghệ tự động phát triển đủ, UAV có thể vượt qua các hệ thống gây nhiễu”.

“Ngoài ra, cơ sở để sản xuất UAV có thể thiết lập dễ dàng, không cần các cơ sở quy mô. Như Iran đã phát triển và bảo dưỡng UAV trong các hang động nhỏ. Vì thế, ngay cả khi bị Bắc Kinh kiểm soát bầu trời, Đài Loan vẫn có thể sản xuất, bảo dưỡng và vận hành UAV. Do đó, chính quyền Đài Loan đang tập trung vào UAV là dễ hiểu”, TS Nagao nhấn mạnh.

Cũng trả lời Thanh Niên, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) phân tích: “Tham vọng UAV của Đài Loan dựa trên bài học kinh nghiệm từ cuộc xung đột Ukraine. Đài Bắc hiểu rằng Bắc Kinh có lợi thế áp đảo về nguồn lực và sức mạnh quân sự. Đây cũng chính là tương quan giữa Nga và Ukraine. Bất chấp tương quan này, Ukraine đã sử dụng UAV để ngăn chặn quân đội và các cuộc tấn công của Nga. Qua đó, Đài Bắc hiểu rằng UAV là một công cụ giá rẻ và hiệu quả để ứng phó các cuộc tấn công hoặc phong tỏa mà Trung Quốc có thể thực hiện. Cụ thể, UAV có thể tấn công, đồng thời áp đảo các hệ thống radar. Khi gặp các cuộc tấn công bất ngờ, UAV có thể giúp Đài Loan kéo dài thời gian để chờ đồng minh hỗ trợ”.