Tăng kali máu nguy hiểm thế nào?

Hỏi:

Tôi đi khám sức khỏe định kỳ có chỉ số nồng độ kali trong máu lớn hơn 5mmol/l, vậy có gì đáng ngại không thưa bác sĩ?

Hoài Trân (Hà Nội)

TS. BS Nguyễn Thị Hương, Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai trả lời:

Tăng kali máu là tình trạng nồng độ kali trong máu vượt quá 5 mmol/l (trong khi giá trị bình thường là từ 3,5 – 4,5 mmol/l). Đây là một rối loạn thường gặp ở bệnh nhân suy thận mạn và nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Khi kali máu quá cao sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của tim, có thể gây loạn nhịp và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến ngừng tim.

Triệu chứng của tăng kali máu không phải lúc nào cũng rõ ràng và có thể rất mơ hồ. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, có cảm giác dị cảm, trống ngực, tê bì hoặc yếu cơ. Những triệu chứng này không đặc hiệu, vì vậy việc chẩn đoán chính xác chủ yếu dựa vào xét nghiệm điện giải đồ máu.

Ngoài ra, nếu nghi ngờ có tăng kali máu, bệnh nhân cần được thực hiện điện tim đồ, vì sự thay đổi của điện tim có thể phản ánh tình trạng kali trong máu, mặc dù sự thay đổi này đôi khi không tương xứng với mức độ kali máu.

Khi phát hiện tăng kali máu, bước đầu tiên là cần theo dõi điện tim đồ. Nếu có biến đổi, bệnh nhân cần được nhập viện ngay lập tức. Tùy vào mức độ tăng kali máu và tình trạng bệnh nhân, có thể điều trị nội khoa để hạ kali máu, thậm chí trong những trường hợp nặng, bệnh nhân cần phải lọc máu cấp cứu để kiểm soát tình trạng này.

Tăng kali máu chủ yếu do hai nhóm nguyên nhân: Một là do lượng kali đưa vào cơ thể quá nhiều, hai là do thận không thể đào thải kali hiệu quả, ngoài ra còn có thể do kali từ trong tế bào ra ngoài tế bào ồ ạt (ví dụ bị hủy cơ).

Ở những bệnh nhân suy thận (cấp hoặc mạn), khả năng đào thải kali của thận bị suy giảm, khiến kali tích tụ trong máu. Do đó, bệnh nhân suy thận mạn cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống. Các loại thực phẩm giàu kali như chuối, cam, bưởi, các loại hoa quả sấy khô, rau lá xanh đậm hay sữa giàu năng lượng đều có thể làm tăng kali trong cơ thể.

Ngoài ra, một số loại thuốc như thuốc hạ huyết áp thuộc nhóm ức chế men chuyển (ACE inhibitors), thuốc chẹn thụ thể, thuốc lợi tiểu giữ kali, thuốc chẹn beta, Bactrim, thậm chí một số bài thuốc nam cũng có thể gây tăng kali máu nếu không được sử dụng đúng cách.