Sự xuất hiện của AI giá rẻ DeepSeek làm rung chuyển ngành công nghệ Mỹ

Sự xuất hiện bất ngờ, đe dọa hào quang ngành công nghệ Mỹ

Tuần trước, DeepSeek, công ty khởi nghiệp mới 1 năm tuổi của Trung Quốc đã giới thiệu một mô hình AI bất ngờ vào tuần trước.

Mô hình này được gọi là R1, giống với ChatGPT, có tất cả các khả năng quen thuộc nhưng hoạt động với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình AI phổ biến của OpenAI, Google hoặc Meta. Chính điều này khiến nhiều người cho rằng hào quang bất khả chiến bại bao quanh ngành công nghệ của Mỹ bị đe doạ.

DeepSeek tiết lộ chỉ chi 5,6 triệu USD cho sức mạnh tính toán ở mô hình cơ sở, thấp hơn nhiều so với hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ USD mà các công ty Mỹ chi cho công nghệ AI của họ. Tuyên bố này đã gây chấn động khắp các thị trường, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ trong những ngày đầu tuần này.

Cổ phiếu Nasdaq thiên về công nghệ đã giảm 3,1% và S&P 500 giảm 1,5%. Tuy nhiên, Chỉ số Dow Jones, được thúc đẩy bởi các công ty chăm sóc sức khỏe và tiêu dùng dễ bị ảnh hưởng bởi AI, đã tăng 289 điểm, hay cao hơn khoảng 0,7%. Trong khi đó, thị trường chứng khoán đã giảm sâu hơn nhiều vào đầu ngày.

Trên mạng xã hội X, ông Marc Andreessen, người ủng hộ Tổng thống Donald Trump và là một trong những nhà đầu tư công nghệ hàng đầu thế giới, đã nhận định DeepSeek là một trong những đột phá đáng kinh ngạc và ấn tượng nhất ông từng thấy.

Thành tựu đáng kinh ngạc từ một công ty khởi nghiệp AI tương đối ít người biết đến càng gây sốc hơn khi biết rằng, Mỹ trong nhiều năm đã nỗ lực hạn chế nguồn cung cấp chip AI công suất cao cho Trung Quốc vì lo ngại an ninh quốc gia. Điều đó có nghĩa là DeepSeek đã có thể phát triển được mô hình chi phí rẻ trên các chip AI công suất thấp.

Cổ phiếu công nghệ Mỹ lao dốc

Cổ phiếu công nghệ Mỹ đã bị ảnh hưởng nặng nề vào ngày 27/1 theo giờ địa phương.

Trong đó, cổ phiếu của Nvidia (NVDA), nhà cung cấp chip AI hàng đầu thế giới, giảm gần 17% và mất 588,8 tỷ USD giá trị thị trường, đánh dấu giá trị thị trường lớn nhất mà một cổ phiếu từng mất trong một ngày, cao gấp đôi kỷ lục trước đó là 240 tỷ USD xảy ra với Meta cách đây gần 3 năm.

Nếu như đầu ngày 27/1, Nvidia bắt đầu với tư cách là cổ phiếu được giao dịch công khai có giá trị nhất trên thị trường (hơn 3,4 nghìn tỷ USD) thì đến cuối ngày, Nvidia lại kết thúc ngày ở vị trí thứ ba sau Apple và Microsoft.

Cổ phiếu của Meta và Alphabet, công ty mẹ của Google, cũng giảm mạnh. Các đối thủ cạnh tranh của Nvidia là Marvell, Broadcom, Micron và TSMC cũng chứng kiến cổ phiếu giảm sâu.

Cổ phiếu Oracle, Vertiv, Constellation, NuScale cùng các công ty năng lượng và trung tâm dữ liệu khác đều lao dốc.

“Cú sốc” đó đã kéo thị trường chứng khoán Mỹ đi xuống vì cổ phiếu công nghệ chiếm một phần đáng kể của thị trường, ước tính chiếm khoảng 45% S&P 500 – theo Keith Lerner, nhà phân tích tại Truist.

“Điểm mấu chốt ở chỗ, hiệu suất vượt trội của Mỹ là do công nghệ và sự dẫn đầu của các công ty Mỹ trong lĩnh vực AI”, ông Lerner nhận định.

“Việc triển khai mô hình DeepSeek đang khiến các nhà đầu tư đặt câu hỏi về sự dẫn đầu của các công ty Mỹ và số tiền đang được chi tiêu và liệu khoản chi đó có dẫn đến lợi nhuận (hay là chi tiêu quá mức) hay không”, ông Lerner nói thêm.

Hơn nữa, tuần này là tuần khởi đầu để một loạt các công ty công nghệ báo cáo thu nhập, vì vậy phản ứng của họ trước sự kiện DeepSeek có thể dẫn đến những biến động thị trường hỗn loạn trong những ngày và tuần tới. Trong khi đó, các nhà đầu tư đang xem xét kỹ hơn các công ty AI của Trung Quốc.

“Các công ty công nghệ Trung Quốc, bao gồm cả những công ty mới gia nhập như DeepSeek, đang giao dịch ở mức chiết khấu đáng kể do lo ngại về địa chính trị và nhu cầu toàn cầu yếu hơn”, ông Charu Chanana, chiến lược gia đầu tư chính tại Saxo cho biết.

Ông nhận định sự trỗi dậy của DeepSeek có thể khơi dậy làn sóng quan tâm mới của nhà đầu tư đối với các công ty AI của Trung Quốc vốn bị định giá thấp, từ đó có thể dẫn đến câu chuyện tăng trưởng.

Cần thời gian trả lời

Hãng tin CNN dẫn lời một số chuyên gia cho rằng dù thành tựu này rất đáng kinh ngạc nhưng có thể không đủ để lật ngược nhiều năm tiến bộ trong vị thế dẫn đầu về AI của Mỹ.

Khả năng khách hàng chuyển sang một công ty khởi nghiệp của Trung Quốc là không cao.

Vì vậy, đợt bán tháo trên thị trường có thể là hơi quá đà, hoặc có lẽ các nhà đầu tư đang tìm kiếm một cái cớ để bán.

Ông Michael Block, chiến lược gia thị trường tại Third Seven Capital cho rằng thời gian sẽ trả lời liệu mối đe dọa DeepSeek có thực sự xảy ra hay không. Cuộc đua về công nghệ nào hiệu quả và các công ty lớn của phương Tây sẽ phản ứng và phát triển như thế nào vẫn đang diễn ra.

Mặt khác, ông Block nghi ngờ: “Thị trường đã trở nên quá tự mãn vào đầu kỷ nguyên Trump 2.0, các nhà đầu tư có thể đã tìm kiếm một cái cớ để rút lui và đây là một cái cớ tuyệt vời”.

Ngành công nghiệp này cũng tin vào báo cáo của DeepSeek về chi phí cực thấp.

Với thành tựu tiết kiệm chi phí đáng kể, mô hình R1 trở thành đối thủ cạnh tranh của ChatGPT – một mô hình ngôn ngữ lớn tập trung vào người tiêu dùng.

Tuy nhiên, nó vẫn chưa chứng minh được liệu có thể xử lý một số năng lực AI đầy tham vọng cho các ngành công nghiệp mà hiện tại vẫn cần đầu tư cơ sở hạ tầng rất lớn.

Ông Giuseppe Sette, Chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường AI Reflexivity, cho biết: “Nhờ có nguồn nhân lực dồi dào và nguồn vốn dồi dào, Mỹ vẫn là ‘sân nhà’ hứa hẹn nhất mà chúng tôi mong đợi sẽ chứng kiến sự xuất hiện của thế hệ AI tự cải thiện (self-improving AI) đầu tiên”.