Chính quyền bang Kerala (miền nam Ấn Độ) vào tối ngày 13/9 cho biết, ít nhất 706 người, trong đó có 153 nhân viên y tế, đang được xét nghiệm virus Nipah.
Hai người nhiễm virus này đã tử vong kể từ ngày 30/8 trong đợt bùng phát dịch thứ tư ở Kerala kể từ năm 2018. Hai người lớn và 1 trẻ em bị nhiễm virus hiện được điều trị trong bệnh viện.
Bệnh nhân đầu tiên là một chủ nông trại trồng chuối và hạt cau nhỏ ở làng Kozhikode, bang Kerala. Ngôi làng nơi nạn nhân sinh sống nằm gần một khu rừng vô cùng rộng lớn có sự xuất hiện của nhiều loài dơi, trong đó có dơi ăn quả – loài dơi đã cho kết quả dương tính với virus Nipah trong cuộc truy vết virus năm 2018.
Con gái và anh rể của nạn nhân đều bị nhiễm bệnh và hiện đang được cách ly tại bệnh viện. Trong khi đó, các thành viên khác trong gia đình và hàng xóm có tiếp xúc gần với nạn nhân đều đang được xét nghiệm để kiểm tra mức độ lây lan của virus.
Trường hợp tử vong thứ hai lại không có mối liên hệ thân thiết nào với nạn nhân đầu tiên. Cuộc điều tra ban đầu cho thấy họ đã tiếp xúc với nhau tại bệnh viện nơi 2 người cùng đến khám chữa.
“Chúng tôi đang tập trung nhanh chóng truy tìm những người có tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh và tiến hành cách ly bất kỳ ai có triệu chứng”, người đứng đầu Cơ quan Y tế bang Kerela Veena George cho biết.
Khu cách ly virus Nipah tại một bệnh viện ở quận Kozhikode, bang Kerala, Ấn Độ (Ảnh: Reuters).
Hiện chính quyền bang Kerala đã quyết định tạm dừng hoạt động của một số trường học, văn phòng và phương tiện giao thông công cộng, đồng thời ban bố lệnh cách ly tại ít nhất 8 ngôi làng thuộc quận Kozhikode trong nỗ lực nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus.
Bà Veena George cho biết, các phương tiện công cộng đã bị hạn chế ở một số khu vực của bang nhằm ngăn chặn cuộc khủng hoảng y tế có thể xảy ra. Đồng thời, thuốc chống virus và kháng thể đơn dòng đang được sử dụng để điều trị cho 3 người nhiễm bệnh. Các quy định cách ly nghiêm ngặt khác cũng được áp dụng. Các nhân viên y tế sau khi tiếp xúc với người nhiễm bệnh cần phải tham gia cách ly tại bệnh viện.
Bang Tamil Nadu lân cận đã đưa ra thông báo về việc du khách đến từ Kerala sẽ phải kiểm tra y tế và những người có triệu chứng cúm sẽ bị cách ly.
Theo hãng tin Reuters, các nhà khoa học lần đầu tiên xác định virus Nipah vào năm 1998 trong một đợt bùng phát dịch bệnh ở những người chăn nuôi lợn tại Malaysia và Singapore. Đợt dịch này gây ra tác động kinh tế đáng kể khi hơn 1 triệu con lợn bị tiêu hủy để kiểm soát dịch bệnh.
Mặc dù không có đợt bùng phát virus Nipah nào khác ở Malaysia và Singapore kể từ năm 1999, nhưng sau đó các ca bệnh đã được ghi nhận gần như hàng năm ở một số khu vực ở châu Á – chủ yếu là Bangladesh và Ấn Độ.
Trong một tuyên bố vào năm 2020, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) giải thích virus Nipah là một loại virus lây truyền từ động vật sang người. Vật chủ của virus Nipah là loài dơi ăn quả (chi Pteropus), còn được gọi là dơi quạ.
Virus có thể lây nhiễm trực tiếp sang người thông qua tiếp xúc với chất dịch cơ thể của dơi và lợn bị nhiễm bệnh. Một số trường hợp lây truyền khác được ghi nhận lây lan từ người.
Cho đến nay, vẫn chưa có vắc-xin phòng ngừa hoặc phương pháp điều trị khỏi bệnh một khi nhiễm virus. Bệnh có tỉ lệ tử vong lên tới khoảng 70%. Phương pháp điều trị thông thường là chăm sóc hỗ trợ điều trị triệu chứng.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết những người mắc bệnh ở giai đoạn đầu xuất hiện các triệu chứng bao gồm sốt, suy hô hấp, đau đầu và nôn mửa. Viêm não và hiện tượng co giật cũng có thể xảy ra trong trường hợp nặng, dẫn đến hôn mê trong vòng 24 – 48 giờ.
WHO xếp virus Nipah vào danh sách nghiên cứu và phát triển các mầm bệnh có khả năng gây dịch bệnh.
Trước khi phát hiện các ca bệnh tại Ấn Độ vào tuần này, virus Nipah đã từng bùng phát trong 3 đợt dịch. Đợt bùng phát đầu tiên năm 1998 ở Malaysia và Singapore cướp đi sinh mạng của trên 100 người và làm lây nhiễm cho gần 300 người. Kể từ đó, virus Nipah đã lây lan ra hàng nghìn kilomet, với tỉ lệ tử vong dao động từ 72 đến 86%.
Đợt dịch thứ 2 bùng phát vào năm 2001 ở Ấn Độ và Bangladesh, cướp đi sinh mạng của 62 trong số 91 người mắc bệnh. Năm 2018, một đợt bùng phát ở Kerala đã cướp đi sinh mạng của 21 người. Một cuộc điều tra của Reuters hồi tháng 5 cho thấy Kerala nằm trong số những nơi có nguy cơ bùng phát virus dơi cao nhất trên toàn cầu.
Dựa trên kinh nghiệm trong các đợt dịch trước đây, việc vệ sinh và khử trùng trang trại lợn thường xuyên, kỹ lưỡng bằng chất tẩy rửa thích hợp có thể có hiệu quả trong ngăn ngừa mắc bệnh.
Trong trường hợp bùng dịch ở động vật, WHO đề xuất cơ sở sản xuất tiêu hủy động vật bị nhiễm virus, kiểm soát chặt việc thiêu hủy xác hoặc chôn xác động vật để giảm nguy cơ truyền sang người.
Trong bối cảnh vẫn chưa có vắc-xin đặc trị virus Nipah, điều ưu tiên hàng đầu là nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ và các biện pháp phòng tránh. Để tránh lây lan qua rau củ quả bị nhiễm dịch cơ thể của dơi, cần rửa sạch và gọt vỏ trước khi ăn. Quả nào có dấu hiệu bị dơi ăn cần vứt bỏ.
Minh Hoa (t/h theo Báo Tin Tức, Dân trí)
