Sẽ thành “thảm họa” với ngân hàng

Kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế

Vừa qua, một số địa phương đã đưa ra đề xuất mở rộng thuế thu nhập cá nhân với lãi tiền tiết kiệm, chỉ nên miễn với các khoản gửi quy mô nhỏ, khi góp ý sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết tại bản cập nhật hồ sơ xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), cơ quan này đề nghị giữ nguyên quy định về miễn thuế thu nhập cá nhân với lãi tiền gửi tiết kiệm như hiện hành và không đồng ý áp thuế với lãi tiền gửi tiết kiệm như đề xuất các địa phương đưa ra.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, chuyên gia Nguyễn Minh Phong cho biết, Bộ Tài chính hoàn toàn có lý khi đề nghị giữ nguyên quy định về miễn thuế thu nhập cá nhân với lãi tiền gửi tiết kiệm như hiện hành và không đồng ý áp thuế với lãi tiền gửi tiết kiệm như đề xuất một số địa phương đưa ra nhằm khuyến khích người không có nhu cầu đầu tư trực tiếp vào sản xuất, kinh doanh gửi tiết kiệm – kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế. Mặt khác, đây cũng là chính sách phúc lợi với các đối tượng không có khả năng lao động (người về hưu, tàn tật…) có nguồn tiền nhàn rỗi gửi vào nhà băng để nhận lãi.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong: Để tăng thu ngân sách nhà nước, trước mắt, nên tập trung vào chống tham nhũng, tiêu cực và trốn thuế, chuyển giá, thất thu và thất thoát thuế. Ảnh: NCCC

“Tôi muốn lưu ý thêm rằng, hiện nay lãi suất huy động rất thấp và sát với mức lạm phát, nên người gửi tiết kiệm không còn thu được bao nhiêu cho khoản tiết kiệm của mình, Ví dụ, ai đó gửi 100 triệu đồng vào Vietcombank, trong 1 năm thì họ chỉ nhận được có 4,6 triệu đồng tiền lãi; nếu trừ đi mức lạm phát theo Tổng cục Thống kê công bố là gần 4%, cuối cùng tiền lãi thực tế chỉ còn chưa đến 600 nghìn đồng. Vậy nếu thu thêm thuế thu nhập cá nhân nữa thì người gửi tiền sẽ mất động lực gửi tiết kiệm…” – chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong chỉ ra.

Nguy cơ “lợi bất cập hại”

Cũng theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, đặc biệt, cần nhấn mạnh rằng, khi người gửi tiết kiệm đồng loạt rút tiền ra khỏi hệ thống ngân hàng thì đây không chỉ là thảm hoạ của cả hệ thống ngân hàng, mà còn là khởi đầu cho nguy cơ an toàn của toàn bộ nền kinh tế, với các hệ luỵ không thể lường trước về việc không còn nguồn vốn cho vay từ ngân hàng; các ngân hàng sẽ phá sản do vỡ nợ và các doanh nghiệp không có nguồn tiền vay đầu tư phát triển; nền kinh tế sẽ đình trệ trong bối cảnh cần tăng tốc kinh tế từ 8% GDP đến cao hơn nữa trong thời gian tới theo yêu cầu của kỷ nguyên mới…

Đó là chưa kể, dù thảm hoạ giả định trên chưa xảy ra, thì các ngân hàng cũng buộc phải tăng lãi suất huy động khi lãi tiền gửi bị đánh thuế. Do đó, tạo áp lực khó giảm lãi suất cho vay và làm tăng áp lực lạm phát…

“Tóm lại, trong bối cảnh Việt Nam hiện nay và trung hạn, việc đánh thuế thu nhập cá nhân vào lãi tiền gửi ngân hàng thực sự là “lợi bất cập hại”, không thể tuỳ tiện áp dụng từ suy nghĩ phiến diện vì mục tiêu nhất thời nào đó” – chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nêu.

Trong bối cảnh hiện nay, việc đánh thuế thu nhập cá nhân vào lãi tiền gửi ngân hàng dễ dẫn đến nguy cơ “lợi bất cập hại”. Ảnh minh họa

Liên quan đến vấn đề này, trên thế giới, hiện nay, một số nước đã và đang đánh thuế lãi tiền gửi ngân hàng, đơn cử như Thái Lan, Trung Quốc. Hay tại Hàn Quốc, tiền lãi cũng là thu nhập phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam cũng nên nghiên cứu áp dụng theo mô hình của các nước.

Chia sẻ thêm, theo TS.Nguyễn Minh Phong, rõ ràng Việt Nam không thể máy móc áp dụng phương án này với tất cả các lý do như đã nêu trên. Bất kỳ chính sách nào cũng có tác động hai mặt, trong trường hợp này, tác động mặt trái của thu thuế lãi tiền gửi sẽ lớn hơn, nhanh hơn, trực tiếp và nguy hại hơn mọi tác dụng khác.

Thực tế, tại Việt Nam, đề xuất áp thuế với khoản lãi tiền gửi ngân hàng từng được đưa ra nhiều lần nhưng đều vấp phải các ý kiến trái chiều. Một số chuyên gia cho rằng, việc đánh thuế với những khoản lãi tiết kiệm mang về thu nhập quá lớn là hợp lý và phù hợp với quốc tế. Tuy nhiên, lãnh đạo nhiều ngân hàng lo ngại biện pháp này sẽ ảnh hưởng lớn đến hệ thống ngân hàng, nền kinh tế.

Khẳng định thêm, theo ông Phong, việc đánh thuế thu nhập tiền gửi tiết kiệm ở Việt Nam khó có thể khả thi. Hơn nữa, việc người dân gửi tiết kiệm còn là cách đảm bảo an sinh xã hội chủ động, thiết thực và hiệu quả trong bối cảnh hệ thống an sinh của ta còn lỏng và yếu. Một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam không thể không tính tới các mục tiêu xã hội trong bất kỳ chính sách kinh tế nào!