Thảo luận về dự án Luật Điện lực (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng, nếu quy định như Điều 61 về cấp độ phát triển thị trường cạnh tranh điện như trong dự thảo thì không biết bao giờ mới có thị trường điện cạnh tranh thực sự.
Bao giờ chúng ta mới có được thị trường điện cạnh tranh thực sự?
Chiều 7/11, tiếp tục chương trình làm việc kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Video: Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ phát biểu thảo luận về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam), thống nhất cao về sự cần thiết, cấp bách phải sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật về lĩnh vực này.
Theo ông Hạ, năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách pháp luật phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021, chỉ ra rất nhiều điểm nghẽn, chúng ta cần tiếp thu những kết quả đó.
Đồng thời, điện là loại hàng hóa đặc biệt, không phải dư thì cho vào kho đóng bao để dành được, nhu cầu của nền kinh tế bao nhiêu chúng ta phải đáp ứng được bấy nhiêu. Do vậy, để bảo đảm an ninh năng lượng, khi nền kinh tế chỉ cần tăng trưởng 1 thì nhu cầu về điện phải tăng trưởng 1,5.
“Với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế như hiện nay, nếu không chuẩn bị trước một bước thì vấn đề an ninh năng lượng sẽ rất khó khăn”, đại biểu Tạ Văn Hạ cho biết.
Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam).
Về phạm vi sửa, ông Hạ cho rằng cần sửa toàn diện, nhưng để sửa và thông qua trong một kỳ họp thì sợ rằng sẽ không đảm bảo chất lượng. Vậy nên cân nhắc sửa trong hai kỳ họp.
“Chúng ta cũng không vội đến mức phải làm trong một kỳ họp”, ông Hạ nói.
Về một số nội dung như vấn đề phát triển điện tự sản xuất, tự tiêu thụ từ nguồn năng lượng tái tạo: Điều 33 quy định tổ chức, cá nhân lắp điện mái nhà trong quá trình xây dựng quy mô đến 100kW thì không phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Ông Hạ cho rằng, 100kW rất nhỏ.
“Một nhà máy sản xuất phân bón người ta để trên nhà xưởng đến 1MW, bây giờ bắt người ta chuyển đổi mục đích sử dụng cả nhà máy đó thành đất làm năng lượng à? Điều này cũng chưa khuyến khích được”, ông Hạ nói.
Điều 61 về cấp độ phát triển thị trường cạnh tranh điện với ba cấp độ: thị trường phát điện cạnh tranh, thị trường bán buôn điện cạnh tranh, thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.
Đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng chúng ta cần quy định để phù hợp với nhu cầu vận hành của các cấp độ thị trường điện cạnh tranh.
Các điều kiện phải hoàn thành trước khi bắt đầu vận hành các cấp độ thị trường điện cạnh tranh bao gồm: Phải hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ cấu lại ngành điện; cơ sở hạ tầng hệ thống điện và thị trường điện; cải cách cơ chế giá điện, giảm dần, tiến tới xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng miền.
“Tôi nghĩ là không biết đến bao giờ chúng ta mới có được thị trường điện cạnh tranh thực sự nếu như quy định như thế này. Tôi cho rằng phải mùa quýt chúng ta mới có thị trường điện cạnh tranh thực sự”, ông Hạ nói.
Công khai, minh bạch các điều chỉnh giá điện
Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) thì cho rằng dự thảo luật cần bổ sung và làm rõ các quy định về cơ chế giá điện, đặc biệt là giá cho từng loại hình năng lượng khác nhau và cho từng khu vực.
Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh).
Ông Bình đề xuất xây dựng cơ chế tính giá điện linh hoạt dựa trên các yếu tố như độ cao điểm và thấp điểm, điều kiện địa lý và nguồn cung cấp năng lượng. Điều này sẽ khuyến khích sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm vào khung giờ thấp điểm, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng trong việc tiếp cận thông tin về giá điện và quy trình điều chỉnh giá điện.
Ngoài ra, các điều chỉnh giá điện nên được công khai, minh bạch và có sự tham gia giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.
Về giải pháp phát triển thị trường điện cạnh tranh, ĐB này cũng cho rằng dự thảo luật cần có lộ trình rõ ràng cho việc chuyển đổi từ cơ chế đặc quyền sang thị trường điện cạnh tranh.
“Cần bổ sung quy định cụ thể về các bước thực hiện mở cửa thị trường điện, bao gồm thị trường bán buôn và thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, quy định về trách nhiệm của các cơ quan quản lý công việc giám sát và điều phối thị trường điện, nhằm đảm bảo công bằng, minh bạch.
Cùng với đó, đưa ra các quy định về kiểm soát độc quyền của các tập đoàn lớn trong ngành điện, nhằm bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng, nhà đầu tư”, ông Bình đề nghị.
Dứt khoát phải có điện hạt nhân
Giải trình trước một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, hiện nay, khung giá điện được quy định theo Luật Giá và Luật Điện lực. Trong đó, Chính phủ quy định cụ thể về khung giá. Các bên đàm phán cùng nhau dựa vào khung giá này, “chứ không phải bên này bắt chẹt bên kia”.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên.
Trao đổi về lý do yêu cầu đàm phán trong thời hạn 12 tháng, Bộ trưởng Bộ Công thương cho hay, trong khung thời gian này, mọi đàm phán phải xong. Bởi nếu không xong, các đơn vị kiếm cớ để kéo dài dẫn đến tình trạng thiếu điện.
Về bổ sung những chính sách mới để phát triển những nguồn năng lượng mới, ông Diên nêu thực tế đến năm 2030, nước ta cần phải gấp 2 lần so với công suất hiện nay. Tiếp đó, đến năm 2050, công suất điện cần thiết gấp 5 lần hiện nay.
Khi các nguồn điện truyền thống không có dư địa để phát triển, Bộ trưởng khẳng định, dứt khoát phải có điện hạt nhân và những nguồn năng lượng mới trong tương lai.
Về những điều bổ sung liên quan đến năng lượng mới, người đứng đầu ngành công thương chỉ rõ việc dự Luật quy định thêm về phát triển thị trường điện cạnh tranh và thẩm quyền của cơ quan quyết định chủ trương đầu tư với những dự án điện cấp bách, chủ trương thu hồi các dự án điện chậm tiến độ…
Ông Diên cho hay, khác với các dự án công nghiệp, dự án điện phải đi trước một bước. Bên cạnh đó, điện sản xuất ra phải có địa chỉ tiêu dùng.
Vị trưởng ngành điện lực nêu trên thực tế có những dự án đã giao cho nhà đầu tư 10 năm, thậm chí 20 năm nay nhưng chưa triển khai.
“Như vậy, chúng ta đang thiếu điện là do các dự án trước đó không có cơ chế nào thu hút. Các dự án điện đặc thù, đã quy hoạch rồi thì phải làm, đã giao thì phải làm, đã không làm được thì phải bị thu hồi. Không lẽ cả đất nước này ngồi chờ một vài nhà đầu tư hay sao?”, ông Diên đưa ra quan điểm và cho rằng phải quy định rõ về vấn đề này.
Nhiệm vụ đặt ra cấp bách là phải có cơ chế, chính sách phù hợp, đồng bộ, khả thi mới thu hút được các nhà đầu tư trong và ngoài nước cho phát triển các nguồn và lưới điện, đặc biệt là điện từ năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng mới, năng lượng sạch hay lưới điện truyền tải liên miền.
Hiện nay, nước ta đã có cơ chế cho thu hút đầu tư vào hệ thống lưới điện. Bên cạnh đó, dự Luật sửa đổi cơ bản mở cánh cửa ra cho các nhà đầu tư đầu tư về hệ thống truyền tải.
Theo Bộ trưởng, đương nhiên, hệ thống cao áp và siêu cao áp phải là nhà nước. Bây giờ, dự Luật đang cân nhắc quy định tư nhân được đầu tư hệ thống truyền tải 220kV trở xuống hay 110kV trở xuống.
“Nếu các đại biểu bấm nút thông qua điện áp 220kV trở xuống là tư nhân có thể đầu tư, để có thể huy động được các nguồn năng lượng tái tạo ở rải rác, phân tán khắp nơi trong cả nước thì chúng tôi cũng chấp hành”, ông Diên cho hay
Nguồn: https://www.baogiaothong.vn/dai-bieu-quoc-hoi-quy-dinh-nhu-the-nay-mua-quyt-moi-co-thi-truong-dien-canh-tranh-192241107170635672.htm
