Nhật Bản một lần nữa lại trở thành điểm đến tiềm năng của giới đầu tư. Warren Buffett có chuyến thăm Toyko lần đầu sau hơn 10 năm. Tháng trước, Giám đốc điều hành BlackRock, Larry Frink cũng đã có mặt ở thủ đô của Nhật Bản và có cuộc gặp với Thủ tướng Kishida Fumio.
Ông Frink mô tả, hiện tại, “lich sử đang lặp lại” giống như “phép lạ kinh tế” của Nhật Bản những năm 1980. Ngay cả những số liệu GDP chưa như kỳ vọng vừa qua cũng sẽ không làm giảm đi sự lạc quan của các nhà đầu tư.
Trước những ý kiến nghi ngờ, các cú sốc bên ngoài và hai sự chuyển dịch bên trong đã tình cờ làm thay đổi cục diện nền kinh tế Nhật Bản.
Cú sốc dễ nhận thấy nhất liên quan đến giá cả. Trong khi hầu hết các quốc gia đều bị ám ảnh để giữ lạm phát ở mức thấp trong những năm gần đây, Nhật Bản lại muốn phục hồi và duy trì đà tăng trưởng. Nguồn cung toàn cầu bị siết chặt và tỷ giá hối đoái yếu đi. Dù đây không phải kiểu lạm phát mà Ngân hàng Trung ương Nhật Bản muốn thấy, nhưng nó đã thay đổi cách các doanh nghiệp, người lao động và người tiêu dùng suy nghĩ về tiền lương. Một con đường, mặc dù còn hẹp, đã được mở ra để hướng đến chu kỳ tăng trưởng tiền lương và tiêu dùng lành mạnh hơn.
Cú sốc còn lại là địa chính trị, kéo theo làn sóng đầu tư mới vào các ngành công nghiệp quan trọng và tái cấu trúc chuỗi cung ứng khu vực mà Nhật Bản có thể sẽ được hưởng lợi.
Những cải cách quản trị doanh nghiệp bắt đầu dưới thời cố thủ tướng Abe Shinzo đã trở nên vững chắc. Quả thực, Nhật Bản đã bước vào một giai đoạn mới đầy hứa hẹn, khi các nhà đầu tư và kể cả sở giao dịch chứng khoán đang gây thêm áp lực lên các công ty lớn để nâng cao giá trị vốn hóa. Bên cạnh đó, những thế hệ lãnh đạo kiểu cũ đã không còn và hiện tại là thời của các doanh nhân trẻ với suy nghĩ mới.
Tuy nhiên, phần lớn nền kinh tế Nhật Bản vẫn chưa có nhiều chuyển biến. Để có thể thay đổi, BOJ cần phải loại bỏ các chính sách không còn hợp thời, chẳng hạn như kiểm soát đường cong lợi suất. Theo thời gian, lãi suất tăng cao cũng sẽ là vấn đề đặt ra.
Quá trình cải cách doanh nghiệp cũng phải được đẩy mạnh hơn nữa. Các công ty Nhật Bản hiện đã áp dụng thành thạo các hình thức quản trị tiên tiến, nhưng họ cần cải tiến hơn về bản chất. Khoảng 40% công ty trong Topix 500 được giao dịch dưới mức giá trị sổ sách. Khi nhiều yếu tố khách quan còn phức tạp, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không chỉ giữ ổn định công ty, mà còn phải phát triển hơn nữa. May mắn, họ có nhiều cơ hội để hành động sau nhiều năm tích trữ tiền mặt.
Ông Kishida từng hứa hẹn sẽ tập trung vào phát triển kinh tế. So với những người tiền nhiệm, ông đề cập nhiều hơn về việc hỗ trợ các công ty khởi nghiệp. Tuy nhiên, gói kinh tế mới nhất của ông – được công bố vào đầu tháng này – lại chỉ tập trung vào việc cắt giảm thuế. Các biện pháp kích thích được cho chưa hiệu quả nếu xét về tăng trưởng dài hạn.