Thương mại dịch vụ được xem là yếu tố quan trọng trực tiếp thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, do vậy những năm qua tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho lĩnh vực thương mại dịch vụ phát triển nhanh cả về số lượng, quy mô và đa dạng các loại hình theo hướng chuyên nghiệp, văn minh, hiện đại.
Nhiều mặt hàng được bày bán tại Siêu thị K-Mart, đường Trường Thi (TP Thanh Hóa).
Với sự phát triển nhanh về kinh tế, mức sống của người dân được nâng lên, nhu cầu mua sắm các loại hình bán lẻ hiện đại ngày càng tăng, tạo điều kiện cho hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại (TTTM), cửa hàng tự chọn phát triển. Trên địa bàn tỉnh hiện có 388 chợ, 27 siêu thị, 2 TTTM; một số hệ thống bán lẻ hoạt động theo chuỗi: Winmart, MediaMart, Thế giới di động, Pico, Điện máy xanh,… cùng hàng nghìn cửa hàng kinh doanh tổng hợp khác trong các khu vực dân cư, đáp ứng tốt nhu cầu mua sắm, tiêu dùng của người dân. Hiện nay, khi đến với các siêu thị, TTTM, cửa hàng tiện ích, người dân không chỉ dừng lại ở việc mua sắm mà còn được giải trí, vui chơi, thụ hưởng các chính sách ưu đãi… Cùng với việc chọn lọc hàng hóa có chất lượng tốt, có nguồn gốc xuất xứ và được kiểm định nghiêm ngặt thì việc tạo ra các hình thức mua sắm mới lạ, thu hút khách hàng cũng được các siêu thị, TTTM chú ý nhiều hơn, nhằm giữ chân khách hàng.
Ngoài hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, hệ thống chợ truyền thống cũng được đầu tư, phát triển theo hướng xã hội hóa. Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã có 142/388 chợ hoàn thành chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác; 238 chợ công bố hợp chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm và dẫn đầu cả nước về chuyển đổi và xây dựng chợ hợp chuẩn, chợ kinh doanh thực phẩm. Ước tính, tổng nguồn vốn các dự án đầu tư chợ theo hình thức xã hội hóa đã được chấp thuận chủ trương đầu tư đạt 1.500 tỷ đồng. Sau khi chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác, các doanh nghiệp, HTX đã tích cực huy động nguồn vốn, thực hiện các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng chợ theo hướng hiện đại, văn minh, góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động giao thương trên địa bàn. Với sự phát triển nhanh chóng về số lượng, quy mô hoạt động của các cửa hàng tiện ích, hệ thống cửa hàng tự chọn, siêu thị, chợ truyền thống… đã góp phần thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa sản xuất trong và ngoài tỉnh, nâng cao tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ cho địa phương, góp phần phục vụ sản xuất và nhu cầu tiêu dùng của người dân. 6 tháng đầu năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ toàn tỉnh đạt 64.741 tỷ đồng, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm 2022.
Đặc biệt, xác định chuyển đổi số cũng là một trong những “mắt xích” quan trọng nhằm góp phần phát triển thương mại, dịch vụ theo hướng hiện đại; các sở, ngành, địa phương đang tập trung phát triển thương mại điện tử và các loại hình thương mại dựa trên nền tảng số hóa. Sở Công Thương đã triển khai phương án chuyển đổi số toàn ngành, tập trung hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh và người dân tiếp cận kỹ năng phát triển thương mại điện tử, kết nối xúc tiến thương mại điện tử; hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Sendo. Xây dựng và hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các giải pháp công nghệ (mã vạch QR code, chip NFC, blockchain…) để truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, ứng dụng các phần mềm quản lý thông tin khách hàng, quản lý bán hàng thông minh, đẩy mạnh hình thức mua sắm trực tuyến, thanh toán trực tuyến, từng bước thay đổi thói quen mua sắm, hành vi tiêu dùng của người dân theo hướng văn minh, hiện đại. Hiện tại đã có gần 200 hộ sản xuất nông nghiệp với 2.200 sản phẩm được tổ chức bán hàng, giới thiệu sản phẩm trên các sàn giao dịch thương mại điện tử Voso và Postmart; hàng nghìn cơ sở chuyên doanh, tiểu thương đã áp dụng phần mềm bán hàng trực tuyến và các ứng dụng thanh toán trực tuyến không dùng tiền mặt. Sở Công Thương và các sở, ngành chức năng đang tiếp tục hỗ trợ người dân số hóa dữ liệu các hộ kinh doanh, sản phẩm làng nghề truyền thống và thí điểm cấp mã QR cho hộ sản xuất, kinh doanh tiêu biểu.
Để có được kết quả đó, các cấp, ngành trong tỉnh đã xây dựng, triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế phát triển hoạt động thương mại, dịch vụ. Tập trung nguồn lực đầu tư, từng bước hoàn thiện mạng lưới kết cấu hạ tầng của ngành như mạng lưới chợ, siêu thị, TTTM, cửa hàng lớn… và mạng lưới bán buôn, bán lẻ trên từng địa bàn, tạo điều kiện cho ngành thương mại phát triển hài hòa, hợp lý. Tỉnh đã huy động nguồn lực đáng kể cho đầu tư, xây dựng, nâng cấp hệ thống chợ; hỗ trợ kinh phí để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động chợ, nhất là về vấn đề môi trường, an toàn thực phẩm… nhờ vậy, hệ thống cơ sở hạ tầng thương mại dần được hoàn chỉnh đã góp phần tích cực cho phát triển thương mại nội địa.
Đồng chí Lê Văn Khoa, Trưởng phòng Quản lý Thương mại (Sở Công Thương) cho rằng, để đảm bảo thương mại dịch vụ phát triển theo hướng văn minh hiện đại, trong thời gian tới Sở Công Thương sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Điển hình là việc củng cố, phát triển chợ truyền thống tại thị trường nông thôn, trọng tâm là chợ dân sinh (hạng III, bán lẻ). Lựa chọn kỹ các điều kiện để phát triển một số chợ đầu mối bán buôn nông sản gần các trung tâm tiêu dùng lớn. Trong số các chợ đầu mối này, một số chợ có tiềm năng sẽ được lựa chọn để phát triển lên một trình độ cao hơn như chợ đấu giá, sàn giao dịch hàng hóa… hoặc hình thành các chợ chuyên biệt.
Ngoài ra, tại các đô thị của tỉnh, cũng cần đẩy mạnh kêu gọi thu hút đầu tư, xây dựng các TTTM lớn, hoạt động đa ngành như: mua sắm, vui chơi, giải trí… đến từ các doanh nghiệp quốc tế có năng lực, như tập đoàn AEON MALL, LOTTE… nhằm tạo động lực phát triển ngành dịch vụ thương mại cho khu vực đô thị. Tại địa bàn các huyện, ưu tiên bố trí quỹ đất tại các khu vực có lợi thế về thương mại để thu hút đầu tư xây dựng các siêu thị có quy mô phù hợp, các cửa hàng tiện lợi, các cửa hàng nhượng quyền hoặc kinh doanh theo chuỗi… Đồng thời, xây dựng chính sách khuyến khích các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại gia đình áp dụng các hình thức quản lý mới thông qua phần mềm quản lý bán hàng. Tại đây, các phương thức kiểm kê, quản lý, bán hàng, thanh toán, báo cáo… đều được thực hiện một cách nhanh chóng và hiện đại, giảm bớt thất thoát về hàng hóa.
Bài và ảnh: Chi Phạm
