Đuối nước là tai nạn gây ra tử vong hàng đầu cho người lớn và trẻ em tại Việt Nam, đặc biệt là mỗi khi hè về. Một trong những nguyên nhân tử vong do đuối nước đó là tình trạng trẻ em, người lớn không biết bơi và thiếu kiến thức, kỹ năng về phòng tránh tai nạn đuối nước. Đặc biệt, có nhiều trường hợp, trẻ em bơi giỏi vẫn bị đuối nước do thiếu kỹ năng phòng tránh và không biết cách cứu đuối an toàn. Vì vậy, việc phát triển phong trào tập luyện môn bơi và trang bị những kiến thức, kỹ năng phòng, chống đuối nước cho trẻ em và cộng đồng là giải pháp hết sức cấp thiết nhằm giảm thiểu tình trạng đuối nước hiện nay.
Thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 16/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường chỉ đạo, thực hiện công tác phòng, chống tai nạn thương tích và đuối nước cho học sinh; Chương trình số 962/CTr-UBND ngày 12/4/2022 của UBND tỉnh ban hành chương trình bơi an toàn phòng, chống đuối nước trẻ em tỉnh Hà Nam, giai đoạn 2021-2030, trong những năm qua UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, các ngành đặc biệt là ngành văn hóa, thể thao và du lịch (VH,TT&DL); giáo dục và đào tạo; lao động, thương binh và xã hội cùng các tổ chức chính trị, xã hội tích cực phổ biến, tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn, các lớp kỹ năng bơi an toàn và phòng chống đuối nước cho cán bộ, hướng dẫn viên cơ sở; lớp nghiệp vụ về bơi an toàn, phòng, chống đuối nước cho hướng dẫn viên xã, phường, thị trấn; cán bộ các sở, ban, ngành và các huyện, thị xã, thành phố làm công tác thể dục, thể thao từ đó góp phần giảm thiểu tai nạn đuối nước và tai nạn thương tích cho người dân.
Hằng năm, Lễ phát động toàn dân tập luyện môn bơi, phòng, chống đuối nước được xác định là hoạt động thiết thực, nhằm tuyên truyền về lợi ích và tác dụng của môn bơi, các kỹ năng an toàn trong môi trường nước và công tác phòng, chống tai nạn đuối nước, góp phần từng bước giảm thiểu tai nạn đuối nước trong cộng đồng, đặc biệt là trẻ em. Năm 2023, Lễ phát động toàn dân tập luyện môn bơi, phòng chống đuối nước đã được Sở VH,TT&DL gắn với Giải Thể thao Gia đình tỉnh Hà Nam 2023. Nội dung bơi phối hợp là một trong nhiều nội dung thi đấu của giải. Tại nội dung này, có nhiều cặp bố mẹ cùng tham gia với con, anh chị em trong gia đình cũng tham gia thi đấu. Cùng với nội dung thi đấu môn bơi, trong khuôn khổ giải, Sở VH,TT&DL còn tổ chức bơi sát hạch và cấp chứng nhận hoàn thành bơi phổ thông cho 30 em học sinh trên địa bàn tỉnh. Chương trình bơi sát hạch được thực hiện từ năm 2022, đến nay đã có trên 350 em học sinh của các trường phổ thông tham gia thi và được cấp giấy chứng nhận.
Đối với phong trào bơi ở cơ sở, môn thể thao bơi trước đây chỉ tập trung ở một số địa điểm tại các địa phương và có một câu lạc bộ bơi lội tuyến 2 nhằm cung cấp vận động viên năng khiếu thể thao thành tích cao được gây dựng. Nhưng hiện nay, bơi lội là một trong số những môn thể thao được nhiều người học nhất, đặc biệt là các em học sinh trong 3 tháng nghỉ hè. Với công tác xã hội hóa lĩnh vực thể dục thể thao và với nhu cầu tập luyện môn bơi ngày càng cao nhiều bể bơi cố định, di động của các tập thể, tư nhân đã được mở ra. Các lớp dạy học bơi cũng “nở rộ” và số lượng trẻ em biết bơi cũng tăng lên, bởi lợi ích của việc học bơi mang lại hiệu quả khá cao. Ngoài việc nâng cao sức khỏe, phát triển tầm vóc, thể lực, môn bơi còn giúp cho cơ thể cân đối, phòng tránh bệnh tật và phòng chống đuối nước. Đây là mục đích học bơi của nhiều người, nhiều gia đình.
Nhưng có một thực tế, nhiều em học bơi và biết bơi đa phần là bơi giải trí và giải nhiệt trong mùa hè, ít khi được trang bị các kiến thức về bơi an toàn. Những khóa học 10, 20 ngày hoặc một tháng có thể giúp các em làm quen với môi trường nước, biết cách bơi và bơi được ở hầu hết những nơi có bể bơi nhưng việc phổ biến kiến thức bơi an toàn và cách phòng, chống đuối nước ít được chú trọng. Với đặc điểm thời tiết, việc ưu tiên cho việc học văn hóa khiến thời gian học và thực hành bơi không nhiều. Mặt khác, hiện nay phí dịch vụ bơi khá cao không phải ai cũng có thể đủ điều kiện đi bơi hằng ngày dẫn đến chất lượng học bơi và thời gian thực hành bơi an toàn không được liên tục. Theo khảo sát, giá dịch vụ bơi hiện dao động từ 20 – 40 nghìn đồng/lượt tùy vào cơ sở vật chất được đầu tư. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều em học sinh và cả người lớn tìm đến các địa điểm ao hồ, sông, suối công cộng để bơi lội. Những địa điểm bơi công cộng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn khi trẻ em đi bơi mà không có sự giám sát của người lớn.
Với sự vào cuộc của ngành giáo dục và đào tạo, đoàn thanh niên, việc dạy bơi và bơi an toàn đã được quan tâm. Các tiết dạy về kỹ năng bơi, cách phòng, chống nguy cơ đuối nước đã được đưa vào các tiết giảng dạy thể chất, các tiết học ngoại khóa. Ngoài ra, các em còn được nhà trường tổ chức các tiết học thực nghiệm tại các bể bơi hoặc trực tiếp thực hiện các biện pháp bơi an toàn tại các bể bơi di động do nhà trường bố trí. Tại các huyện, thị xã, thành phố các cấp bộ đoàn đã phối hợp tổ chức những lớp học dạy bơi an toàn và phổ biến kiến thức phòng, tránh đuối nước cho các em học sinh.
Để phát triển mạnh mẽ phong trào toàn dân tích cực tập luyện môn bơi và công tác phòng, chống đuối nước, ông Tạ Đình Quyền, Phó Giám đốc Sở VH,TT&DL cho biết: Trước hết là cần tổ chức phát động phong trào trẻ em học bơi và kỹ năng phòng, chống tai nạn đuối nước tại tất cả các loại hình bể bơi hiện có trên địa bàn trong dịp hè. Tiếp tục tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ bơi an toàn, phòng, chống đuối nước cho cán bộ, giáo viên, hướng dẫn viên ở cơ sở. Hướng dẫn các huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường, thị trấn, trường học xây dựng kế hoạch năm; phối hợp tổ chức dạy bơi, phổ biến, tuyên truyền về kỹ năng phòng, chống đuối nước trẻ em. Cùng với đó, vận động các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng bể bơi, hồ bơi tại các xã, phường, thị trấn, trường học và vận động các đơn vị, cá nhân kinh doanh hoạt động loại hình thể thao bơi có chế độ ưu tiên, miễn, giảm tiền thuê bể bơi, tiền học phí cho trẻ em, để tạo điều kiện cho nhiều trẻ em, học sinh được học bơi và tập luyện môn bơi phòng, chống đuối nước. Tuy nhiên, phát triển môn thể thao bơi rất cần việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định về chuyên môn bảo đảm vệ sinh, an toàn đối với các cơ sở tổ chức bơi, lặn, vui chơi giải trí dưới nước trên địa bàn tỉnh; rà soát, cảnh báo nguy cơ mất an toàn cho trẻ tại cộng đồng cũng như tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, giải trí an toàn cho trẻ em, nhất là trong dịp hè này.
Chu Bình
