‘Phát triển cụm đổi mới sáng tạo để tránh hoạt động manh mún’

Thông tin được ông Minh nói tại Diễn đàn quốc gia về xây dựng chính sách phát triển hệ thống trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam diễn ra chiều 24/11 tại TP HCM. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia (Techfest 2023) do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp UBND TP HCM tổ chức.

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh, trong báo cáo đánh giá đổi mới sáng tạo toàn cầu, chỉ số cụm đổi mới sáng tạo là một chỉ tiêu rất quan trọng. “Nếu không phát triển các cụm khởi nghiệp, cụm đổi mới sáng tạo thì Việt Nam vẫn hoạt động theo từng tổ chức địa phương một cách manh mún”, ông nói và gợi ý, có thể phát triển cụm cho các ngành, lĩnh vực như vi mạch, thủy sản, dược liệu…

Ông cho biết, thời gian tới, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chuẩn hóa các khái niệm, định nghĩa, nội hàm cũng như quy định các loại hình tổ chức, nhân lực, nguồn lực cho mô hình trung tâm hỗ trợ đổi mới sáng tạo khởi nghiệp và các tổ chức khác. Ông mong muốn, TP HCM sẽ là đầu tàu trở thành cụm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của khu vực.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM Nguyễn Việt Dũng cũng đề xuất mô hình trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cần được nhìn nhận ở góc độ lớn hơn là phát triển thành các cụm đô thị đổi mới sáng tạo, thay vì các trung tâm nhỏ lẻ như hiện nay của các địa phương.

Cụm đô thị này gồm nhiều tòa nhà phục vụ cho hoạt động nghiên cứu phát triển, đổi mới sáng tạo, kết nối… Ông ví von khu đô thị đổi mới sáng tạo là mô hình tăng trưởng ở bước cao hơn khu công nghiệp, khu chế xuất mà Việt Nam đã xây dựng và phát triển nhiều năm qua.

Về cơ chế hoạt động, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM hình dung, mô hình khu đô thị sáng tạo có thể thực hiện theo hình thức hợp tác công tư. Nhà nước có những tòa nhà cũ không sử dụng có thể cho tư nhân thuê với giá ưu đãi để thu hút họ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Trong khu đô thị này, nhà nước đóng vai trò hỗ trợ cộng đồng.

Ông Dũng cho rằng, khi thiết kế chính sách cho khu đô thị đổi mới sáng tạo cần có tầm nhìn tương tự như khi xây dựng cơ chế cho các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao trước đây. Nếu chính sách chỉ dừng lại như các chính sách hỗ trợ cho các trung tâm đổi mới sáng tạo hiện hành thì rất khó.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ cần có các nghiên cứu đề xuất Trung ương xây dựng một khung quy định chung cho mô hình khu đô thị đổi mới sáng tạo ở phạm vi nghị định khi sửa đổi luật khoa học công nghệ sắp tới.

Trước đó, lãnh đạo các Sở Khoa học Công nghệ tỉnh, thành nêu nhiều khó khăn, vướng mắc khi vận hành mô hình trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương. Ông Nguyễn Đình Vinh, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng, cho biết hiện đơn vị có một trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, diện tích 400 m2. Tuy nhiên, đơn vị này mới chỉ quy mô cấp phòng trong một đơn vị sự nghiệp thuộc sở, không có pháp nhân, dẫn đến khó khăn khi hoạt động. Ông kiến nghị cần có các cơ chế chính sách, hành lang pháp lý rõ ràng cho hoạt động của trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp địa phương, rộng hơn là tầm quốc gia, khu vực.

Về mô hình hoạt động, ông Vinh cho rằng, đây là cơ quan hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong hoạt động kinh doanh nên cần cơ chế hoạt động linh hoạt, tức không bao cấp hoàn toàn vì dễ tạo ra sự trì trệ trong hoạt động, nhưng cũng cần được ngân sách đảm bảo một phần chi thường xuyên. Cùng với đó trung tâm cần thu hút nhân tài, tạo môi trường làm việc minh bạch để người tài phát triển với thu nhập hấp dẫn.

Bà Lê Thị Thục, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng, kiến nghị mô hình trung tâm hoạt động theo tôn chỉ không vì lợi nhuận, mục tiêu cốt lõi hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp. Để trung tâm hoạt động hiệu quả, bà kiến nghị có cơ chế thu hút chuyên gia, đối tác đến làm việc và họ được hưởng các ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân, thủ tục giấy tờ… Bà cho rằng, cần xây dựng tiêu chí chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp để địa phương có cơ sở thu hút người tài về làm việc.

Hà An