Đến nay, yếu tố nguồn nước vẫn luôn được đặt lên hàng đầu trong quá trình phát triển nông nghiệp. Do đó, tỉnh Đắk Nông đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp trong công tác quản lý, bảo vệ, sử dụng tài nguyên nước, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Xác định nước là giá trị tiên quyết
Tỉnh Đắk Nông xác định việc phát triển nông nghiệp là trọng điểm góp phần rất quan trọng giúp nền kinh tế của tỉnh ngày một đi lên. Tuy nhiên, để cây trồng phát triển ổn định và có năng suất mang lại hiệu quả kinh tế cao thì nguồn nước là rất quan trọng. Thời gian qua, vấn đề an ninh nguồn nước luôn được lãnh đạo tỉnh Đắk Nông quan tâm, chú trọng chỉ đạo đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương thủy lợi, giúp người dân có điều kiện tốt nhất phát triển sản xuất nông nghiệp ổn định góp phần tăng trưởng kinh tế chung của toàn tỉnh.
Theo ông Nguyễn Thừa Anh – Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông, việc đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng luôn được lãnh đạo tỉnh Đắk Nông và ngành nông nghiệp tỉnh hết sức quan tâm, chú trọng đầu tư cũng như liên tục tìm ra các giải pháp để đảm bảo phục vụ phát triển nông nghiệp. Hiện tại, tỉnh Đắk Nông có hơn 252 hồ, đập với tổng dung tích thiết kế khoảng 135 triệu m3, nhưng hiện tỉnh vẫn đang phải đối diện với nguy cơ hạn hán cao. Tình trạng biến đổi khí hậu đang tạo ra những thách thức không hề nhỏ cho công tác quản lý bảo vệ và sử dụng nguồn tài nguyên nước. Đến nay, đơn vị đang quản lý, vận hành, khai thác tổng cộng 252 công trình thủy lợi. Trong đó, có 209 công trình là hồ chứa, 25 đập dâng, 9 hệ thống trạm bơm, 7 hệ thống kênh tiêu và 2 công trình khác.
Trong đó, thách thức lớn nhất của tỉnh Đắk Nông là công tác quản lý, bảo vệ và khai thác các nguồn tài nguyên nước trên địa bàn. Bởi hiện nay, nguồn nước tại nhiều vùng, nhiều địa bàn ngày càng trở nên suy giảm. Điển hình như các trạm bơm dọc sông Krông Nô đang đối diện với nguy cơ thiếu nước trầm trọng. Nhiều tuyến sông, suối ở địa phương cũng cạn dần nguồn nước do biến đổi khí hậu. Điều này dẫn tới nguồn nước cung cấp cho các công trình thủy lợi ngày càng ít dần. Nhiều năm vào mùa khô lượng mưa rất ít. Các công trình thủy lợi vì thế tích trữ nước ít hơn… Trong phát triển nông nghiệp, nước là giá trị tiên quyết và gần như quyết định sự thành bại của một năm sản xuất của người dân. Theo thống kê trong năm 2022, giá trị sản xuất ngành Nông nghiệp đạt trên 15.045 tỷ đồng, vượt kế hoạch hơn 1.727 tỷ đồng; tốc độ tăng trưởng đạt 5,21%, mức tăng trưởng cao nhất trong 3 năm gần đây. Tỷ lệ đáp ứng cho diện tích có nhu cầu tưới đạt 82%, đạt 100% kế hoạch.
Để có được kết quả đó, tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo ngành Nông nghiệp tỉnh triển khai thực hiện có hiệu quả chiến lược phát triển ngành và lĩnh vực thủy lợi, phòng chống thiên tai; đồng thời, ngành Nông nghiệp tỉnh Đắk Nông còn triển khai thực hiện đúng theo quy hoạch ngành và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành phòng, chống thiên tai và thủy lợi phục vụ cơ cấu lại ngành Nông nghiệp theo hướng đa chức năng. Theo số liệu thống kê, hàng năm, diện tích các loại cây trồng bị ảnh hưởng bởi hạn hán, thiếu nước khoảng từ 3.000 – 12.000ha. Trong đó, cây trồng lâu năm như cà phê, tiêu, chiếm từ 80 – 90% tổng diện tích ảnh hưởng, còn lại là lúa, hoa màu. Trong đó, Cư Jút, Krông Nô, Đắk Mil và một số xã thuộc vùng biên giới đều chịu ảnh hưởng rất lớn. Để giúp các địa phương phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo sinh kế cho người dân ổn định cuộc sống, tỉnh Đắk Nông quan tâm, ưu tiên đầu tư xây dựng các hồ chứa, đập dâng tại một số địa bàn có nguy cơ cao về hạn hán, thiếu nước.
Tăng cường quản lý, nâng cấp hệ thống thủy lợi
Theo thống kê, từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh Đắk Nông có 70 công trình thủy lợi được nâng cấp, sửa chữa với tổng số vốn khoảng 741 tỷ đồng; có 54 công trình thủy lợi xây dựng mới với tổng vốn khoảng 1.748 tỷ đồng. Giai đoạn từ năm 2020 – 2030, tỉnh đưa ra mục tiêu nâng cấp, sửa chữa 28 công trình với tổng mức đầu tư dự kiến 496 tỷ đồng, toàn tỉnh dự kiến xây mới 152 công trình thủy lợi với tổng số vốn khoảng 1.000 tỷ đồng. Trong giai đoạn 2021 – 2030, tỉnh Đắk Nông sẽ tập trung triển khai thực hiện 51 công trình hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng tại một số địa phương. Cụ thể, tại huyện Đắk Song là 6 hồ chứa, Đắk Glong là 20 hồ chứa, Tuy Đức là 6 đập dâng và huyện Krông Nô 4 hồ chứa đều phải sửa chữa, nâng cấp.
Cũng theo đại diện lãnh đạo Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông, năng lực cung cấp nước tưới của các công trình thủy lợi lớn trên địa bàn tỉnh chỉ đáp ứng được 26% diện tích sản xuất có nhu cầu nước tưới. Nhiều công trình thủy lợi được đầu tư, xây dựng đã lâu, nên đã hư hỏng, xuống cấp, không bảo đảm hiệu quả phục vụ sản xuất. Do đó, tỉnh Đắk Nông hiện đang tiếp tục quy hoạch phát triển hạ tầng thủy lợi một cách bài bản. Trong đó, địa phương chú trọng phát triển các hồ chứa lớn; đồng thời, rà soát để nâng cấp, cải tạo các hồ đập nhỏ hiện có.
Ngoài ra, để góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp, giúp địa phương thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, ông Nguyễn Thừa Anh cho biết: “Công ty luôn chú trọng triển khai các biện pháp điều tiết nước, sử dụng nguồn nước hợp lý, hiệu quả, tiết kiệm để chống hạn trong mùa khô; đồng thời, hạn chế tổn thất, hao hụt nước trên các phương diện tích trữ, chuyển tải từ các hồ, đập, kênh”…
Cùng với đó, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông cũng đề nghị các tổ chức, cá nhân cần tham gia sử dụng nguồn tài nguyên nước một cách hợp lý, hiệu quả; Mong muốn chính quyền địa phương phối hợp chặt chẽ với Công ty cùng tích cực tham gia công tác phòng, chống hạn hán trong vụ đông xuân này một cách thiết thực, hiệu quả, từ đó đảm bảo được nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, giúp người dân yên tâm sản xuất, ổn định kinh tế.
Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Trọng Yên – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, để ứng phó với nguy cơ khô hạn kéo dài, UBND tỉnh Đắk Nông đã chỉ đạo Sở NN&PTNT phối hợp với Công ty Khai thác công trình thủy lợi tích trữ nguồn nước tại các hồ đập thủy lợi, lên phương án dẫn dòng, bơm chuyển, điều tiết nước giữa các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng của người dân khi xảy ra hạn hán. Ngoài ra, các địa phương cần tập trung tuyên truyền, khuyến cáo người dân không nên mở rộng diện tích sản xuất ngoài quy hoạch, người dân cần sử dụng kỹ thuật tưới nước tiết kiệm, không nên lãng phí, đảm bảo nguồn nước tưới.
Thời gian tới, để góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, sử dụng tài nguyên nước trong phát triển nông nghiệp, giúp địa phương thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, tỉnh Đắk Nông sẽ bố trí nguồn vốn ngân sách Trung ương, vốn vay ODA vào đầu tư các dự án tiêu úng, tiêu thoát lũ; xây dựng, nâng cấp hồ chứa, các dự án giao thông… có quy mô và kinh phí đầu tư lớn. Đối với ngân sách địa phương, tỉnh tập trung đầu tư nâng cấp hệ thống công trình như: kè kết hợp giao thông nông thôn, phòng chống sạt lở…; đồng thời, mua sắm phương tiện, trang thiết bị, hệ thống thông tin liên lạc phục vụ phòng chống, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra…
