Phát hiện nhiều khoản thu, chi sai quy định tại Bộ Y tế

KTNN đánh giá, trong năm 2023, công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của Bộ Y tế và các đơn vị trực thuộc cơ bản đã thực hiện theo quy định của Nhà nước, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn có liên quan. Tuy nhiên, công tác quản lý, điều hành thu, chi ngân sách còn nhiều hạn chế, bất cập.

Bất cập trong lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư

Báo cáo từ KTNN chỉ rõ, công tác đăng ký nhu cầu, phân bổ vốn các dự án khởi công mới năm 2023 của Bộ Y tế chưa sát thực tế, dẫn đến nhiều dự án đăng ký vốn nhưng không phân bổ được, trong năm phải điều chỉnh kế hoạch vốn 2 đợt; việc giao vốn còn chậm. Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 đến hết niên độ năm 2023 chỉ giải ngân 23,14 tỷ đồng/1.465 tỷ đồng, đạt 1,6% và đến tháng 4/2024 mới giải ngân được 34,186 tỷ đồng/1.465 tỷ đồng, đạt 2,3%.

Một số dự án còn phê duyệt quy mô chưa đồng nhất với kết quả thẩm định của cơ quan chức năng về tổng diện tích sàn, diện tích xây dựng; tổ chức tuyển chọn, phê duyệt kết quả tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc trước khi được cấp giấy phép quy hoạch; thực hiện lập, trình phê duyệt quy hoạch chi tiết dự án tỷ lệ 1/500 đối với 2 dự án khi dự án không thuộc đối tượng phải thực hiện. Việc xác định danh mục trang thiết bị y tế được đầu tư không có thuyết minh sự cần thiết phải đầu tư, không phân tích nhu cầu đầu tư căn cứ trên sơ đồ bố trí, dây chuyền công năng, định mức trang thiết bị, năng lực hiện có dẫn đến phải điều chỉnh nhiều trong giai đoạn duyệt danh mục trang thiết bị; xác định một số danh mục thiết bị y tế chưa phù hợp mục tiêu dự án; lập, thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư chưa phù hợp; xác định giá thiết bị y tế chưa có thuyết minh cơ sở xây dựng giá…

Liên quan đến công tác quản lý tiến độ, KTNN chỉ rõ, năm 2023 Bộ Y tế có 7 dự án thuộc nguồn vốn ngân sách trung ương chậm tiến độ, trong đó có 3 dự án nhóm A có nhiều vướng mắc dẫn đến chậm tiến độ, đến thời điểm kiểm toán vẫn đang thực hiện các thủ tục theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, chưa tái khởi động lại; các dự án nhóm B chậm tiến độ phải thực hiện điều chỉnh gia hạn, một số dự án tuy đã được gia hạn song vẫn chậm; một số gói thầu chậm tiến độ so với quy định của hợp đồng ban đầu.

Đặc biệt, qua kiểm tra sổ sách, KTNN cũng đã nhìn ra nhiều khoản thu, chi chưa đúng quy định. Cụ thể, Bộ Y tế phân bổ dự toán điều chỉnh nhiều lần; phân bổ kinh phí thực hiện chính sách miễn học phí cho người học chuyên ngành Lao, Phong, Tâm thần, Pháp y nhưng chưa được Nhà nước đặt hàng theo quy định tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 của Chính phủ; phân bổ kinh phí cho một số nhiệm vụ thuộc CTMTQG giảm nghèo bền vững không thuộc nội dung chi theo quy định tại Thông tư số 46/2022/TT-BTC ngày 28/7/2022 của Bộ Tài chính; phê duyệt một số danh mục nhiệm vụ chưa rõ đối tượng đáp ứng mục tiêu của Chương trình theo quy định tại Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ; giao dự toán viện trợ cho các đơn vị trực thuộc làm chủ dự án ODA chưa chi tiết từng dự án theo quy định tại Thông tư số 78/2022/TT-BTC ngày 26/12/2022 của Bộ Tài chính.

Liên quan đến thu chi sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh, sau khi kiểm tra một số đơn vị KTNN chưa ghi nhận doanh thu dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) đối với các dịch vụ đã hoàn thành; phản ánh chưa đúng tính chất nguồn thu. Một số dịch vụ y tế xây dựng giá có một số danh mục thuốc, chi phí đã được kết cấu trong cơ cấu giá dịch vụ KCB được BHXH chi trả nhưng cơ sở KCB vẫn thu thêm tiền của bệnh nhân; áp giá dịch vụ KCB chưa chính xác. Thực hiện vượt số ca thí điểm kỹ thuật mới, phương pháp mới so với số ca thí điểm được phê duyệt của Bộ Y tế. Một số khoản thu dịch vụ khác nhưng phản ánh thu KCB; một số bệnh viện phát sinh thu từ thực hiện các dịch vụ kỹ thuật chưa được quy định trong Thông tư số 13/2023/TT-BYT ngày 29/6/2023 như dịch vụ phẫu thuật theo yêu cầu trong hoặc ngoài giờ hành chính; phẫu thuật ghép gan; thu của bệnh nhân một số dịch vụ kỹ thuật đã được kết cấu trong giá ngày, giường trong giá dịch vụ phẫu thuật.

Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh có 3 cơ sở khám chữa bệnh được Bộ Y tế cấp trong một giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh chưa đúng quy định tại Điều 45 Nghị định số 109/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016 của Chính phủ quy định cấp chứng chỉ hành nghề đối với người hành nghề và cấp giấy phép hoạt động đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Đối với chi dịch vụ khám, chữa bệnh, kết luận từ KTNN cũng nêu rõ: Việc hạch toán chi phí trong năm một số khoản chi chưa đúng quy định. Đơn cử  như chi phí khám chữa bệnh chưa tương ứng với doanh thu ghi nhận trong năm 65,636 tỷ đồng; các khoản phụ cấp vượt hoặc không đúng quy định 3,524 tỷ đồng; chưa giảm trừ chi phí trong năm giá trị thuốc, bông băng, hóa chất, vật tư tiêu hao còn tồn kho 10,664 tỷ đồng… Trong công tác đấu thầu mua sắm, nhiều đơn vị  chưa thực hiện tổng hợp, rà soát đầy đủ nhu cầu và số lượng hàng tồn kho làm cơ sở xây dựng kế hoạch mua sắm trong năm; chưa thường xuyên rà soát, cập nhật kết quả đấu thầu, báo giá của nhiều cơ sở y tế khác trong vòng 12 tháng để xây dựng giá kế hoạch; thực hiện chỉ định thầu đối với gói thầu có giá trị trên 1 tỷ đồng chưa đúng quy định…

Về công tác quản lý thuốc, hóa chất, vật tư, còn tình trạng nhập kho một số danh mục thuốc trúng thầu có thời hạn sử dụng thấp hơn so với hồ sơ mời thầu và hợp đồng đã ký; tỷ lệ nhập thuốc thấp so với số lượng trúng thầu, thành phần kiểm nhập chưa đầy đủ theo quy định; chưa thực hiện đối chiếu số xuất kho với số thực tế sử dụng tại các khoa điều trị…

Kiến nghị xử lý tài chính 119,848 tỷ đồng

Qua kiểm toán, KTNN kiến nghị xử lý tài chính 119,848 tỷ đồng trong đó: Tăng thu NSNN 62,194 tỷ đồng; thu hồi, giảm chi ngân sách 57,654 tỷ đồng… Đồng thời, KTNN kiến nghị Bộ Y tế và các đơn vị được kiểm toán chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, khắc phục các tồn tại, hạn chế.

Ngoài ra, KTNN kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân và xem xét xử lý theo quy định đối với sai sót tồn tại: Lập, phê duyệt dự án không đảm bảo về nguồn vốn, phải điều chỉnh dự án theo quy mô, tổng mức đầu tư mới dẫn đến chi phí lập Báo cáo nghiên cứu khả thi cho dự án ban đầu không sử dụng được cho dự án hiện tại (Dự án Viện Pháp y Quốc gia); lập, phê duyệt dự toán chi phí và thực hiện xây dựng quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 đối với dự án không thuộc đối tượng theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày 6/5/2015 của Chính phủ (Dự án Xây dựng nhà Ký túc xá 5 tầng Trường Đại học Y dược Thái Bình; Dự án Cải tạo, mở rộng Trường Cao đẳng Dược Trung ương Hải Dương (giai đoạn 2), làm tăng chi phí đầu tư dự án); lập, giao dự toán kinh phí thực hiện chính sách miễn học phí cho người học chuyên ngành Lao, Phong, Tâm thần, Pháp y nhưng chưa được Nhà nước đặt hàng theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 của Chính phủ; cấp giấy phép, xác nhận cơ cấu tổ chức, địa điểm hoạt động của Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh được hoạt động khám bệnh, chữa bệnh tại 3 địa điểm chưa tuân thủ theo quy định; tổ chức hoạt động xét nghiệm khi chưa có giấy phép hoạt động KCB và chứng chỉ hành nghề KCB theo quy định tại Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh.